1878-1978 Ένας αιώνας συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών

Από τις πολυετείς ιστορικές έρευνες και μελέτες μου για την αποικιοκρατία απεκόμιζα κλιμακωτά την εντύπωση ότι πέρα από την προθήκη των γεγονότων και τις καταγεγραμμένες δράσεις και ενέργειες, υπήρχε σίγουρα και ένας άλλος ολόκληρος κόσμος που δρούσε και ενεργούσε στο σκοτάδι και στο ημίφως. Ένας κόσμος καλά κρυμμένος σε έγγραφα απόρρητα ή εμπιστευτικά. Μια ολόκληρη ομάδα υπηρεσιών με ανεξάρτητες ή αλληλοεπικαλυπτόμενες ενέργειες, σε επικοινωνία συνεχή με το Λονδίνο, με το Υπουργείο Αποικιών, με πρεσβείες στην Αθήνα, το Κάιρο, την Αλεξάνδρεια. Με αποικιοκρατικές κυβερνήσεις στο Γιβραλτάρ, στο Άντεν. Με βάσεις και στρατηγεία...

Το ενδιαφέρον μου για τον κρυμμένο κόσμο των πληροφοριών και των συνδεδεμένων με αυτές υπηρεσιών ξεκινά από πολύ παλιά. Στα μαθητικά μου χρόνια, στην πλούσια βιβλιοθήκη του πατέρα μου, είχα την ευκαιρία να πρωτομελετήσω για την Ομορφίτα, το Βρετανικό αυτό κέντρο ανακρίσεων και απάνθρωπου βασανισμού. Να πρωτοδιαβάσω για την «Ιντέλιτζενς Σέρβις» και για το «Σπέσιαλ Μπραντς». Από τότε, από τα χρόνια του εβδομήντα, πιτσιρικάς ακόμη ανάμεσα στα πολυθεματικά μου διαβάσματα, τις ημιτελείς μου έρευνες και συνεντεύξεις, τα πρώτα μου γραπτά, την εφηβική μου ποίηση, τις πρώτες πεζογραφικές μου απόπειρες, δεν έπαψα να μελετώ την ελληνική και την παγκόσμια ιστορία και να εμβαθύνω ιδιαίτερα στον δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα της Κύπρου και της Ελλάδας. Αργά-αργά συγκέντρωνα ένα πλήθος μικρών και φαινομενικά ασήμαντων πληροφοριών, οι οποίες κλιμακωτά και σταδιακά ψηφίδωναν μερικές από τις άγνωστες εικόνες και σελίδες της ιστορίας του τόπου μας, της Ελλάδος καθώς και των δράσεων και πολιτικών της Μεγάλης Βρετανίας, των ΗΠΑ και άλλων πολιτικών γιγάντων της υφηλίου.

Τώρα, στα πρώτα χρόνια της τρίτης χιλιετίας, είναι νομίζω καιρός να αποπειραθώ και να παρουσιάσω κάποια από τα ευρήματα και τα συμπεράσματά μου, τα συνδεδεμένα με τη μάχη των πληροφοριών από τα Οκτωβριανά μέχρι το ενωτικό δημοψήφισμα.

Η μάχη των πληροφοριών μέσα από τα βρετανικά αποικιακά αρχεία

Από τα Οκτωβριανά μέχρι την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

1) Η συμβολή του Θεοχάρη Σταυρίδη

Μελετώντας τα έγγραφα που έχει συγκεντρώσει ο ερευνητής και συγγραφέας Θεοχάρης Σταυρίδης στο μνημειώδες έργο του «Η Ιερά Μονή Κύκκου στα Βρετανικά Αρχεία 1930-39», έχουμε επιλέξει μια ολόκληρη σειρά εγγράφων, αναφορών, τηλεγραφημάτων, κρυπτογραφικών μηνυμάτων, ερωτήσεων και απαντήσεων, οδηγιών από το Υπουργείο Αποικιών. Από αυτά, μετά τις αναγκαίες διασταυρώσεις και παράλληλες αναγνώσεις, καταλήξαμε σε κάποια συμπεράσματα, αλλά και σε κάποιες ερευνητικές αφετηρίες που θα οδηγήσουν τα βήματά μας σε περαιτέρω εμβάθυνση γύρω από τις μυστικές υπηρεσίες και τη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών από τη βρετανική Κυβέρνηση και την κυπριακή αποικιακή Διοίκηση.

2) Ο υποδεκανέας Κ. Τ. και ο πληροφοριοδότης Α΄

Από τις αναφορές που παρουσιάζει ο Θεοχάρης Σταυρίδης είναι παραπάνω από προφανής ο ρόλος του αστυνομικού υποδεκανέα Κ. Τ. ως πληροφοριοδότη και συντάκτη αναφορών για πάμπολλα γεγονότα και εκδηλώσεις που προηγήθηκαν είτε ακολούθησαν των Οκτωβριανών.

Σε κάποιες από τις δραστηριότητες της Αστυνομίας της πόλεως της Λευκωσίας εμφανίζεται και ο αινιγματικός πληροφοριοδότης Α.

Το σημαντικό πρόσωπο

Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η περίπτωση ενός σημαντικού προσώπου της κυπριακής κοινωνίας, ο οποίος στα κατοπινά χρόνια θα ενταχθεί στους ψιθυριστές. Το αινιγματικό αυτό δίκτυο αποκαλύφτηκε προ ετών και ουσιαστικά προβλημάτισε τους ερευνητές για την οργάνωση των Βρετανών σε ζητήματα πληροφοριών στην Κύπρο των ετών του τριάντα, του σαράντα και του πενήντα.

Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο είχε προγραμματιστεί τυχαία συνάντηση με τον Κυβερνήτη για διαβίβαση σοβαρών πληροφοριών χωρίς να προξενηθούν υποψίες για την ιδιότητύ του ως σημαντικού και αποτελεσματικού πληροφοριοδότη.