Κόστος Ζωής

Γονατίζει τα νοικοκυριά η ακρίβεια

Με συνολική δαπάνη 103 εκ. ευρώ, η Κυβέρνηση εξήγγειλε νέο πακέτο οικονομικής στήριξης της κοινωνίας που έχει πληγεί από την ακρίβεια

«Γονατίζει» τα νοικοκυριά η ακρίβεια στην Κύπρο, με τους καταναλωτές να μετρούν τα… ψιλά τους ώστε ν’ αντεπεξέλθουν στις αυξήσεις των τιμών. Η οικονομική κρίση δεν έχει κτυπήσει μόνο την Κύπρο, αφού λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αρκετές χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Με τις τιμές να σπάνε ρεκόρ, η κυπριακή Κυβέρνηση δίνει ανάσα στα πορτοφόλια των καταναλωτών μετά και τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, που συνεδρίασε την Παρασκευή για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.

Η ραγδαία αύξηση των τιμών ξεκίνησε στο νησί μας πολύ πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία αποτέλεσε το «κερασάκι στην τούρτα» της ακριβείας, με τους Κύπριους να μην μπορούν ν’ αντεπεξέλθουν στις καθημερινές τους ανάγκες. Τα δεδομένα στα νοικοκυριά δεν άλλαξαν, όμως ο λογαριασμός του ρεύματος έχει αυξηθεί κατά πολύ, όπως και τα καύσιμα, ενώ ο λογαριασμός στην υπεραγορά έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 30%.

Ακρίβεια: Πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ η Κύπρος

Στον «Θεό» οι αυξήσεις τιμών σε τρόφιμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν μετά και την εκτόξευση των τιμών σε σιτηρά, δημητριακά και λιπάσματα σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Το Παρατηρητήριο Τιμών της Κομισιόν, που παρακολουθεί τις εξελίξεις των αγορών για τον μήνα Απρίλιο, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, καταδεικνύει τις ραγδαίες αυξητικές τάσεις των τιμών. Σύμφωνα λοιπόν με αυτά τα στοιχεία, μεταξύ των δημητριακών καταγράφονται ετήσιες αυξήσεις στην τιμή του μαλακού σιταριού ύψους 78,3%, του σκληρού σιταριού 63,2%, του καλαμποκιού 59,2% και του κριθαριού 89,7%. Στα στοιχεία της ΕΕ που αφορούν την Κύπρο καταγράφεται αύξηση στην τιμή του κριθαριού ύψους 61,4%.

Όσον αφορά τα κρέατα, η τιμή του βοδινού έχει αυξηθεί κατά 35,6%, του χοιρινού κατά 21,9% και του κοτόπουλου κατά 30,6%. Στην Κύπρο καταγράφεται αύξηση στην τιμή του χοιρινού ύψους 34,3% και του κοτόπουλου 3,4%. Στα γαλακτοκομικά προϊόντα άνοδο παρουσιάζουν η τιμή του βουτύρου κατά 71,2% και του τυριού κατά 21,8%. Αύξηση παρουσιάζει και η τιμή του αποβουτυρωμένου γάλακτος σε σκόνη κατά 65,7% και του πλήρους γάλακτος σε σκόνη κατά 62,6%. Επίσης αύξηση παρουσιάζει και η κατηγορία των ελαιούχων σπόρων, με την τιμή της ελαιοκράμβης να παρουσιάζει αύξηση κατά 89,9%, ενώ η τιμή στα φασόλια σόγιας καταγράφει αύξηση 20,5%.

Αύξηση παρουσιάζει και η τιμή της λευκής ζάχαρης κατά 12,4%, ενώ η τιμή στο ρύζι τύπου japonica έχει αυξηθεί μέσα στον χρόνο κατά 69,3% και του ρυζιού τύπου Indica κατά 18,9%. Η κατηγορία «ψωμί και δημητριακά» παρουσιάζει αύξηση 9,5% στην Κύπρο σε σύγκριση με 10% στην ΕΕ, ενώ η τιμή στα κρέατα παρουσιάζει αύξηση 11,4% στην Κύπρο σε σύγκριση με 9,1% μέση τιμή στην ΕΕ. Η κατηγορία ψάρια και θαλασσινά παρουσιάζει αύξηση 9,5% στην Κύπρο, ενώ η μέση τιμή στην ΕΕ 7,7%. Η κατηγορία γάλα, τυρί και αβγά παρουσιάζει αύξηση 3% στην Κύπρο, σχετικά πολύ μικρότερη από τη μέση μεταβολή στην ΕΕ, που ανήλθε σε 8,9%, ενώ φθηνότερη είναι η Κύπρος στην κατηγορία έλαια και λίπη, που παρουσιάζει μεταβολή 10,5% σε σύγκριση με 23% στην ΕΕ. Αύξηση 5,5% παρουσιάζει η τιμή των φρούτων και 44,2% των λαχανικών στην Κύπρο. Στην ΕΕ η μέση τιμή αύξησης είναι 6% και 10,7% αντίστοιχα.

Αύξηση παρουσιάζει η κατηγορία ζάχαρη, μαρμελάδα, μέλι, σοκολάτα και ζαχαροπλαστική κατά 4%, που αντιστοιχεί με την αύξηση στη μέση τιμή ύψους 3,9% στην Ε.Ε., ενώ η κατηγορία προϊόντα τροφίμων παρουσιάζει αύξηση 7,4% στην Κύπρο και 5,8% στη μέση τιμή στην ΕΕ.

Συγκεκριμένα, η έρευνα δείχνει ότι τον Απρίλιο ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στην Κύπρο εκτινάχθηκε στο 8,6%, σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ και ξεπερνώντας κατά πολύ τον μέσο όρο της ΕΕ (7,4%). Σημειώνεται μάλιστα ότι η Κύπρος κατέγραψε την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση τον τελευταίο μήνα (+3,1% από τον Μάρτιο στον Απρίλιο), πίσω από την Εσθονία (+4,1%) και τη Μάλτα (+3,7%), την ίδια ώρα που ο μέσος όρος στην ΕΕ αυξήθηκε μόλις κατά 0,6%. Δηλαδή ο δείκτης στην Κύπρο αυξήθηκε με πέντε φορές μεγαλύτερη ταχύτητα από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Με τέρμα τα γκάζια οι αυξήσεις

Σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Ταξινόμησης ECOICOP Απριλίου 2022, τα προϊόντα που έφεραν τη μεγαλύτερη αύξηση στην τιμή τους, εντός Κύπρου, ήταν τα φρέσκα λαχανικά, εκτός των πατατών και άλλων βολβών με αύξηση 35,86% κατά τον μήνα Απρίλιο. Αμέσως μετά έρχονται οι αεροπορικές μεταφορές επιβατών και οι διεθνείς πτήσεις με ραγδαία αύξηση ύψους 33,13%. Όσον αφορά τα υγρά καύσιμα έχουν 32,32% αύξηση κατά τον μήνα Απρίλιο, ενώ οι υπηρεσίες μεταφορών έχουν αυξήσει τις τιμές τους κατά 27,65%. Επίσης, αύξηση της τάξεως του 18,97% παρουσιάζει και το ηλεκτρικό ρεύμα, το υγραέριο και τα καύσιμα. Για άλλες υπηρεσίες για συντήρηση και επιδιόρθωση κατοικίας υπάρχει αύξηση ύψους 10,02%.

Στα είδη πρώτης ανάγκης, όπως είναι τα τρόφιμα αλλά και η ένδυση - υπόδηση, παρουσιάζονται επίσης μεγάλες αυξήσεις. Η υπόδηση καταγράφει κατά τον μήνα Απρίλιο αύξηση 17%, ενώ η ένδυση 11,17%.

Όσον αφορά τα κρέατα, υπάρχει αύξηση 15,82% στα πουλερικά, ενώ στο χοιρινό κρέας 12,84%. Η ζάχαρη παρουσιάζει αυξητική τάση της τάξεως του 14,01%, οι πατάτες 13,60%, η μαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη καταγράφουν αύξηση του 12,82%. Αυξητική τάση τον Απρίλιο φαίνεται να έχουν και τα ζυμαρικά με 8,73%, το ψωμί με 8,36%, το ρύζι με 8,32%, ενώ τα φρέσκα ψάρια έχουν ελάχιστη συγκριτικά αύξηση με 3,36%. Επιπρόσθετα, ο καφές παρουσιάζει αύξηση 7,52%, το μεταλλικό νερό 6,49%, το ολόπαχο γάλα 4,19% και το φρέσκο γάλα με χαμηλά λιπαρά 3,32%. Τέλος, οι παιδικές τροφές παρουσιάζουν αύξηση του 6,36%.

11 κυβερνητικά μέτρα στήριξης

Υπενθυμίζεται πως το θέμα απασχόλησε σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος έδωσε οδηγίες για λήψη μέτρων στήριξης των νοικοκυριών, τα οποία τελικά εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο την περασμένη Παρασκευή. Πρόκειται για μέτρα που εισηγήθηκαν τα πολιτικά κόμματα, κοινωνικοί εταίροι, καθώς και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας.

Το πρώτο μέτρο αφορά τη στήριξη των συνταξιούχων, αφού από τον Ιούλιο οι συντάξεις 165 χιλιάδων δικαιούχων θα αυξηθούν κατά μέσο όρο κατά 4,3%, με το κόστος αναπροσαρμογής να κυμαίνεται γύρω στα 34 εκ. ευρώ.

Η δεύτερη ενότητα αφορά τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού και θα παραχωρηθεί εφάπαξ στοχευμένης στήριξης. Στην πρώτη κατηγορία, που αφορά 6.639 νοικοκυριά που έχουν εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 18 ετών και έχουν ετήσια ακαθάριστα εισοδήματα του προηγούμενου έτους μέχρι 10 χιλιάδες ευρώ, θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό 150 ευρώ για κάθε παιδί ηλικίας ώς 18 ετών. Στη δεύτερη κατηγορία, που αφορά 13.008 νοικοκυριά με εξαρτώμενα τέκνα και ετήσια ακαθάριστα εισοδήματα από 10 χιλιάδες ευρώ ως 19,5 χιλιάδες, θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό 120 ευρώ για κάθε ανήλικο παιδί. Στην τρίτη κατηγορία, που αφορά 1.804 νοικοκυριά με εισοδήματα από 19,5 χιλιάδες μέχρι 29 χιλιάδες ευρώ, με τρία ή περισσότερα τέκνα, θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό 100 ευρώ για το τρίτο και κάθε επιπλέον παιδί ηλικίας ώς 18 ετών. Η τέταρτη κατηγορία αφορά 1.587 νοικοκυριά με εισοδηματικά κριτήρια από 29 μέχρι 39 χιλιάδες ευρώ, με τρία ή και περισσότερα τέκνα, στα οποία θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό 80 ευρώ για το τρίτο και κάθε επιπλέον τέκνο ώς 18 ετών. Στην 5η κατηγορία, που αφορά 1.037 νοικοκυριά με εισοδηματικά κριτήρια από 39 ως 49 χιλιάδες ευρώ ετήσια ακαθάριστα εισοδήματα, με τρία ή και περισσότερα παιδιά, θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό ύψους 60 ευρώ για το τρίτο και για κάθε επιπλέον παιδί ώς 18 χρονών. Η 6η κατηγορία αφορά τα νοικοκυριά που εμπίπτουν στο ΕΕΕ ή του δημόσιου βοηθήματος χωρίς εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 18 χρονών. Σε αυτά τα νοικοκυριά θα καταβληθεί εφάπαξ ποσό ύψους 100 ευρώ για κάθε δικαιούχο, 50 για τον σύζυγο ή την σύζυγο του δικαιούχου και 25 για κάθε τέκνο του δικαιούχου.

Όσον αφορά το 3ο μέτρο στήριξης, έχει να κάνει με την άμεση προκήρυξη σχεδίου επιδότησης των υπηρεσιών φροντίδας σε παιδιά ηλικίας ώς 4 ετών, για επιδότηση των διδάκτρων της φοίτησης σε βρεφονηπιακούς σταθμούς. Το μέτρο θα στηρίξει 16 χιλιάδες δικαιούχους με μηνιαίο ύψος επιδόματος που θα καλύπτει το 80% των διδάκτρων και της σίτισης με επιδότηση από 100 μέχρι 300 ευρώ μηνιαίως για κάθε παιδί στη βάση κριτηρίων. Η έναρξη του μέτρου θα είναι ο Σεπτέμβριος του 2022.

Η τέταρτη σειρά μέτρων αφορά την ηλεκτρική ενέργεια με την επέκταση των οριζόντιων και στοχευμένων μέτρων για μείωση του ΦΠΑ μέχρι την 31η Αυγούστου 2022.

Το 5ο μέτρο αφορά την αύξηση της επιδότησης δικαιούχων του σχεδίου εγκατάστασης φωτοβολταϊκών και θερμομόνωσης οροφής, με αύξηση της επιχορήγησης στους δικαιούχους από τα 750 στα 1.000 ευρώ ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ και για τους οικιακούς καταναλωτές από τα 250 ευρώ στα 375 ανά κιλοβάτ.

Το 6ο μέτρο είναι η διεύρυνση του καταλόγου των ευάλωτων καταναλωτών ενέργειας που θα δικαιούνται αυξημένη επιχορήγηση από τα σχέδια χορηγιών ΑΠΕ και του προγράμματος «εξοικονομώ και αναβαθμίζω» του Υπουργείου Εμπορίου. Στον κατάλογο αυτό θα προστεθούν 19,5 χιλιάδες οικογένειες που έχουν ακαθάριστο εισόδημα κάτω από 19.000 χιλιάδες ευρώ.

Το 7ο μέτρο αφορά την αύξηση από το 90% στο 100% της δυνατότητας κάλυψης της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού υποστατικού για ίδια κατανάλωση από την παραγώμενη ηλεκτρική ενέργεια από το φωτοβολταϊκό σύστημα τόσο για οικιακούς καταναλωτές όσο και για επιχειρήσεις.

Το 8ο μέτρο αφορά την επίσπευση και απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδοτήσεων εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ και μέσα από εντολή του ΥΠΕΣ δεν θα απαιτείται άδεια οικοδομική για εγκατάσταση συστήματος φωτοβολταϊκών σε περιπτώσεις που υπάρχει ήδη πολεοδομική άδεια.

Το 9ο μέτρο, που εμπίπτει στον 4ο τομέα, αφορά τα καύσιμα και επεκτείνεται το μέτρο του φόρου κατανάλωσης καυσίμων κίνησης και θέρμανσης μέχρι την 31η Αυγούστου 2022.

Το 10ο μέτρο αφορά τη γεωργία και την κτηνοτροφία και τη στήριξη ομάδων και οργανώσεων παραγωγών για κάλυψη μέρους των λειτουργικών τους εξόδων. Το 11ο μέτρο αφορά επιπρόσθετη στήριξη σε κλάδους της γεωργίας και κτηνοτροφίας με στόχο την κάλυψη μέρους των αυξήσεων των τιμών λόγω πληθωρισμού.

Το συνολικό κόστος του τελευταίου πακέτου στήριξης της κοινωνίας ανέρχεται στα 103 εκ. ευρώ, επιπλέον των 192 εκ. ευρώ που έχουν ήδη δοθεί, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, Κωνσταντίνο Πετρίδη. Όπως είπε, στο τραπέζι τέθηκαν και θέματα με πιο μακροπρόθεσμη στόχευση, όπως η εντατικοποίηση των επιθεωρήσεων για πάταξη των φαινομένων αισχροκέρδειας.

29.5 ΠΙΝΑΚΑΣ.jpg