Αναλύσεις

Μάστιγα η χρήση και εμπορία ναρκωτικών

Κατεβαίνει το ηλιακό όριο όχι μόνο των χρηστών αλλά και των διακινητών - Ανησυχούν οι αρμόδιοι - Ανάληψη δράσεων απ’ όλη την κοινωνία

Για την αύξηση της κατοχής, χρήσης και διακίνησης ναρκωτικών ουσιών δεν είναι ανάγκη να μελετήσει κανείς διάφορες έρευνες. Μια επαφή με την επικαιρότητα, όπως αυτή διαμορφώνεται καθημερινά, καταδεικνύει ότι οι ειδήσεις που αφορούν τη γενικότερη κατηγορία ναρκωτικά, «παίζουν» σε πρώτο πλάνο και συχνά. «Παράνομη κατοχή ναρκωτικών», «εντοπισμός και κατάσχεση ναρκωτικών», «απόπειρα μεταφοράς ναρκωτικών σε αστυνομικά κρατητήρια», είναι μόνο μερικοί από τους τίτλους των δελτίων Τύπου της τελευταίας εβδομάδας που εκδίδει η Αστυνομία Κύπρου. Η μάστιγα αυτή επεκτείνεται σε χαμηλότερες ηλικιακά ομάδες και αυτό είναι κάτι που πρέπει να ανησυχήσει όχι μόνο τους ειδικούς, αλλά ολόκληρη την κοινωνία.

Διακίνηση στα ύψη

Μπορεί η πανδημία να μείωσε τις διακινήσεις των εθιστικών εμπορευμάτων εφόσον αυτά παρέμειναν σε αεροδρόμια, λιμάνια και μαρίνες, ωστόσο το «άνοιγμα» των διόδων αυτών όχι μόνο επανέφερε τη διακίνηση, αλλά την πολλαπλασίασε. Τα τεκμήρια που περισυνέλεξε η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών κατά το πρώτο τετράμηνο του 2022 θέτουν σε εγρήγορση όλον τον κρατικό μηχανισμό, την ώρα που η ίδια η κοινωνία θα έπρεπε ν’ αναλάβει δράση, εφόσον οι ανήλικοι χρήστες και διακινητές συνεχώς πληθαίνουν.

Ο Διοικητής της ΥΚΑΝ, Μιχάλης Κατσουνωτός, μιλώντας στη «Σ», ανέφερε ότι οι αριθμοί αυτοί προκαλούν προβληματισμό. «Παρατηρώντας τους αριθμούς με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, σίγουρα προκαλούν έκπληξη. Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι κατά το πρώτο τετράμηνο του 2021, η Κύπρος πέραν των συνεχόμενων και αυξανόμενων περιοριστικών μέτρων, είχε να διαχειριστεί και δύο περιόδους lockdown. Η κίνηση, επομένως, ήταν σαφώς περιορισμένη. Άρα η εποπτεία και η αστυνόμευση πραγματοποιούνταν με μεγαλύτερη ευκολία».

Μόλις το 10% καλλιεργείται εδώ

Προϊόν εισαγωγής αποτελεί το 90% των ναρκωτικών ουσιών που υπάρχουν στην Κύπρο. Ο κ. Κατσουνωτός ανέφερε ότι μόλις το 10% παράγεται ή καλλιεργείται στο νησί. «Μέλημά μας είναι τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, εφόσον είναι δίοδοι για τα ναρκωτικά».

Σε μεγάλες ποσότητες φαίνεται να έρχονται τα ναρκωτικά σε κοντέινερ στο Λιμάνι Λεμεσού, σε αποσκευές μέσω του αεροδρομίου Λάρνακας, σε μαρίνες, σε πακέτα και δέματα μέσω των οδοφραγμάτων, όπως ανέφερε ο κ. Κατσουνωτός, ο οποίος εξήγησε ότι η ΥΚΑΝ προχωρεί σε αναπροσαρμογή των ελέγχων της, ώστε να δημιουργήσει αναχώματα στη διακίνηση ναρκωτικών.

Ευρηματικοί οι διακινητές

Ναρκωτικά σε καλαμάκια, μέσω drones, σε βαλίτσες, σε στομάχι, σε ζωοτροφές, σε εξαρτήματα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Όσοι διακινούν έχουν ένα καλά οργανωμένο δίκτυο πωλήσεων, στο οποίο όμως έχουν μπλεχτεί αρκετοί νεαροί πωλητές και ανήλικοι. Για την Υπηρεσία ανήλικος θεωρείται το άτομο μεταξύ 14 και 18 ετών. Αν όμως κάποιο άτομο 14-24 συλληφθεί για πρώτη φορά με μικρή ποσότητα ναρκωτικών, για δική του χρήση και δεχθεί να παραπεμφθεί σε κάποιο ειδικό πρόγραμμα για εφήβους, τότε δεν παραπέμπεται στο δικαστήριο. Σε περίπτωση που «πιαστεί» με ποσότητα ικανή για εμπορία, τότε παραπέμπεται σε δίκη.

Ο κ. Κατσουνωτός ανέφερε ότι οι ανήλικοι χρήστες ή διακινητές κάνουν στην πλειοψηφία τους χρήση κάνναβης. Το αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι κάθε χρόνο απασχολούν την ΥΚΑΝ γύρω στις 45 υποθέσεις παιδιών μέχρι 18 ετών που καταπιάνονται με ναρκωτικά. Η περίοδος αυτή επίσης είναι κρίσιμη, εφόσον η «ζήτηση» την καλοκαιρινή περίοδο αυξάνεται.

Ρεκόρ κατασχέσεων κοκαΐνης σε Κύπρο και Ευρώπη

Η κατάσχεση κοκαΐνης στον τόπο μας μπορεί αριθμητικά να σοκάρει, ωστόσο το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί κυπριακή πρωτιά. Η ευρωπαϊκή αγορά κοκαΐνης φαίνεται να επεκτείνεται εν μέσω «πρωτοφανών επιπέδων διακίνησης» και «ιστορικά υψηλής διαθεσιμότητας», όπως αναφέρουν σε έκθεσή τους οι Europol και EMCDDA.

Η κοκαΐνη είναι το δεύτερο σε κατανάλωση ναρκωτικό στην Ευρώπη μετά την κάνναβη. Περίπου 3,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ηλικίας μεταξύ 13-64 ετών ανέφεραν ότι έκαναν χρήση του ναρκωτικού κατά το περασμένο έτος.

Το ναρκωτικό του Σαββατοκύριακου

Η κοκαΐνη αλλά και η μεθαμφεταμίνη κερδίζουν έδαφος στον τόπο μας. Ειδικότερα η χρήση της στη χώρα μας μπορεί να παραμένει κάτω από τον μέσο όρο άλλων ευρωπαϊκών πόλεων, όμως βρίσκεται σε υψηλότερη θέση σε σχέση με τα υπόλοιπα ναρκωτικά, όπως αναφέρει η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου στην ιστοσελίδα της. Η μεγαλύτερη χρήση της στην Κύπρο το 2021 εντοπίζεται σε συγκεκριμένες επαρχίες, κυρίως το Σαββατοκύριακο.

«Διαχρονική αξία», ωστόσο, φαίνεται να έχει η κάνναβη. Το φυσικό αυτό προϊόν προέρχεται από το φυτό της κάνναβης, με κύριο ψυχοδραστικό συστατικό την τετραϋδροκανναβινόλη (Δ9-THC). Η φυτική κάνναβη αποτελείται από τις αποξηραμένες ανθισμένες κορυφές και τα φύλλα του φυτού. Η ρητίνη της κάνναβης είναι ένα συμπιεσμένο στερεό που παρασκευάζεται από τα ρητινώδη μέρη του φυτού και το έλαιο κάνναβης (χασίς) είναι ένα διαλυτικό εκχύλισμα κάνναβης. Σχεδόν πάντα η κάνναβη καπνίζεται, συχνά αναμεμειγμένη με καπνό.

Η πιο διαδεδομένη στην Κύπρο

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΕΚ, μαζί με τον καπνό, το αλκοόλ και την καφεΐνη, είναι μία από τις πιο διαδεδομένες ουσίες που καταναλώνονται διεθνώς. Με βάση την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2021 του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία, ένα ποσοστό της τάξης του 1,8% των ενηλίκων ηλικίας 15-64 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάνουν καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή χρήση κάνναβης, αναφέροντας χρήση της ουσίας 20 ή περισσότερες μέρες τον τελευταίο μήνα, οι περισσότεροι εκ των οποίων (61%) είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών.

Η κάνναβη παραμένει η πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία χρήσης και στην Κύπρο, με ποσοστό περίπου 14% του γενικού πληθυσμού να έχουν κάνει χρήση έστω και μια φορά στη ζωή τους. Τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης της ουσίας κατά τον τελευταίο μήνα εντοπίζονται ανάμεσα σε νέους/ες 19- 25 ετών, το οποίο φτάνει στο 6%, σε σύγκριση με το 2,2% του συνόλου του πληθυσμού. Παρόλη την αύξηση στη χρήση παράνομων ουσιών (ειδικά της κάνναβης), σε σχέση με τη γενική κατάσταση στην Ευρώπη, η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά χρήσης παράνομων ουσιών. Από την έρευνα στον μαθητικό πληθυσμό, διαφαίνεται ότι η κάνναβη παραμένει η πιο διαδεδομένη ουσία χρήσης ανάμεσα στους μαθητές, με ποσοστό 9% να έχουν κάνει έστω και μια φορά χρήση. Σε ό,τι αφορά την κύρια ουσία κατάχρησης που αναφέρθηκε από τα άτομα που καταγράφηκαν στη θεραπεία, κατά το έτος 2019 η κάνναβη με ποσοστό 50% παραμένει η πρώτη ουσία κατάχρησης, ακολουθούμενη από τα οπιούχα (22%), την κοκαΐνη (19%) και μεθαμφεταμίνη (8,2%).

Μάστιγα η κάνναβη στους εφήβους

Η χρήση κάνναβης από μαθητές είναι ευρύτατα διαδεδομένη, έστω και αν δεν πιστοποιείται από επίσημες πρόσφατες έρευνες. Μαθητές γυμνασίων και λυκείων της Λευκωσίας, μιλώντας ανώνυμα στη «Σ», ανέφεραν ξεχωριστά ο καθένας ότι η χρήση κάνναβης ενδέχεται να είναι πιο συχνή από ένα συμβατικό τσιγάρο ή ηλεκτρικό. Οι λόγοι ποικίλοι και παρατίθενται όπως ακριβώς ειπώθηκαν: «βαρεμάρα», «πλήξη», «πίεση», «οικογενειακά θέματα», «έτσι γίνεται απ’ όλους», «είναι must», «το κάνει όλη η παρέα».

Η συχνότητα, δε, μπορεί να θεωρηθεί ακόμη πιο ανησυχητική, εφόσον τα παιδιά δηλώνουν πως αυτό γίνεται στην καθημερινότητά τους, στον ελεύθερό τους χρόνο και πως το «βρίσκουν παρά πολύ εύκολα», είτε από «παρέες» είτε από «κάποιους που φέρνουν από τα κατεχόμενα». Κοινό μυστικό, λοιπόν, η χρήση κάνναβης και η κοινωνία σφυρίζει αδιάφορα;

nark pinakas 20220522.JPG

Επιπτώσεις έχουμε;

Η χρήση κάνναβης είναι συχνά πειραματική και συνήθως διαρκεί μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα στην πρώιμη ενήλικη ή και ανήλικη ζωή. Τα προβλήματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

- κακή σωματική υγεία (π.χ. χρόνια αναπνευστικά συμπτώματα),

- προβλήματα ψυχικής υγείας (π.χ. εξάρτηση από την κάνναβη και ψυχωτικά συμπτώματα),

- κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν από κακές σχολικές επιδόσεις, αποτυχία ολοκλήρωσης της εκπαίδευσης, μειωμένη απόδοση στην εργασία ή εμπλοκή στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης,

- πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στο έμβρυο όταν η κάνναβη καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, αλλά και τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, που συνδέονται με τη χρήση κάνναβης, είναι πιο πιθανό να συμβούν, εάν η συχνή χρήση αρχίσει στην εφηβεία, ενόσω ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ακόμη. Οι κίνδυνοι μπορεί να αυξηθούν με τη χρήση προϊόντων κάνναβης υψηλότερης δραστικότητας, ιδίως εκείνων με υψηλές συγκεντρώσεις του κύριου ψυχοδραστικού συστατικού τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Επιπλέον, η χρήση κάνναβης προκαλεί μερικές φορές οξέα συμπτώματα, που οδηγούν σε επισκέψεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων.