Ρένου Λυσιώτη: Το ημερολόγιο του D.P. 743

Ήταν το βιβλίο που μας έλειπε. Η περιγραφή από έναν μορφωμένο, καλλιεργημένο επανάσταση ελευθερίας, δικηγόρο αγωνιστών, τέκνο κορυφαίου ποιητή. Ο εικονισμός ενός βίου πρωτινού, θυσιαστικού και αγαπητικού μαζί.

Ως φτωχός μελετητής των ετών του πενήντα, της κυπριώτικης επανάστασης, ερευνώντας χιλιάδες σελίδες, ακούοντας δεκάδες μαρτυρίες, βίωνα το φως εκείνων των ετών, εκείνο το ήθος.

Σε πολλούς διαλόγους άκουγα, ακόμη και από σοβαρούς στοχαστές, κάτι πρόχειρες ερμηνείες της εποχής. Εντελώς άσχετες με την κυπριακή ύπαιθρο και την εργατιά που ζούσε στις πόλεις ερχομένη από τα φτωχοχωριά. Υπήρχε αγνοία. Αγνοούσαν βασικά βιβλία, μαρτυρίες. Δεν συνομίλησαν οι πλείστοι, δεν ερεύνησαν. Αδικούσαν μορφές όπως ο Δράκος, ο Πατάτσος, ο Παλληκαρίδης...

Και εξαίφνης, σχεδόν ως εκ θαύματος, επανευρίσκεται ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ D.P. 743. Η έκδοσή του σε βιβλίο. Ο Ρένος Λυσιώτης, ο ευπατρίδης, ο επιζών της Ομορφίτας, ο ηγέτης των Κρατητηρίων, καταγράφει σχεδόν άμεσα μια ζωή όπου υπερεπερίσσευσε το ΦΩΣ της νήσου και ο έρως ελευθερίας, η αγάπη και η ευγένεια.

Στην πρώτη του ανάγνωση ένιωθα να ψηλαφούσα τις ψηφίδες που έλειπαν. Τον αληθινό ύμνο μιας άλλης βιοτής, που τόσο αδικήθηκε από τις προπαγάνδες και τις μονομέρειες. Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον υπομνηματισμό της φωτεινής ΕΟΚΑ, των μορφωμένων, καλλιεργημένων εραστών ελευθερίας που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να ζούμε εμείς εν ελευθερία, μακριά από την απανθρωπιά του βασανιστή και τις κομαντατούρες που στερούσαν τα στοιχειώδη της ζωής.

Ρένο Λυσιώτη, αληθινά σου χρεωστούμε...

Για τα πρώτα δύο κεφάλαια

Τα πρώτα δύο κεφάλαια του βιβλίου του Ρένου Λυσιώτη ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ D.P.743, με τίτλο ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ και ΟΜΟΡΦΙΤΑ, αποτελούν μια πολύτιμη πηγή για όσους μελετούμε χρόνια τώρα τον αποικιοκρατικό μηχανισμό παρακολουθήσεων, μάχης των πληροφοριών, συλλογής τους αλλά και των αδυναμιών του μηχανισμού αυτού λόγω του αιφνιδιασμού της επανάστασής μας. Επιπρόσθετα μας βοηθούν να κατανοήσουμε τους απάνθρωπους τρόπους σκέψης και δράσης των οργανωμένων ανακριτών της Ομορφίτας.

Υπομνηματίζει επίσης η γραφή των δύο αυτών κεφαλαίων την ψυχική ρώμη του συγγραφέα και τα αδιέξοδα των συλλεκτών πληροφοριών της αποικιοκρατίας λόγω της ηρωικής σιωπής και της ενάρετης δράσης των κομβικών προσώπων της ΕΟΚΑ που συνελήφθησαν κατά τα έτη 1956 και 1957.

Η άμεση προσωπογραφία του στυγερού και ανάγωγου Μακλόκλαν, καθώς και η λεπτομερής αναφορά των τεχνικών του, υπομνηματίζει την κατά περίσταση χρήση μεθόδων των «πέντε τεχνικών» που εδραιώθηκαν στην Ιρλανδία, αφού εφαρμόστηκαν κατά στάδια στην Κένυα, στην Κύπρο και το Άντεν. Η χρήση της ακολουθίας των ήχων με τρόπο βασανιστικό και χωρίς σταματημό ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της απάνθρωπης αυτής προσέγγισης.

Ο Ρένος Λυσιώτης και η σύνολη στάση του, επαναφέρει και γραπτώς την παράδοση που μας ήθελε συγκροτημένους, συνετούς και ηρωικούς στα χρόνια του πενήντα. Φωτίζει επίσης την καλλιέργεια και την ψυχική ανάταση των μορφωμένων και καλλιεργημένων νέων της εποχής. Φρονώ πως ο Θεός διέσωσε το κείμενο αυτό του Ρένου Λυσιώτη και κράτησε ηθικό και αειθαλή νέο τον ίδιο για να ξέρουμε πολυτρόπως πώς ήταν και πώς είναι το μέταλλο ψυχής του Κυριάκου Μάτση και των ακολούθων του.

Με τέτοιους θείους και παππούδες έχουμε, πιστεύω, μέλλον… Παρά τις καταιγίδες.


* Κεντρική φωτογραφία: Ο Ρένος Λυσιώτης στα κρατητήρια Πύλας.