Αναλύσεις

Γεννήστε γιατί… χανόμαστε

Ακραίες προβλέψεις, αλλά αληθινές, αν συνεχίσει η υπογεννητικότητα να μαστίζει το νησί - Επιτακτική η λήψη μέτρων και κινήτρων, που φωνάζουν «γεννήστε γιατί… χανόμαστε»

Οι γεννήσεις ολοένα και μειώνονται, ο πληθυσμός της Κύπρου γερνάει και οι εισηγήσεις πάνε κι έρχονται, χωρίς ακόμη ουσιαστικές αποφάσεις. Τα μέτρα θα πρέπει να αποφασιστούν και να ληφθούν άμεσα, ώστε να αυξηθούν σημαντικά οι γεννήσεις, να καλύψουν τα ήδη φανερά κενά και να αναχαιτίσουν τη μειωτική τάση του πληθυσμού. Με το ποσοστό γεννήσεων να αγγίζει το 1,4%, ο πληθυσμός συρρικνώνεται, ενώ τα προβλήματα που δημιουργούνται στον ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό τομέα είναι τεράστια.

Η γήρανση του πληθυσμού είναι ένα φαινόμενο που δυστυχώς μεγεθύνεται, εφόσον οι άνθρωποι άνω των 65 είναι περισσότεροι από τους έφηβους και τα παιδιά κάτω των 16 ετών. Το θέμα εξετάζεται στη Βουλή, οι εισηγήσεις πάνε στα Υπουργεία, αλλά παραμένουν εκεί. Πρέπει να δοθούν πραγματικά κίνητρα στα ζευγάρια, τα οποία σήμερα με την αύξηση των τιμών και όχι των μισθών, πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα.

Πληθαίνουν οι εισηγήσεις

Οι εισηγήσεις από την Ad Hoc Επιτροπή για τη Μελέτη του Δημογραφικού έχουν ήδη σταλεί στα αρμόδια Υπουργεία εδώ και ένα μήνα και αναμένουν ακόμη απαντήσεις κατά πόσον αυτές μπορούν να υλοποιηθούν και με ποιον τρόπο, ώστε άμεσα να παρέχονται κίνητρα στα ζευγάρια για να τεκνοποιήσουν. Ο βουλευτής ΔΗΠΑ και μέλος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας, Αλέκος Τρυφωνίδης, μιλώντας στη «Σημερινή», ανέφερε μερικές από αυτές τις εισηγήσεις. «Μια εισήγηση είναι η ουσιαστική αναβάθμιση της γονικής άδειας, μητρότητας και πατρότητας. Μια άλλη είναι φορολογικές ελαφρύνσεις προς τις πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειες, αφού μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Επίσης, σημαντική είναι η δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών είτε κυβερνητικών είτε σε συνεργασία με ιδιωτικούς. Η αύξηση και η αναβάθμιση του ολοήμερου σχολείου».

Τι γίνεται με τις αποφάσεις;

Η στήριξη των ζευγαριών και των οικογενειών είναι εκ των ων ουκ άνευ, για να μπορέσει να διαιωνιστεί το είδος. Ένα είδος που τείνει προς εξαφάνιση, όπως φανερώνουν μελέτες που έχουν ήδη στα χέρια τους οι βουλευτές, οι οποίοι κατέθεσαν τις εισηγήσεις τους. «Οι εισηγήσεις είναι αρκετές και καθοριστικές, όπως είναι η ουσιαστική στήριξη της οικογένειας με βαθμιαία επιδότηση από το πρώτο παιδί, η ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική για τις νέες οικογένειες, διότι αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί ένα νέο ζευγάρι να αγοράσει σπίτι και ενίσχυση των στεγαστικών σχεδίων στις ορεινές ακριτικές και μειονεκτικές περιοχές. Το υφιστάμενο θέλει βελτίωση, υπάρχει ακόμη πολλή γραφειοκρατία και διαβαθμίσεις, που δεν είναι σωστό. Επίσης, η ύπαρξη χαμηλότοκων δάνειων για νεαρά ζευγάρια. Το επίδομα προίκας που λαμβάνει κάθε νέο παιδί να αυξηθεί», ανέφερε ο κ. Τρυφωνίδης.

Άμεση συνάντηση με Πρόεδρο

Σύσκεψη σε υψηλότατο επίπεδο ζητά η Ad Hoc Κοινοβουλευτική Επιτροπή για το Δημογραφικό. Σύμφωνα με τον κ. Τρυφωνίδη, τα επιμέρους ζητήματα συζητούνται εδώ και καιρό και ήρθε η ώρα να παρθούν οι αποφάσεις. «Συζητήθηκαν επανειλημμένα όλα αυτά, όλες αυτές οι ενισχύσεις είναι διάσπαρτες σε όλα τα υπουργεία και κάθε μέρα λέμε τα ίδια. Δεν λέω ότι δεν έγιναν βελτιωτικές κινήσεις, αλίμονο, αλλά το δυνατό σπρώξιμο που πρέπει να δώσουμε δεν έγινε ακόμη. Σκεφτείτε ότι από το 2016 μέχρι το 2022 οι νέοι μας που πάνε στρατό θα μειωθούν κατά 1000 και, με βάση τις μελέτες που μας φέρνουν στην επιτροπή, σε 30 χρόνια ο κυπριακός Ελληνισμός θα μειωθεί στο μισό».

Άμεση συνάντηση με τον ΠτΔ ζητούν οι βουλευτές στην παρουσία των αρμοδίων Υπουργών, ώστε να συζητηθούν και να παρθούν οι αποφάσεις που πρέπει. Όσο για το αν είναι επιτεύξιμες όλες αυτές οι στηρίξεις, ο κ. Τρυφωνίδης απάντησε καταφατικά. «Υπάρχουν πολλά κονδύλια που μένουν αδιάθετα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μπορούν να εξοικονομηθούν κι άλλα τόσα, ώστε να μπορούν να στηριχθούν τα προτεινόμενα αυτά μέτρα».

Δεν είναι μόνο οι οικονομικοί λόγοι

Καλές οι παροχές στα ζευγάρια που δύνανται να τεκνοποιήσουν με τον εύκολο και φυσικό τρόπο. Δυστυχώς, όμως, στις μέρες μας τα ζευγάρια που καταφεύγουν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δεν είναι λίγα και οι αριθμοί αυξάνονται. Με τον όρο υποβοηθούμενη αναπαραγωγή εννοούνται όλες οι μέθοδοι που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της σύλληψης ενός παιδιού, συμπεριλαμβανομένων και των μεθόδων εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Η σκληρή καθημερινότητα, το άγχος, η κακή διατροφή και οι απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής και φυσικά παθολογικά αίτια είναι καταλυτικοί παράγοντες και για την αναπαραγωγική διαδικασία. Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή βοηθά χιλιάδες ζευγάρια να αποκτήσουν ένα παιδί, ωστόσο οι διαδικασίες που απαιτούνται προς την επίτευξη του πολυπόθητου στόχου δεν είναι μόνο επίπονες και ψυχοφθόρες, αλλά και πάρα πολύ ακριβές.

Κίνητρα για στήριξη υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Για το θέμα μίλησε στη «Σ» η αναπληρώτρια Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, Σάβια Ορφανίδου, η οποία ανέφερε ότι εξαιτίας ακριβώς αυτής της αύξησης του ποσοστού των ζευγαριών που καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση, το κράτος προχώρησε σε δύο αναθεωρήσεις των σχεδίων επιδότησης για αντιμετώπιση της υπογονιμότητας στην Κύπρο.

«Η μια αναθεώρηση έγινε τον Απρίλιο του 2020 και τον Σεπτέμβριο του 2021. Αυτές οι αναθεωρήσεις οδήγησαν σε αυξήσεις των κονδυλίων που δίνονται από το κράτος. Συμπεριλαμβάνονται πλέον εκτός από τα παντρεμένα ζευγάρια και τα μονήρη άτομα, αλλά και τα ζευγάρια που δεν είναι παντρεμένα. Επίσης, διαχωρίσαμε τα στάδια της εξωσωματικής και δίνουμε πλέον χορηγίες στο στάδιο φύλαξης ωαρίων, που πριν δεν δινόταν. Προηγουμένως κάποια γυναίκα δεν είχε κίνητρο να πάει να φυλάξει τα ωάριά της, τώρα μπορεί να λάβει δύο χιλιάδες ευρώ από το κράτος αν είναι 35 ετών και άνω, εκτός και αν κάποια γυναίκα αντιμετωπίζει ιατρικό πρόβλημα και πρέπει να φυλάξει τα ωάριά της. Αλλά δεν υπάρχει ηλικιακό όριο για να πάρει κάποιος τα χρήματα που αφορούν στην εξωσωματική από την αρχή μέχρι το τέλος. Παράλληλα, χορηγείται το ποσό των 500 ευρώ για φύλαξη σπέρματος για άνδρες που ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας, όπως για παράδειγμα καρκίνο και πρέπει να φυλάξουν σπέρμα πριν από τις χημειοθεραπείες».

Σημαντική κίνηση, επιπλέον, θεωρείται ο αριθμός των αιτήσεων που δικαιούται να κάνει μια γυναίκα, ο οποίος αυξήθηκε κατά μία αίτηση. Η κ. Ορφανίδου ανέφερε ότι πλέον μπορούν να κάνουν μέχρι τέσσερεις φορές αίτηση για χορηγία που αφορά στην εξωσωματική γονιμοποίηση. «Αυτή ήταν και μια έντονη δική μου τοποθέτηση, ότι θα πρέπει αυτά τα κονδύλια να αυξηθούν όταν το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές μας συνθήκες».

Αναμένεται το πράσινο φως από ΓεΣΥ - ΟΑΥ

Την άμεση ένταξη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στο ΓεΣΥ ζητά η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας. Ο βουλευτής και μέλος της επιτροπής, Χαράλαμπος Πάζαρος, μιλώντας στη «Σ» για την πρόταση που κατέθεσε ο ίδιος, τόνισε την αναγκαιότητα ένταξης όλων των θεραπειών που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, στο Γενικό Σύστημα Υγείας.

«Με τις μέχρι στιγμής χορηγίες που επιδοτεί το κράτος, μπορεί ένα ζευγάρι ή μια γυναίκα να καλύψει έξοδα 2.5 χιλιάδων ευρώ για τέσσερεις φορές. Ωστόσο, η πραγματικότητα μάς λέει ότι μια γυναίκα ενδεχομένως να μην καταφέρει να συλλάβει μέσα σε αυτές τις τέσσερεις φορές. Έτσι το κράτος μετά δεν μπορεί να καλύψει κάτι άλλο, ούτε καν τα φάρμακα που χρειάζεται και είναι ακριβά. Κάθε κύκλος θεραπείας μπορεί να κυμαίνεται από πέντε μέχρι οκτώ χιλιάδες ευρώ. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι ένα ζευγάρι που λαμβάνει σύνολο 2.000 ευρώ τον μήνα από τις εργασίες του, είναι πολύ δύσκολο να αποφασίσει μέσα από αυτήν τη διαδικασία να κάνει παιδί».

Πρόταση της Επιτροπής είναι να ενταχθεί τουλάχιστον η πρώτη εξωσωματική στο Γενικό Σύστημα Υγείας. «Στόχος μας όμως είναι να μπει ολόκληρη η διαδικασία και οι θεραπείες στο ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ δημιουργήθηκε για να παρέχει ολοκληρωμένες φροντίδες και θεραπείες στους δικαιούχους», δήλωσε ο κ. Πάζαρος, ο οποίος καταλήγοντας ανέφερε ότι το θέμα θα συζητηθεί διεξοδικά με τον ΟΑΥ το αμέσως επόμενο διάστημα.