Μέτρηση παράνομων ουσιών στα λύματα

Τα τελευταία χρόνια, η παρακολούθηση της σύστασης των αστικών λυμάτων έχει εξελιχθεί σε ένα χρήσιμο εργαλείο, που προσφέρει στους επιστήμονες αλλά και στην κοινωνία πολύτιμες πληροφορίες, τόσο για τη χρήση διαφόρων χημικών ουσιών σε μια κοινότητα, όσο και για την παρουσία παθογόνων οργανισμών. Τα αποτελέσματα αυτά, που αφορούν την Κύπρο, προκύπτουν από τη συνεργασία του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Νερού Νηρέας του Πανεπιστημίου Κύπρου με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου.

Στην ευρωπαϊκή έρευνα για 10 χρόνια

Το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Νερού Νηρέας, του Πανεπιστημίου Κύπρου, είναι το Ερευνητικό Κέντρο που συμμετέχει σε αυτήν τη μεγάλη ευρωπαϊκή έρευνα από το 2012. Τα δεδομένα που συλλέγονται, παρέχονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο SCORE. Τα δεδομένα αυτά αφορούν την κατανάλωση παράνομων ναρκωτικών ουσιών στη Λευκωσία και Λεμεσό. Το Ερευνητικό Κέντρο, προχωρώντας σε σύναψη μνημονίου Συνεργασίας με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, προβαίνει σε μετρήσεις ναρκωτικών ουσιών σε εισερχόμενα λύματα σε σταθμούς επεξεργασίας στην Κύπρο, που αντικατοπτρίζουν τη χρήση ουσιών στα μεγαλύτερα δίκτυα κοινοτήτων που εξυπηρετούνται από τους συγκεκριμένους σταθμούς στη Λευκωσία, τη Λεμεσό, τη Λάρνακα, την Πάφο και την περιοχή της Αγίας Νάπας- Παραλιμνίου.

Κάθε χρόνο λαμβάνονται δείγματα εισερχόμενων λυμάτων που συλλέγονται σε ημερήσια βάση για μια εβδομάδα και μετρείται σε αυτά η συγκέντρωση αμφεταμίνης, μεθαμφεταμίνης, MDMA (έκσταση) και της βενζοϋλεκγονίνης, που αποτελεί βιολογικό δείκτη της χρήσης κοκαΐνης. Παράλληλα, με την οικονομική στήριξη της ΑΑΕΚ, στα εργαστήρια του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Νερού ΝΗΡΕΑΣ, το 2021 αναπτύχθηκε μεθοδολογία που ελέγχει τα λύματα και τα επίπεδα οξυκωδόνης, μεφεδρόνης, κεταμίνης και των μεταβολιτών της, καθώς και της ηρωίνης και των μεταβολιτών της (μορφίνη, μονοακετυλμορφίνη).

«Πρωταθλητές» στην κοκαΐνη

Τα αποτελέσματα της έρευνας που έγινε την άνοιξη του περασμένου έτους δημοσιεύτηκαν τον περασμένο μήνα και παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στην έρευνα συμμετείχαν 75 ευρωπαϊκές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων της Λευκωσίας, της Λεμεσού, της Πάφου, της Λάρνακας και της περιοχής Αγίας Νάπας - Παραλιμνίου.

Για άλλη μια χρονιά φαίνεται πως οι χώρες της Δυτικής και Νότιας Ευρώπης (Βέλγιο, Ισπανία, Ολλανδία) αποδεικνύονται «πρωταθλητές» στη χρήση κοκαΐνης. Ωστόσο, αύξηση στη χρήση της παρατηρείται και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Στην πλειοψηφία των πόλεων όπου έγιναν μετρήσεις, παρατηρείται ανοδική τάση στην κατανάλωση αυτής της ουσίας, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Το MDMA ήταν το μοναδικό ναρκωτικό που βρέθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η υψηλότερη κατανάλωσή του παρουσιάζεται σε χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης (Βέλγιο, Γερμανία, Ολλανδία). Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι το γεγονός ότι η μελέτη αυτή δείχνει την αυξημένη χρήση της κοκαΐνης και του MDMA το Σαββατοκύριακο, σε σχέση με τις καθημερινές.

Μεθαμφεταμίνη στην Κύπρο

Στις υψηλότερες θέσεις στη χρήση αμφεταμίνης φαίνεται να βρίσκονται οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία και το Βέλγιο. Αυξητική τάση παρουσιάζει η χρήση της από το 2020 μέχρι το 2021.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα σχετικά με τη χρήση της μεθαμφεταμίνης. Παραδοσιακά ήταν διαδεδομένη στην Τσεχία και τη Σλοβακία, όμως τώρα αξιοσημείωτη κατανάλωση της ουσίας παρατηρείται και σε άλλες χώρες, όπως είναι η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Κύπρος.

Η κύρια ερευνήτρια του έργου, Δρ Μάγδα Ψυχουδάκη, σε πρόσφατες δηλώσεις της, ανέφερε ότι η χρήση μεθαμφεταμίνης στη χώρα μας παραμένει κάτω από τον μέσο όρο των πόλεων που συμμετείχαν (5 με 20 φορές χαμηλότερα), όμως σε υψηλότερη θέση σε σχέση με τα υπόλοιπα ναρκωτικά. Η μεγαλύτερη χρήση της στην Κύπρο κατά το έτος 2021 εντοπίζεται στην Πάφο και σε περιοχές της Λευκωσίας. «Επιπλέον, η Κύπρος βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης αναφορικά με τη χρήση κοκαΐνης, έκσταση αλλά και αμφεταμίνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα υψηλότερα επίπεδα των ναρκωτικών αυτών ουσιών που μετρήθηκαν στην Κύπρο, εντοπίστηκαν στην περιοχή της Αγίας Νάπας- Παραλιμνίου».

Τι είναι η μεθαμφεταμίνη

Η μεθαμφεταμίνη ανήκει σε μια ομάδα ουσιών που ονομάζονται διεγερτικά τύπου αμφεταμίνης. Είναι συνθετικό ναρκωτικό που συνήθως παρασκευάζεται σε παράνομα εργαστήρια. Κυκλοφορεί σε μορφή σκόνης, δισκίων ή κρυστάλλων που μοιάζουν με θρύμματα γυαλιού.

Η ουσία αυτή προκαλεί την αίσθηση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας και ευφορίας και χαράς. Οι χρήστες νιώθουν μια πρόσκαιρη άνοδο των επιπέδων ενέργειάς τους, η οποία τους δίνει την αίσθηση ότι βελτιώνει την επίδοσή τους σε χειρονακτικές και πνευματικές εργασίες. Επιπλέον, επιβραδύνεται η εκδήλωση του αισθήματος της πείνας και της κούρασης.

Σύντομα όμως οι χρήστες μπορεί να χάσουν την όρεξή τους και ν’ αρχίσουν να αναπνέουν πιο γρήγορα. Μπορεί να αυξηθεί ο καρδιακός παλμός και η πίεσή τους, καθώς και η θερμοκρασία του σώματός τους και ν’ αρχίσουν να ιδρώνουν. Η λήψη μεγάλης δόσης μπορεί να οδηγήσει σε ψυχοκινητική ανησυχία, ευερεθιστότητα και κρίσεις πανικού. Η υπερβολική πάλι χρήση μπορεί να οδηγήσει σε σπασμούς, κρίση και θάνατο λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας, εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής ανεπάρκειας. Η μακροχρόνια χρήση μεθαμφεταμίνης μπορεί να προκαλέσει υποσιτισμό, απώλεια βάρους και ψυχολογική εξάρτηση. Εκτός αυτού, η χρήση μεθαμφεταμίνης μερικές φορές πυροδοτεί επιθετικές, βίαιες και απρόβλεπτες μορφές συμπεριφοράς.