Η σιωπή γύρω από την εγκληματική καταδίκη και τα βασανιστήρια του Ιάκωβου Πατάτσου

Μετά τις αποκαλύψεις του Σενέρ Λεβέντ επανήλθε το θέμα της Εμινέ Νεβζάτ και της σύμπραξής της επ' αμοιβει στην άδικη καταδίκη του Ιάκωβου Πατάτσου και στην απίστευτη βασανιστική κακομεταχείρισή του στον Αστυνομικό σταθμό του Σεραγίου. Γι' αυτό θεωρούμε πολύτιμο να επαναλάβουμε τις παρακάτω ιστορικώς από καιρου τεκμηριωμένες αλήθειες

Πατάτσος

Ο Ιάκωβος Πατάτσος υπήρξε ένας από τους πλέον σταθερούς στην πληροφοριακή σιωπή του κρατούμενος της βρετανικής αποικιοκρατίας κατά τον εικοστό αιώνα. Από τους πλέον ενάρετους Κυπρίους του αιώνα που μας πέρασε, παρουσιάζει από τη στιγμή της σύλληψής του, στις 23 Απριλίου του 1956, μιαν αξιοθαύμαστη αυτοκυριαρχία και ένα βάθος πνευματικό που αυξάνεται παρά τις κακουχίες και τα βασανιστήρια μέχρι την άδικη πέρα για πέρα εκτέλεσή του, στις 9 Αυγούστου του 1956.
Η περίπτωση του Πατάτσου παρουσιάζει πολυμερές ενδιαφέρον και δεν έχει επαρκώς αναλυθεί.
Μια πτυχή του μαρτυρίου του και της καταδίκης του καταδεικνύει την επιχειρησιακή πρακτική εξαγοράς και προστασίας ψευδομαρτύρων από πλευράς των Υπηρεσιών Πληροφοριών της αποικιοκρατίας σε συνεργασία και συντονισμό με άλλες υπηρεσίες και διοικητικούς φορείς και αξιωματούχους. Η Εξαγορά της ψευδομάρτυρος Εμινέ Νεβζάτ ήταν η πλέον προκλητική. Η νεαρή τότε Νεβζάτ έλαβε το μυθικό, για την εποχή, ποσό των πέντε χιλιάδων λιρών, ενώ προστατεύτηκε με σειρά μεταγωγών της στην Τουρκία, προ και μετά της δίκης, και έλαβε ύψιστη αποικιοκρατική τιμή για τις υπηρεσίες της από αξιωματούχο που έφτασε από το Λονδίνο για τον σκοπό αυτό.
Οι εκδόσεις Χρ. Ανδρέου, ερευνώντας στα βρετανικά αρχεία επισταμένως, δημοσίευσαν σειρά εγγράφων που τεκμηριώνουν τον χρηματισμό της ψευδομάρτυρος, τις τιμές που της απεδόθησαν και τον επιχειρησιακό της χειρισμό με συμμετοχή και της βρετανικής Πρεσβείας στην Άγκυρα. Ο ειδικός τόμος για τον Ιάκωβο Πατάτσο του πολύτομου έργου «Πεθαίνοντας για την Ελευθερία», μαζί με όσα διέσωσε ο Νικόλαος Βασιλειάδης στο βιβλίο του «Εθνομάρτυρες του κυπριακού έπους 1955-59», στηριγμένα σε επιτόπια έρευνα στα χρόνια αμέσως μετά τον Αγώνα, μορφοποιούν μια καλή βάση για να επιχειρήσει ο ερευνητής μια πρόσθετη εμβάθυνση στην εγκληματική καταδίκη του Πατάτσου και στις ενέργειες που σκηνοθέτησαν μιαν από τις πλέον ακραίες κακοδικίες στα δικαστικά χρονικά της Κύπρου.

Η Εμινέ Νεβζάτ υπήρξε συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών των Βρετανών, αμείφθηκε αδρώς γι’ αυτό και έκτισε τη ζωή της με τις πέντε χιλιάδες που έλαβεν ως αμοιβήν αίματος. Προστατεύτηκε όσον κανείς άλλος μάρτυρας κατά την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ. Έλαβε τιμές και προσέφερε αρνητικές υπηρεσίες στην έκρηξη επιθετικότητος εναντίον των Ελλήνων της Λευκωσίας μετά τη σύλληψη του Πατάτσου.

Με όσα αναφέρει ο Σενέρ Λεβέντ και την πρόσφατη επικοινωνία της Εμινέ με Βρετανούς διπλωμάτες, είναι εμφανές ότι ως παλαιός συνεργάτης πιθανόν να τυγχάνει ακόμη επιχειρησιακής διαχείρισης, όπως πολλοί και πολλές που κατά καιρούς συνεργάζονται με Μυστικές Υπηρεσίες. Δεν αποκλείεται να έλαβε και άλλες έμμεσες και άμεσες τιμές και αμοιβές από τους Βρετανούς και τους Τουρκοκύπριους, αφού την θεωρούν ηρωίδα. Συνήθως οι οικογένειες τέτοιων συνεργατών των βρετανικών Υπηρεσιών στηρίζονται ποικιλοτρόπως, ως μια πάγια τακτική για κτίσιμο δικτύου διαχρονικού συνεργατών και υποστηρικτών.