Τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Αρμενίας για αμυντική συνεργασία

Μια νέα σελίδα ανοίγει για τη σχέση Ελλάδας-Κύπρου-Αρμενίας με την πρόσφατη υπογραφή του Προγράμματος Τριμερούς Συνεργασίας για το έτος 2022. Στρατιωτικές αντιπροσωπίες των ΓΕΕΘΑ και ΓΕΕΦ βρέθηκαν πριν από λίγες μέρες στον Καύκασο και την πρωτεύουσα της Αρμενίας, Εριβάν, για διαβουλεύσεις και υπογραφή των προγραμμάτων.

Ενισχύεται η ελληνοαρμενική Τριμερής

Οι εξελίξεις έρχονται να προστεθούν στο ενισχυόμενο πλέγμα τριμερούς συνεργασίας των τριών κρατών, που τις χαρακτηρίζουν παραδοσιακά και ιστορικά φιλικότατες σχέσεις. Υπενθυμίζεται πως στις 4 Ιουνίου 2019 πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία η πρώτη Τριμερής Υπουργική Συνάντηση Κύπρου-Αρμενίας-Ελλάδας, μεταξύ των τότε ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη, Zohrab Mnatsakanyan και Γιώργου Κατρούγκαλου. Οι τρεις υπουργοί συζήτησαν τις τότε εξελίξεις, εστιάζοντας στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ, την κατάσταση στον Καύκασο και τα Δυτικά Βαλκάνια και τις σχέσεις Αρμενίας-ΕΕ. Στις εργασίες, που φιλοξενήθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο, συζητήθηκαν οι δυνατότητες ενισχυμένης συνεργασίας, τόσο στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών, όσο και μεταξύ των τριών χωρών σε τομείς που άπτονται της ασφάλειας και της οικονομικής ανάπτυξης.

Ακολούθησε, επίσης, στις 24 Οκτωβρίου 2021, η επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Εθνοσυνέλευσης της Αρμενίας, Alen Simonyan, στην Κύπρο, έπειτα από σχετική πρόσκληση της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Αννίτας Δημητρίου.

Κατά την παραμονή του στην Κύπρο, ο Πρόεδρος της Αρμένικης Εθνοσυνέλευσης, που συνοδευόταν από βουλευτές και υπηρεσιακούς παράγοντες, συναντήθηκε με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, την Ομάδας Φιλίας Κύπρου-Αρμενίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, τον ΥΠΕΞ, Νίκο Χριστοδουλίδη, τον ΥΠΑΜ, Χαράλαμπο Πετρίδη, τον Επίτροπο Προεδρίας, Φώτη Φωτίου και τον Δήμαρχο Λευκωσίας, Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη. Συζητήθηκε η κατάσταση στο Αρτσάχ, το Κυπριακό, η σημασία της αρμενικής κοινότητας της Κύπρου και προοπτικές εμβάθυνσης της συνεργασίας στον οικονομικό και τουριστικό τομέα. Ο A. Simonyan επισκέφθηκε επίσης τη Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός σε Λευκωσία και Δερύνεια.

Υπογραφή στο Εριβάν

Την Τρίτη, 10 Μαΐου 2022, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Εριβάν της Αρμενίας, οι στρατιωτικές αντιπροσωπίες Κύπρου, Ελλάδας και Αρμενίας, υπέγραψαν το Πρόγραμμα Τριμερούς Αμυντικής Συνεργασίας για το έτος 2022.

Σύμφωνα με ανταπόκριση της «Δημόσιας Ραδιοφωνίας της Αρμενίας» (ArmRadio.am, 11/05/2022), οι διαβουλεύσεις για τον σχεδιασμό της τριμερούς συνεργασίας έλαβαν χώραν στις εγκαταστάσεις του Υπουργείου Άμυνας της Αρμενίας. Στις διαβουλεύσεις συμμετείχαν, από πλευράς Αρμενίας, ο Προϊστάμενος Αμυντικής Πολιτικής και Τμήματος Διεθνούς Συνεργασίας του ΥΠΑΜ, Levon Ayvazyan και από πλευράς Ελλάδας, ο Προϊστάμενος του Τμήματος Σχεδιασμού και Εφαρμογής Στρατιωτικής Συνεργασίας του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Συνταγματάρχης Σωκράτης Σερβής. Όπως ανακοίνωσε η Εθνική Φρουρά, επικεφαλής της αντιπροσωπίας του ΓΕΕΦ ήταν ο Συνταγματάρχης (ΠΖ) Λούκας Χατζηκωνστάντας, Διευθυντής του Δ’ Κλάδου του ΓΕΕΦ.

Της τελετής υπογραφής προηγήθηκαν συνομιλίες μεταξύ των αντιπροσωπιών των τριών χωρών, για συντονισμό των δράσεων που προβλέπονται στο πρόγραμμα, καθώς και σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Σύμφωνα με την ενημέρωση της «Δημόσιας Ραδιοφωνίας της Αρμενίας», κατά τη συνάντηση τα μέρη αναφέρθηκαν στις εργασίες προηγούμενων ετών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διμερούς και τριμερούς στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ Αρμενίας, Ελλάδας και Κύπρου και συζητήθηκαν οι προοπτικές ανάπτυξή τους. Οι συνομιλητές έθιξαν επίσης θέματα περιφερειακής ασφάλειας για τις διεθνείς εξελίξεις. Ο L. Ayvazyan παρουσίασε επίσης την κατάσταση στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και στο Αρτσάχ, και τόνισε την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες για σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή.

Πολυεπίπεδη αμυντική συνεργασία

Η «Δημόσια Ραδιοφωνία της Αρμενίας» αναφέρει ότι υπεγράφησαν «το Διμερές Πρόγραμμα Στρατιωτικής Συνεργασίας Αρμενίας και Ελλάδας του 2022 και το Σχέδιο Δράσης Τριμερούς Στρατιωτικής Συνεργασίας Αρμενίας-Ελλάδας-Κύπρου», διευκρινίζοντας ότι «το Πρόγραμμα Διμερούς Στρατιωτικής Συνεργασίας Αρμενίας-Κύπρου 2022 υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2021».

Τα υπογεγραμμένα έγγραφα «προβλέπουν πολλές εκδηλώσεις στην Αρμενία, την Ελλάδα και την Κύπρο, που περιλαμβάνουν μαχητική εκπαίδευση σε ειδικές δυνάμεις, ειρηνευτικό σώμα, στρατιωτική ιατρική, μηχανική και άλλους τομείς, ανταλλαγή εμπειριών σε διάφορους τομείς, ανταλλαγή πληροφοριών και στρατιωτικές διαβουλεύσεις».

Η σχετική ανακοίνωση του ΓΕΕΦ αναφέρει πως το Πρόγραμμα Τριμερούς Αμυντικής Συνεργασίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη συμμετοχή μέσων και προσωπικού σε κοινές ασκήσεις, συνεκπαιδεύσεις διαφόρων τύπων, καθώς και σε συνεργασία μεταξύ της Ακαδημίας Ασφάλειας και Άμυνας του ΥΠΑΜ Κύπρου, της Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ) Ελλάδος και του Πανεπιστημίου Ερευνών Εθνικής Άμυνας της Δημοκρατίας της Αρμενίας.

Για τις κυπριακές Ένοπλες Δυνάμεις, η υπογραφή αντανακλά το ευρύ πλέγμα διμερών και πολυμερών στρατιωτικών συνεργασιών, τις οποίες αναπτύσσει η ΕΦ σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ΥΠΑΜ, συμβάλλοντας ενεργά στην κοινή επιδίωξη για την εμπέδωση της ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ευρύτερα.

Χαιρετίζουν οι Κύπριοι Αρμένιοι

Με θερμή ικανοποίηση υποδέχτηκαν την είδηση για την υπογραφή του Προγράμματος Τριμερούς Αμυντικής Συνεργασίας παράγοντες της αρμενικής κοινότητας της Κύπρου.

Μιλώντας στη «Σημερινή» ο Σιμόν Αϊνετζιάν, εκπρόσωπος του Κόμματος Τασνάκ Κύπρου, ανέφερε πως «ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας έχει οδηγήσει την Ελλάδα, την Αρμενία και την Κύπρο σε μια αμυντική συνεργασία, που υπεγράφη την Τρίτη, 10 Μαΐου, στην πρωτεύουσα της Αρμενίας, Εριβάν».

«Αν και ακόμα δεν έχουν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες της συνεργασίας αυτής, πιστεύουμε πως είναι μια συνεργασία που μπορεί να διευρυνθεί με χώρες που ζουν κάτω από την πολιτική και στρατιωτική απειλή μιας χώρας που έχει βλέψεις στο Αιγαίο, κατέχει τη μισή Κύπρο, απειλεί τα διεθνή αναγνωρισμένα ύδατά της και κάτω από το πρόσχημα του ειρηνιστή συμμετείχε ενεργά στην επίθεση των Αζέρων εναντίον του λαού του Αρτσάχ (Ναγκόρνο-Καραμπάχ), που τώρα απειλεί την κυριαρχία της Αρμενίας», ανέφερε.

Καταλήγοντας, ο Σ. Αϊνετζιάν τόνισε πως «η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί με αμυντικές ισορροπίες», υπογραμμίζοντας πως «για τη διαφύλαξη της ειρήνης, οι αμυντικές συνεργασίες είναι βήματα, που, εάν εφαρμοστούν σε συνδυασμό με σωστές πολιτικές συμμαχίες, μπορούν να διαφυλάξουν και να προωθήσουν την ειρήνη στις περιοχές μας».

Σε δική της δήλωση στη «Σημερινή», η Ρόζαλη Γκοργκοριάν, μέλος της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής Κύπρου και στέλεχος της ΔΗΠΑ, ανέφερε πως «Αρμενία, Κύπρος και Ελλάδα είναι αδελφικά έθνη που συνδέονται με εγκάρδιες σχέσεις και υπάρχει αμοιβαία υποστήριξη και αλληλεγγύη μεταξύ Κύπρου-Αρμενίας».

Σύμφωνα με τη Ρ. Γκοργκοριάν, «η υπογραφή του τριμερούς προγράμματος στρατιωτικής συνεργασίας αντανακλά ακριβώς το ευρύ πλέγμα διμερών και πολυμερών συνεργασιών τις οποίες αναπτύσσει η Κύπρος, πάντα με γνώμονα την κοινή επιδίωξη για εμπέδωση ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ευρύτερα».

«Ας μην ξεχνάμε πως και οι δύο αυτές χώρες υποφέρουν και κινδυνεύουν από τις επιθετικές επιδιώξεις της Τουρκίας, η οποία, στο πλαίσιο της αναθεωρητικής της πολιτικής, ονειρεύεται να καταστεί ηγεμονική δύναμη στην περιοχή», υπογράμμισε η Ρ. Γκοργκοριάν και κατέληξε λέγοντας: «Αν παρ’ ελπίδα η Τουρκία καταφέρει κάποια στιγμή να επιβάλει ένα καθεστώς ηγεμονίας, το γεωπολιτικό περιβάλλον θα γίνει πιο ασταθές και πιο επικίνδυνο για όλα τα κράτη, συμπεριλαμβανομένου και του τουρκικού κράτους».

Οι Αρμένιοι της Κύπρου αποτελούν την αρχαιότερη εθνική κοινότητα στο νησί μετά τους Έλληνες, με αδιάλειπτη παρουσία τουλάχιστον από τον 6ον αιώνα μ.Χ..

107 χρόνια μετά: Η Κύπρος δεν ξεχνά τη Γενοκτονία των Αρμενίων

Η Κύπρος αναγνώρισε -πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη παγκοσμίως- τη Γενοκτονία των Αρμενίων, ήδη από το 1975. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος διοργανώθηκαν εκδηλώσεις μνήμης και τιμής στις ελεύθερες περιοχές.

Παραθέτουμε την ομιλία του Εκπροσώπου της Αρμενικής Κοινότητας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Βαρτκές Μαχτεσιάν, το απόγευμα της Πέμπτης, 14 Απριλίου 2022:

«Έντιμη κυρία Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι,

»Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος θυμόμαστε τα τραγικά γεγονότα της Αρμενικής Γενοκτονίας, της πρώτης μεγάλης γενοκτονίας του πολυτάραχου 20ού αιώνα. Ταυτόχρονα, τιμούμε τη μνήμη των περισσότερων από 1.500.000 αθώων Αρμενίων μαρτύρων, που μεταξύ 1915-1923 σφαγιάστηκαν, δολοφονήθηκαν ή απελάθηκαν και οδηγήθηκαν σε καταναγκαστικές πορείες θανάτου στην αφιλόξενη έρημο του Ντερ Ζορ στη σημερινή Συρία. Επιπλέον, τουλάχιστον 95.000 Αρμένιοι εξισλαμίστηκαν, με αποτέλεσμα σήμερα οι απόγονοί τους να αγνοούν την καταγωγή τους.

»Παράλληλα με τη φυσική εξόντωση των “γκιαούρηδων” Αρμενίων, οι Τούρκοι διέπραξαν και πολιτιστική γενοκτονία, με σκοπό να εξαλείψουν τη μακραίωνη αρμενική παρουσία στη Μικρά Ασία, τον Πόντο, τη Δυτική Αρμενία και την Κιλικία, όπου μεταξύ 1894 και 1923, συνολικά 450 μοναστήρια, 1.950 σχολεία και 2.430 εκκλησίες αρπάχθηκαν και καταστράφηκαν ή άλλαξαν χρήση, ενώ τα ονόματα περίπου 4.000 κωμοπόλεων και χωριών εκτουρκίστηκαν.

»Οι 800.000 επιζήσαντες πρόσφυγες διασπάρθηκαν σε όλη την υφήλιο, διαμορφώνοντας την Αρμενική Διασπορά. Στοιχειωμένοι από τις τρομακτικές μνήμες της μεγάλης καταστροφής, έφτιαξαν μια νέα ζωή, προσφέροντας στο εμπόριο, τον αθλητισμό, τον προσκοπισμό, τις επιστήμες, τις τέχνες και τον πολιτισμό των ανάδοχων πατρίδων τους.

»Μία από αυτές τις νέες πατρίδες ήταν και η μικρή μας Κύπρος, η οποία άνοιξε διάπλατα τις αγκάλες της και υποδέχτηκε πέραν των 9.000 Αρμενίων προσφύγων, που κατέφθασαν στη Λάρνακα και τα άλλα λιμάνια της, ανάμεσά τους και η δική μου οικογένεια. Με κόπο και μόχθο, οι 1.300 που τελικά παρέμειναν, κατάφεραν να ορθοποδήσουν και να συνεχίσουν το καλό όνομα που ανέκαθεν είχαν οι Αρμένιοι στο νησί μας εδώ και αιώνες.

»Η Κύπρος πάντοτε υπήρξε σταθερός συμπαραστάτης των Αρμενίων και της Αρμενίας. Το 1975 έγινε η δεύτερη χώρα στον κόσμο και η πρώτη στην Ευρώπη που αναγνώρισε την Αρμενική Γενοκτονία, με το Ψήφισμα 36 που πέρασε η Βουλή των Αντιπροσώπων από αυτό εδώ το βήμα, ενώ το 2015 ποινικοποίησε την άρνησή της. Η έμπρακτη και ηθική στήριξη που μας προσφέρει είναι συνεχής και αδιάκοπη, ενώ σε κρατικό επίπεδο οι δύο χώρες συνεργάζονται άψογα σε εμπορικούς και γεωστρατηγικούς τομείς. Για άλλη μια φορά, αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω όλες τις κυβερνήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα πιο πάνω.

Έχοντας υποφέρει από τον ίδιο εχθρό, Αρμένιοι και Κύπριοι, αγωνιζόμαστε για το δίκαιο, και πλέουμε στο ίδιο καράβι με την Ουκρανία και άλλες χώρες που έχουν απέναντί τους μεγάλες δυνάμεις. Δυστυχώς, ανέκαθεν οι ισχυροί της Γης αρκούνταν σε δηλώσεις καταδίκης, αφήνοντας τους αδύνατους έρμαιο των ορέξεων του εισβολέα και αιώνια θύματα των συμφερόντων τους.

Εντύπωση προξενεί η παγκόσμια κινητοποίηση με την πρόσφατη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ η κοινή γνώμη υπήρξε απαθής απέναντι στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, στον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας το 1999, στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 και πιο πρόσφατα, στις παραβιάσεις της νεκρής ζώνης στην Κύπρο και στην παραβίαση του status quo της Αμμοχώστου από τους Τούρκους, στον πόλεμο στο Αρτσάχ και στη συνεχιζόμενη παραβίαση των συνόρων της Αρμενίας από τους Αζέρους.

»Θα πρέπει επιτέλους η διεθνής κοινότητα να πάψει να υποκρίνεται δρώντας βάσει οικονομικών και γεωστρατηγικών συμφερόντων και να αναλάβει τον ρόλο του θεματοφύλακα του διεθνούς δικαίου, κάνοντας τα λόγια πράξη, όπως έγραψε και ο ποιητής Όμηρος στην Ιλιάδα. Σας ευχαριστώ».

Παρών και ο Πρέσβης της Αρμενίας

Στις 11 Μαΐου του 2022, ο Έκτακτος και Πληρεξούσιος Πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελληνική Δημοκρατία, Tigran Mkrtchyan, στο πλαίσιο της επίσκεψης εργασίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, επισκέφθηκε την Αρμενική Μητρόπολη της Κύπρου, όπου συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Αρμενίων Κύπρου, Χορέν Τογραματζιάν και με τους εκπροσώπους της αρμενικής κοινότητας της Κύπρου.

Κατά τη συνάντηση ο Mkrtchyan εμπεριστατωμένα και αναλυτικά μίλησε για την αποστολή του, αναφέρθηκε σε μια σειρά εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών που πρόκειται να πραγματοποιηθούν, έθιξε τις σχέσεις Αρμενίας-Διασποράς και έκανε μνεία στα βήματα για την περαιτέρω ενίσχυση και ανάπτυξη των αρμενο-κυπριακών σχέσεων, σύμφωνα με τη «Δημόσια Ραδιοφωνία της Αρμενίας» (13/05/2022).

Ο πρέσβης υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Αρμένιοι της Κύπρου στην κυπριακή κοινωνία και στην ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ιδίως στον οικονομικό, πολιτιστικό και ανθρωπιστικό τομέα.

Στη συνάντηση παρέστησαν, επίσης, ο Βαρτκές Μαχτεσιάν, εκπρόσωπος της Αρμενικής Κοινότητας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Μάρτιν Μινασιάν, επίτιμος πρόξενος της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Κύπρο, ο εφημέριος στη Λευκωσία Μομίκ Χαπεσιάν, ο πρόεδρος και μέλη της Επισκοπής, ο πρόεδρος και μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Αρμενίων της Κύπρου, οι πρόεδροι, εκπρόσωποι και τα μέλη των αρμενικών φορέων, κομμάτων, εκπαιδευτικών, πολιτιστικών, αθλητικών σωματείων στην Κύπρο, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, η διευθύντρια και τα μέλη της Σχολικής Εφορείας των σχολείων Ναρέκ, καθώς και οι συντάκτες του τοπικού αρμένικου Τύπου.

Ο Πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελλάδα ήταν επίσης ομιλητής στην εκδήλωση μνήμης «Κύπρος – Πόντος – Αρμενία: Όχι άλλη Γενοκτονία», που διοργανώθηκε την Παρασκευή, 13 Μαΐου 2022, στο Πάρκο Κυπρο-Αρμενικής Φιλίας στη Λευκωσία. Οι υπόλοιποι ομιλητές ήταν ο Πρόεδρος του ΕΛΑΜ και βουλευτής Λευκωσίας, Χρίστος Χρίστου, ο Ελλαδίτης ακαδημαϊκός και μελετητής των γενοκτονιών, Δρ. Θεοφάνης Μαλκίδης, και το μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΕΛΑΜ, Πάρης Σαββίδης.

* Αστυνομικές Σπουδές, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 15/05/2022, στήλη «Άμυνας & Ασφάλειας Αφηγήματα»)