Τα «όπλα» της Κύπρου απέναντι στην ενεργειακή κρίση
Η Νατάσα Πηλείδου μιλά στη «Σημερινή» για τις επιπτώσεις της ενεργειακής σύγκρουσης Δύσης - Ρωσίας στην Κύπρο και αναφέρεται στα πλάνα αντιμετώπισης των δυσοίωνων εξελίξεων για τις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας - Εν αναμονή σημαντικών εξελίξεων για αξιοποίηση κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ
Η απόφαση της Μόσχας για αποκλεισμό του ρωσικού φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία στις αρχές της εβδομάδας και η προοπτική του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο από την ευρωπαϊκή αγορά, που φαίνεται πως θα ανακοινώσει η ΕΕ τις επόμενες μέρες στο πλαίσιο του 6ου πακέτου κυρώσεων, προμηνύουν ένα ζοφερό μέλλον για τα ενεργειακά και τις τιμές των καυσίμων σε όλον τον κόσμο και ειδικότερα στην Ευρώπη.
Πώς όμως θα επηρεάσει την Κύπρο το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ Ρωσίας και Δύσης στο επίπεδο των ενεργειακών και ποιο πλάνο αντιμετώπισης υπάρχει για μια ενδεχόμενη παρατεταμένη ενεργειακή κρίση;
Με δεδομένο ότι η συμμετοχή των ρωσικών καυσίμων στην κυπριακή αγορά φτάνει μόλις το 1,5% (κάρβουνο και υγραέριο), δεν αναμένεται να επηρεαστούμε άμεσα από τη «ρήξη» στο επίπεδο των ενεργειακών μεταξύ ΕΕ - Ρωσίας, αναφέρει στη «Σημερινή» η Υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου. Υπογραμμίζει, όμως, ότι υπάρχει έντονη ανησυχία για το κύμα ανατιμήσεων που θα προκληθεί και θα επηρεάσει τις ήδη ανεβασμένες τιμές της ενέργειας και των αγαθών πρώτης ανάγκης.
Στο ακραίο σενάριο να αντιμετωπίσει η Κύπρος πρόβλημα στον εφοδιασμό πετρελαιοειδών, τότε θα ανοίξουν οι αποθήκες με τα αποθεματικά τα οποία μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες για 90 μέρες, αναφέρει. Ωστόσο, όπως σημειώνει, ένα τέτοιο σενάριο προς το παρόν είναι απομακρυσμένο.
Τέλος, η Υπουργός Ενέργειας μιλώντας για τα νεότερα αναφορικά με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ, υπογραμμίζει πως η Κύπρος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό και τον σχεδιασμό των τρόπων με τους οποίους η περιοχή της Αν. Μεσογείου θα μπορούσε να συμβάλει στην απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
- Πώς επηρεάζεται άμεσα ή έμμεσα η Κύπρος από την εντεινόμενη ρήξη στο επίπεδο των ενεργειακών μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ; Θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα ενεργειακής ανεπάρκειας εν όψει μάλιστα και της καλοκαιρινής περιόδου, που η ζήτηση θα είναι αυξημένη;
- Η εξάρτηση της Κύπρου από τα ρωσικά καύσιμα είναι πολύ μικρή. Αποτελούν μόλις το 1,5% των συνολικών εισαγωγών καυσίμων και αφορούν μόνο υγραέριο και κάρβουνο (coal), για τα οποία έχουν ήδη εξευρεθεί εναλλακτικοί προμηθευτές. Επομένως, δεν αναμένεται να αντιμετωπίσουμε προβλήματα ενεργειακής ανεπάρκειας. Αυτό όμως που μας ανησυχεί ως Κυβέρνηση και ως Υπουργείο είναι οι συνεχιζόμενες πολύ υψηλές τιμές όχι τόσο του φυσικού αερίου, από το οποίο δεν εξαρτώμαστε ως χώρα, αλλά του αργού πετρελαίου και κατ’ επέκτασιν των διυλισμένων προϊόντων που εισάγουμε, κυρίως από Ελλάδα και Ισραήλ, με την παράλληλη πτωτική πορεία του ευρώ έναντι του δολαρίου. Είναι κατανοητό ότι η αύξηση της τιμής των πετρελαιοειδών δημιουργεί κύμα ανατιμήσεων από τον ηλεκτρισμό μέχρι και τα αγαθά πρώτης ανάγκης, επηρεάζοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Γι’ αυτόν τον λόγο και η Κυβέρνηση έχει επεκτείνει για άλλους δύο μήνες το αντισταθμιστικό μέτρο που εφαρμόστηκε από τον περασμένο Νοέμβριο για μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα για τα νοικοκυριά. Συνολικά, τα ευάλωτα νοικοκυριά, με βάση τις έως τώρα αποφάσεις, θα επωφεληθούν για οκτώ συνολικά μήνες από τον μειωμένο ΦΠΑ στο 5% και τα υπόλοιπα νοικοκυριά για πέντε μήνες από μειωμένο συντελεστή της τάξης του 9%. Παράλληλα έχουν αυξηθεί τα κονδύλια και έχουν ενισχυθεί οι πρόνοιες του μεγάλου αριθμού σχεδίων χορηγιών που είναι σε ισχύ ή πρόκειται να προκηρυχθούν μέσα στον Μάιο, όπως:
- Το Σχέδιο για την εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα, ύψους €600 χιλιάδων.
- Τα Σχέδια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερμομόνωσης οροφής, με συμπερίληψη και του virtual net metering, ύψους €7,3 εκατ., που προνοούν για διπλασιασμό της χορηγίας στις ορεινές περιοχές.
Το 2ο εξάμηνο του 2022 θα επαναπροκηρυχθεί, επίσης, το Σχέδιο για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, με συνολικό προϋπολογισμό €35 εκατ. με πρόνοιες για αυξημένη επιδότηση για ευάλωτους καταναλωτές. Να υπενθυμίσω ότι σε ισχύ βρίσκεται και το σχέδιο αντικατάστασης ενεργοβόρων συσκευών για ευάλωτους καταναλωτές, ύψους €5 εκατ., το οποίο μέχρι στιγμής έχει δεχτεί 4.000 αιτήσεις. Η ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων είναι καθοριστικός παράγοντας στη μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, βεβαίως, για τις οποίες «τρέχει» αυτήν την περίοδο επίσης σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης.
- Πέρα από τις κοινοτικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, έχουμε ως κράτος κάποιο «plan B»;
- Όπως γνωρίζετε, η Κυπριακή Δημοκρατία διατηρεί στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου για κάλυψη των αναγκών της για 90 ημέρες. Τα αποθέματα αυτά μπορούν να αποδεσμευτούν και να διατεθούν στην κατανάλωση στην περίπτωση που υπάρξει δυσκολία στον εφοδιασμό της χώρας με πετρελαιοειδή. Εντούτοις, ένα τέτοιο σενάριο δεν θεωρείται πιθανό στο παρόν στάδιο. Πέραν αυτού, η Κύπρος βρίσκεται σε επαφή με την ΕΕ σε σχέση με τον ρόλο που η χώρα μας θα μπορούσε να διαδραματίσει στην απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, είτε μέσω των ισχυρών περιφερειακών συνεργασιών και διμερών, τριμερών πρωτοβουλιών με γειτονικές χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ελλάδα, είτε μέσω της αξιοποίησης των κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ.
- Τη Δευτέρα θα συνεδριάσουν οι Υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Τι να αναμένουμε από τη συνεδρία αυτή;
- Κατά τη Σύνοδο των Υπουργών θα γίνει αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης του τομέα ενέργειας στην ΕΕ, όπως έχει διαμορφωθεί μετά και την πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας για διακοπή των ροών φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Όπως προανέφερα, η Κύπρος δεν επηρεάζεται άμεσα από την εξέλιξη αυτή. Τη χώρα μας θα εκπροσωπήσει στη Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου μας.
- Υπάρχουν κάποια νεότερα σχετικά με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Κυπριακής ΑΟΖ στο πλαίσιο και του νέου αναβαθμισμένου ρόλου της Ανατολικής Μεσογείου;
- Ακριβώς για το θέμα αυτό είχα τηλεφωνική επικοινωνία με την Επίτροπο Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κα Σίμσον, πριν από λίγες μέρες, κατά την οποία την ενημέρωσα σχετικά με όλες τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουμε, ενώ της έχει μεταβιβαστεί και γραπτώς μια πλήρης έκθεση που αναλύει τους τρόπους με τους οποίους τόσο η Κύπρος όσο γενικά και η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου μπορεί να βοηθήσει την ΕΕ στην προσπάθειά της για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Όπως γνωρίζετε, σε συνεργασία και με τους στρατηγικούς μας εταίρους Ελλάδα και Ισραήλ, κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριμερούς μέσα Απριλίου, αποφασίσαμε να εντείνουμε τις προσπάθειες για ενδυνάμωση του ρόλου μας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της ΕΕ αξιοποιώντας ακριβώς τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Όσον αφορά την περιφερειακή συνεργασία, πιστεύουμε ότι το East Mediterranean Gas Forum (EMGF), την προεδρία του οποίου κατέχει η Κύπρος για το 2022, θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό και τον σχεδιασμό των τρόπων με τους οποίους η περιοχή της Αν. Μεσογείου θα μπορούσε να συμβάλει στην απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παράλληλα, τόσο η αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όσο και η διασύνδεση υφιστάμενων και νέων υποδομών με τα κοιτάσματα της Κύπρου και της περιοχής, θα συμβάλουν στον εφοδιασμό της ΕΕ με φυσικό αέριο από την περιοχή της Αν. Μεσογείου. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνεχίζει να τυγχάνει επεξεργασίας από τις τεχνικές επιτροπές που έχουν συσταθεί από την κυπριακή και αιγυπτιακή κυβέρνηση, και η περίπτωση του αγωγού από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στα αιγυπτιακά τερματικά φυσικού αερίου. Στο μεταξύ, την περασμένη εβδομάδα είχαμε μία εποικοδομητική συζήτηση και με την κοινοπραξία του «Αφροδίτη», η οποία μας ενημέρωσε για τις επιλογές που επεξεργάζεται για αξιοποίηση ακριβώς των συνεργειών που διαμορφώνονται στην περιοχή μας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η πρόταση της ελληνικής εταιρείας Energean για την εγκατάσταση ενός πλωτού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο, ο οποίος θα επεξεργάζεται αέριο που θα μεταφέρεται με αγωγό από κοιτάσματα της ΑΟΖ του Ισραήλ που διαχειρίζεται η εταιρεία και απ’ εδώ θα καταλήγει με πλοία σε σταθμούς επαναεριοποίησης στην Ευρώπη. Αναμένουμε προσεχώς γραπτή πρόταση από την εταιρεία, η οποία θα τύχει λεπτομερούς αξιολόγησης.