Ξανά διπολισμός και Ψυχρός Πόλεμος
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τερματίζει μια μακρά περίοδο μονοπολισμού και απομάκρυνσης του κινδύνου ενός θερμοπυρηνικού πολέμου. Μετά την κατάρρευση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού και την επανένωση της Γερμανίας παγιώθηκε η αντίληψη της απόλυτης επικράτησης στο διεθνές σύστημα ισχύος των ΗΠΑ και ευρύτερα της Δύσης.
Μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 επικράτησε ως κυριαρχούσα η άποψη ότι «τίποτα δεν θα είναι όπως χτες». Εννοώντας με αυτήν τη φράση ότι η τρομοκρατία, ως φαινόμενο, θα αλλάξει άρδην τις συμπεριφορές των ανθρώπων, ότι θα εισαχθούν δρακόντεια μέτρα πρόληψης και πάταξης της τρομοκρατίας, ότι θα ενισχυθούν οι υπηρεσίες αλλά και οι μέθοδοι συλλογής πληροφοριών και ότι τα κράτη θα ενδυναμωθούν ως πολιτειακές οντότητες με νέες εξουσίες.
Εν πολλοίς, η πιο πάνω ρήση επιβεβαιώθηκε. Ωστόσο η τρομοκρατία, παρ’ ότι απεχθές φαινόμενο, δεν μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη σε επίπεδο διακρατικών σχέσεων.
Αντίθετα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θέτει τέρμα σε μια μακρά περίοδο που ακολούθησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και επαναφέρει στο προσκήνιο έννοιες όπως «πυρηνικό ολοκαύτωμα» και «κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών». Με λίγα λόγια, η ανθρωπότητα επιστρέφει σε συνθήκες αστάθειας, ανασφάλειας και υπαρκτών κινδύνων παγκόσμιας ανάφλεξης με εφιαλτικά σενάρια.
Να υπενθυμίσουμε ότι μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου θεωρήθηκε ότι ο διπολικός κόσμος αποτελούσε παρελθόν και ότι ένας νέος μονοπολικός κόσμος γεννήθηκε, με τις ΗΠΑ να είναι ο απόλυτος και αδιαμφισβήτητος επικυρίαρχος στο διεθνές πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό σύστημα. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει αποδείξει ότι όλες αυτές οι βαθυστόχαστες και περισπούδαστες αναλύσεις υπήρξαν προϊόντα πλάνης. Χωρίς βάσιμη τεκμηρίωση. Η αλαζονεία που επέδειξε η Δύση με τις επεμβάσεις στην Πρώην Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν τροφοδότησαν βέβαια τον μύθο του τέλους του ψυχρού πολέμου και την απόλυτη και ανεμπόδιστη επικυριαρχία της Δύσης. Η δε ένταξη πλειάδας των πρώην κρατών - μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στο ΝΑΤΟ και το Δυτικό σύστημα ασφάλειας επιβεβαίωνε την παντοκρατορία των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Δύσης.
Η οικονομική έκρηξη της Κίνας σε συνδυασμό με τη σταδιακή ανάκαμψη της ρωσικής ισχύος επανάφεραν το σκηνικό διαίρεσης του πλανήτη σε σφαίρες επιρροής και οδήγησαν σε επάνοδο του ψυχροπολεμικού σκηνικού. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, κατά κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και της τελικής πράξης του Ελσίνκι, με θεαματική προβολή της ρωσικής ισχύος, θέτει τέρμα στην πεπλανημένη εκτίμηση του τέλους του διπολισμού και της αδιαμφισβήτητης επικυριαρχίας της Δύσης στον «μεταδιπολικό» κόσμο. Η απεγνωσμένη και απελπισμένη διαμαρτυρία του Ζελένσκι ότι «η Δύση άφησε μόνη της την Ουκρανία» πιστοποίησε τραγικά τις νέες αλήθειες στο παγκόσμιο σύστημα ισχύος.
Οι κυρώσεις των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της ασπόνδυλης -στερούμενης κοινής και αυτόνομης εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας- ΕΕ δεν είναι ικανές να διαταράξουν τη νέα πραγματικότητα.
Η πρόκληση είναι μεγάλη και κυριολεκτικά υπαρξιακή για τις συνθήκες ασφάλειας, ειρήνης και συνεργασίας στον κόσμο. Μακριά από συμπεριφορές και αντιλήψεις οίησης και αλαζονείας. Νέοι κώδικες συνεννόησης, συνύπαρξης και αμοιβαίας κατανόησης, είναι απολύτως αναγκαίοι στη νέα εποχή τόσο των διακρατικών σχέσεων όσων και των παγκόσμιων ηγεμονικών πόλων.
Η ανθρωπότητα, αν θέλει να αποφύγει ένα τρίτο παγκόσμιο ολοκαύτωμα, είναι υποχρεωμένη μέσα από μια εκ βάθρων επανεκτίμηση των σημερινών αδήριτων πραγματικοτήτων να αναζητήσει νέους δρόμους συλλογικής διαβούλευσης, διαλόγου και τελικά συνεννόησης.
Μακριά από σύνδρομα ανωτερότητας, ιδεολογικών εμμονών και αυταρχικών συμπεριφορών που θυμίζουν νοοτροπίες και πρακτικές της ναζιστικής περιόδου.
Αν μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους ελέχθη, ορθώς, ότι άλλαξε ο κόσμος, σήμερα, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο κόσμος έχει χρέος να επικεντρωθεί στην ανάγκη να μην ξαναζήσει τη φρίκη ενός παγκόσμιου ολοκαυτώματος.
