Παυσίπονο… στην ακρίβεια

Ανάσα στους πολίτες και στα εισοδήματά τους επιχειρεί να δώσει η Κυβέρνηση, με δέσμη αντισταθμιστικών μέτρων για την ακρίβεια. Σε ευρεία σύσκεψη στο Προεδρικό, στην οποία προήδρευσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, συμμετείχαν οι Υπουργοί Οικονομικών, Ενέργειας, Γεωργίας, Μεταφορών ως εκτελών χρέη Υπουργού Εργασίας, η Υφυπουργός Πρόνοιας, οι Πρόεδροι του Δημοσιονομικού Συμβουλίου και του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, και συζήτησαν τις εισηγήσεις που απέστειλαν κοινωνικοί εταίροι και πολιτικά κόμματα.

Οικονομικός αντίκτυπος

Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης συζητήθηκαν οι επιπτώσεις που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της Ρωσίας από τη Δύση. Η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας μετά την πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν εκτοξεύσει τον πληθωρισμό σε ιστορικά ρεκόρ για την κυπριακή οικονομία, με την ενεργειακή κρίση να τον τροφοδοτεί ακόμη περισσότερο. Τον περασμένο Απρίλη ο πληθωρισμός έφτασε στο 8,6%, στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 40ετίας, ξεπερνώντας την ίδια ώρα τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ο οποίος ανέρχεται στο 7,4%. Η Κεντρική Τράπεζα, εξαιτίας των γεωπολιτικών εξελίξεων, αναθεωρεί προς τα πάνω την πρόβλεψή της για τον πληθωρισμό, αναμένοντας άνοδό του γύρω στο 6,8% το 2022, έναντι 2,5% που είχε εκτιμηθεί τον Δεκέμβριο 2021. Η εποπτική Αρχή αναθεωρεί προς τα κάτω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη. Ενώ οι αρχικές προβλέψεις ήταν στο 3,6% η νέα εκτίμηση φτάνει το 2,3%.

Οριζόντια ή στοχευμένα μέτρα;

Το μεγάλο ερώτημα αυτήν τη στιγμή είναι κατά πόσον τα ταμεία του κράτους αντέχουν νέα μέτρα και αν αυτά θα είναι για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού ή θ’ αφορούν όλους. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης στο Προεδρικό συζητήθηκαν και οριζόντια και στοχευμένα μέτρα. Προς το παρόν αυτό που λέγεται και ακούγεται εδώ και αρκετές μέρες, και μάλλον θα συμπεριληφθεί στο νέο πακέτο μέτρων, είναι η παράταση στη μείωση του φόρου κατανάλωσης και του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα. Σημαντικό ζήτημα στην άμβλυνση των προβλημάτων που προκαλεί η εκτόξευση των τιμών είναι η αισχροκέρδεια και δη στα καύσιμα. Η Κυβέρνηση, σύμφωνα με τον κ. Πελεκάνο, σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο και την Ελεγκτική Υπηρεσία, προχωρεί σε εντατικούς και αυστηρότερους ελέγχους, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο.

Κοστολόγηση των μέτρων

Μετά από οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Μάριο Πελεκάνο, ο Υπουργός Οικονομικών θα πραγματοποιήσει αλλεπάλληλες συσκέψεις υπό την προεδρία του, ώστε να εξεταστούν και να συγκεκριμενοποιηθούν τα επιπρόσθετα μέτρα. Το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης θα πρέπει να μελετήσει τα μέτρα, να δει τι δημοσιονομικά περιθώρια έχει το κράτος και, αναλόγως, να αποφασίσει μία δέσμη μέτρων, την οποία θα κοστολογήσει και θα την παρουσιάσει στο Υπουργικό Συμβούλιο την ερχόμενη Παρασκευή, 27 Μαΐου, για να εγκριθεί. Μιλώντας στη «Σ» οικονομολόγοι αναφέρουν πως ό,τι μέτρα και να ληφθούν θα πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία, για να μη στραφούν «μπούμερανγκ» στην οικονομία του τόπου. Πολλά από τα μέτρα που εισηγήθηκαν τα κόμματα και οι κοινωνικοί εταίροι, όπως ανέφεραν, θα προκαλέσουν περαιτέρω αύξηση στον πληθωρισμό, ωστόσο, εάν συνδυαστούν με άλλα μέτρα, αυτά θα βοηθήσουν πραγματικά.

Κοινές εισηγήσεις

Οι προτάσεις που κατέθεσαν οι κοινωνικοί εταίροι -στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας- προσανατολίζονται κυρίως στις φορολογικές μειώσεις. Εργοδότες και συνδικαλιστές ζητούν μείωση του φόρου κατανάλωσης στα τρόφιμα, ειδικά στο ψωμί και στο γάλα, επικαλούμενοι την Οδηγία του Συμβουλίου που επιτρέπει στα κράτη μέλη να επιβάλλουν μειωμένους έως και μηδενικούς συντελεστές ΦΠΑ σε αρκετές κατηγορίες προϊόντων για μείωση του κόστους στις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Ζητούν στήριξη στον πρωτογενή τομέα και κυρίως στους γεωργοκτηνοτρόφους, οι οποίοι, εξαιτίας των υψηλών τιμών των σιτηρών και των λιπασμάτων, δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.

Στήριξη επιχειρήσεων

Εξαιτίας της διαρκούς αύξησης της τιμής των εισαγομένων καυσίμων και αφού το κράτος επωφελείται αυξημένων εσόδων μέσω του ΦΠΑ εισηγούνται να μελετηθεί η δυνατότητα επιστροφής στους καταναλωτές των πρόσθετων εσόδων με αντίστοιχη/ισοδύναμη μείωση/προσαρμογή του επιβαλλόμενου ΦΠΑ στα καύσιμα. Ζητούν να εξεταστεί η δυνατότητα επιβολής μειωμένου ή και μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ σε έργα εξοικονόμησης ενέργειας από επιχειρήσεις και νοικοκυριά και επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Ενίσχυση εισοδημάτων

Οι συντεχνίες, μεταξύ άλλων, τονίζουν την ανάγκη της θέσπισης και εφαρμογής του κατώτατου μισθού και της επαναφοράς της ΑΤΑ στη σωστή της φιλοσοφία, ώστε να ενισχυθεί το εισόδημα των εργαζομένων. Εισηγούνται επίσης την ανανέωση του δικαιώματος της υποβολής αίτησης των χαμηλοσυνταξιούχων, ώστε να τους δοθεί το συμπληρωματικό επίδομα με στόχο να ανέλθουν πάνω από το όριο της φτώχιας. Ζητούν από την Κυβέρνηση να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός, ώστε να περιοριστούν τα καρτέλ στα μονοπώλια -κυρίως στα καύσιμα- αλλά και να αυξηθεί η φοροεισπρακτική ικανότητα του κράτους, διότι υπάρχουν πολλά εκατομμύρια ανείσπρακτων φόρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προς όφελος της οικονομίας.