Η αναδόμηση του χρηματοπιστωτικού τομέα απαιτεί την εφαρμογή αρχών «Project Management»

Ο τοπικός χρηματοπιστωτικός τομέας έχει υποστεί ριζικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις αλλά και μιαν αναγκαία διαδικασία εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού των τραπεζών του τόπου, με στόχο την αποκατάσταση της ευρωστίας τους, καθώς και της εμπιστοσύνης της αγοράς και των καταθετών, κάτι το οποίο είχε μακράν χαθεί μετά το πλήγμα που επέφεραν τα γεγονότα του 2013 και η επακόλουθη οικονομική ύφεση.

Στο πλαίσιο αυτό, ένα σημαντικό μέρος της εν λόγω αναδιάρθρωσης αφορά στην πώληση δανειακών χαρτοφυλακίων, κυρίως μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ) και ακινήτων, προς εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Οι εν λόγω πωλήσεις έχουν συμβάλει καταλυτικά στη μείωση του συνόλου των ΜΕΧ εντός του τραπεζικού συστήματος. Συγκεκριμένα, οι ΜΕΧ έχουν μειωθεί κατά €24 δις από το τέλος του 2014 έως το τέλος του 2021 ή κατά περίπου 90%. Η μεγαλύτερη μείωση έχει όμως προέλθει από τη μετακίνηση (πώληση ή μεταφορά) δανειακών χαρτοφυλακίων εκτός των ισολογισμών των τραπεζικών ιδρυμάτων, παρά από οργανική μείωση / αποπληρωμή των δανείων.

Η παραμονή μεγάλου μέρους των ΜΕΧ στην πραγματική οικονομία αλλά και ο δείκτης των ΜΕΧ που παραμένουν εντός του τραπεζικού μας συστήματος, στο σύνολο των δανείων, που ανέρχεται σε 11,1%, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που είναι μόλις 2,2%, εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους και προκλήσεις για την οικονομία της χώρας μας.

Σε συνδυασμό με το ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ως απόρροια τόσο των διευρυνόμενων ανταγωνιστικών πιέσεων αλλά και των γεωπολιτικών και άλλων εξελίξεων που είναι εκτός του πεδίου ελέγχου της τοπικής επιχειρηματικής και χρηματοπιστωτικής κοινότητας, γίνεται αντιληπτό ότι ο συνεχής μετασχηματισμός του χρηματοπιστωτικού τομέα θα είναι ο κανόνας παρά η εξαίρεση στο άμεσο μέλλον αλλά και μεσο-μακροπρόθεσμα.

Ως εκ τούτου, η κρισιμότητα των έργων αναδόμησης, στα οποία δεσμεύονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο του συνεχούς μετασχηματισμού τους, αυξάνει την αναγκαιότητα για την αποτελεσματική διαχείρισή τους, μέσω της χρήσης μεθοδολογιών και εργαλείων διαχείρισης έργων από εξειδικευμένους επαγγελματίες. Αυτό καθίσταται αναγκαίο καθότι μεγάλος αριθμός αλληλένδετων πολλές φορές έργων υλοποιείται παράλληλα, με την εμπλοκή πολλών τμημάτων και ενδιαφερομένων μερών και εντός προκαθορισμένων, στενών χρονικών πλαισίων, τα οποία πηγάζουν από δεσμευτικά συμβόλαια μεταξύ επενδυτών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Παράλληλα, λόγω της επιτακτικής ανάγκης όλων των οργανισμών να αναβαθμιστούν ψηφιακά, είναι πλέον σύνηθες τα διάφορα τραπεζικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να «τρέχουν» ταυτόχρονα έργα υποδομών όπως η εφαρμογή νέων συστημάτων πληροφορικής, κυβερνοασφάλειας, αναδιάρθρωσης εσωτερικών δομών, μετασχηματισμού των δικτύων και της λειτουργίας για την εξυπηρέτηση πελατείας, αγοραπωλησίας και μεταπώλησης χαρτοφυλακίων δανείων και ακινήτων, και άλλα.

Η αναγκαιότητα των Project Managers

Προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστούν αποτελεσματικά αλλά και αποδοτικά, εντός αυστηρών χρονικών πλαισίων και προϋπολογισμών, τις απαιτήσεις των εν λόγω πολυσύνθετων έργων, οι τοπικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τη σημασία αλλά και τα οφέλη της χρήσης επαγγελματιών Project Managers, και την ανάθεση των διαφόρων έργων σε εξειδικευμένους και ειδικά καταρτισμένους φορείς και εξωτερικούς συμβούλους.

Εξίσου καταλυτικός παράγοντας επιτυχίας για οργανισμούς που «τρέχουν» μεγάλα προγράμματα έργων είναι και η δημιουργία κεντρικών ομάδων (Project Management Office ή PMO) με στόχο την οριζόντια παρακολούθηση των έργων. Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό Project Management Institute (PMI), το PMO ορίζεται ως “τμήμα ή οντότητα με διάφορες αρμοδιότητες, οι οποίες αφορούν την κεντρική και συντονισμένη διαχείριση των έργων ενός οργανισμού”. Οι αρμοδιότητες του PMO κυμαίνονται από την παροχή λειτουργικής υποστήριξης για τη διαχείριση έργων έως την ολοκληρωτική ευθύνη για την άμεση διαχείριση ενός έργου. Συνεπώς, το PMO εξυπηρετεί την ανάγκη κεντρικής διαχείρισης και εφαρμογής τυποποιημένων διαδικασιών και συμβάλλει στη σωστή και έγκαιρη παρακολούθησή και ολοκλήρωσή των επιμέρους έργων.

Οι βασικοί στόχοι και τα συνεπαγόμενα οφέλη από την υιοθέτηση του θεσμού του PMO είναι η οργάνωση και ορατότητα που προσφέρει για την αναγνώριση και πρόληψη κινδύνων, η βελτιστοποίηση στον καταμερισμό της εργασίας και στην κατανομή των πόρων, η πειθαρχία, αλλά και το αίσθημα ευθύνης που δημιουργεί στα εμπλεκόμενα μέρη, συμβάλλοντας έτσι στην “εντός των πλαισίων” υλοποίηση των έργων, χωρίς καθυστερήσεις και εντός προϋπολογισμού.

Πρόσφατη έρευνα της KPMG Κύπρου, στην οποία περίπου το 1/4 των ερωτηθέντων προέρχονται από τον τοπικό χρηματοπιστωτικό τομέα, αναγνωρίζει (με ποσοστό θετικών απαντήσεων 92%) την αναγκαιότητα στελέχωσης/ ανάθεσης των έργων των οργανισμών τους σε καταρτισμένους Project Managers (PMs) για την αποδοτική υλοποίηση των έργων τους καθώς και την εξειδίκευση των ίδιων των οργανισμών στον τομέα αυτό.

Εντούτοις, η ίδια έρευνα φανερώνει πως οι εν λόγω οργανισμοί, σε μεγάλο βαθμό, δεν έχουν εφαρμόσει τα σωστά εργαλεία για την εδραίωση διαδικασιών, ενώ αναδεικνύει ακόμα την αδυναμία, και το συνεπαγόμενο περιθώριο βελτίωσης των εν λόγω οργανισμών, στη χρήση παγκοσμίως αποδεκτών μεθοδολογιών διαχείρισης έργων (project management frameworks and methodologies) και πλαισίων διαχείρισης των κινδύνων (project risk management).

Επομένως, στο πολυσύνθετο και ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον εντός του οποίου καλούνται να λειτουργήσουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του τόπου, είναι απαραίτητη πλέον η εμπλοκή εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων, η εδραίωση πρακτικών συνεχούς βελτίωσης, καθώς και η εφαρμογή αναγνωρισμένων μεθοδολογιών και βέλτιστων πρακτικών αλλά και εύχρηστων εργαλείων για την οργάνωση, παρακολούθηση και επιτυχή ολοκλήρωση πολύπλοκων έργων για τον επιτυχή μετασχηματισμό του τομέα.

*ΡΕΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Διοικητικός Σύμβουλος, Deal Advisory, ΚPMG Ltd, renos.ioannides@kpmg.com.cy

*ΣΥΝΑ ΖΑΒΕΡΔΑ, Senior Manager, Management Consulting, KPMG Ltd, szavertha@kpmg.com

*IΩΑΝΝΑ ΚΑΝΑΡΗ, Senior Advisor, Deal Advisory, KPMG Ltd, ikanari@kpmg.com