Σχεδιασμός και πρόληψη για αντιμετώπιση των καταστροφών

Οι δασικές πυρκαγιές είναι κάτι που απασχολεί πλέον διαρκώς τους αρμόδιους φορείς. Οι υψηλές θερμοκρασίες, που θ’ αρχίσουν να παρατείνονται στο νησί, σε συνδυασμό με την πλούσια βλάστηση λόγω του υγρού χειμώνα που προηγήθηκε, ευνοούν τους κινδύνους. Ο καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ Γιώργος Μπούστρας, μίλησε στη «Σημερινή» για τους πιθανούς κινδύνους που αναμένονται αυτό το καλοκαίρι, για το οργανόγραμμα που πρέπει να ανανεώνεται διαρκώς και για την εγκαθίδρυση μιας ισχυρής συμμαχίας με την κοινωνία για την αποφυγή των καταστροφών.

Κάθε χρόνο και χειρότερα;

Οι εμπειρίες των τελευταίων ετών θα πρέπει να έχουν τους πάντες σε εγρήγορση. Η καιρική συμπεριφορά δεν είναι κάτι που μπορεί με ασφάλεια να προβλεφθεί, ωστόσο η πρόληψη που αφορά στην προστασία των δασών είναι απαραίτητη, όπως εξήγησε ο καθηγητής. «Αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να ξέρουμε πώς θα κινηθεί ο καιρός και ειδικότερα σε τοπικό επίπεδο. Γνωρίζουμε όμως τι έγινε τους προηγούμενους μήνες εφόσον είχαμε έναν χειμώνα αρκετά υγρό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στις κορυφές του Τροόδους είχαμε χιόνι μέχρι τις αρχές Απριλίου. Άρα αυτό σημαίνει αυξημένη βλάστηση γι’ αρκετό χρονικό διάστημα λόγω των βροχών, το οποίο θα ξεραθεί το καλοκαίρι».

Μια εισήγηση του καθηγητή είναι η εφαρμογή της πυρο-μετεωρολογίας, ώστε να βοηθήσει στην πρόβλεψη. «Η αντιμετώπιση και η πρόληψη θα πρέπει να γίνεται κεντρικά με τη βοήθεια ενός οργανισμού, κάτω από την ομπρέλα του οποίου θα πρέπει να υπάρχουν συγκεντρωμένες όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες. Αυτή η ‘ομπρέλα’ μπορεί να γίνει με σεβασμό στην αυτονομία των φορέων και να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός εθνικού κέντρου επιχειρήσεων, ενός κέντρου διαχείρισης κρίσεων».

Οι δασικές πυρκαγιές δεν είναι η μόνη απειλή

Οι καταστροφές που οφείλονται εν πρώτοις στην κλιματική κρίση και δευτερευόντως στον ανθρώπινο παράγοντα, δεν είναι μόνο οι δασικές πυρκαγιές. «Αύριο μπορεί να έχουμε πλημμύρες ή βιολογικές καταστροφές. Ή κάποιο ατύχημα σε χημική βιομηχανία. Δεν θα πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στις δασικές πυρκαγιές. Αυτό που κάνει τώρα το κράτος είναι να προσπαθεί να εξοπλιστεί με νέα τεχνολογικά μέσα. Αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός».

Κάθε μήνα μάς επηρεάζουν καταστροφές που σχετίζονται με το περιβάλλον και την υγεία μας, γι’ αυτό και η προσπάθεια θα είναι πλέον αέναη. «Είναι διαρκής η προσπάθεια. Δεν πρέπει να δούμε μόνο την πλευρά του κράτους και το τι θα πρέπει να πράξει, αλλά θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να αποκτήσουμε συμμαχίες με την κοινωνία», ανέφερε ο καθηγητής.

Το κλειδί «κρύβεται» στην παιδεία

Ένα ατύχημα, σύμφωνα με τον καθηγητή Μπούστρα, δεν προκύπτει έτσι ξαφνικά, αφού προηγούνται διάφορα μηνύματα και ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο. Η ενσυναίσθηση, η συνειδητοποίηση και η αντίληψη των επιπτώσεων αυτών των καταστροφών, που επηρεάζουν άμεσα τον καθέναν από εμάς, μπορεί να αποτρέψουν μελλοντικούς κινδύνους. «Έχουμε διάφορα σχέδια διαχείρισης επιμέρους κρίσεων, χωρίς να έχουμε ένα Εθνικό Σχέδιο Επικοινωνίας του Κινδύνου, ένα σχέδιο που να βασίζεται σε μία ολοκληρωμένη μελέτη αντίληψης των κινδύνων».

«Θα πρέπει να έχουμε την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας στα θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων. Θα πρέπει να μπούμε με κάποιον τρόπο στην εκπαίδευση, στα μικρά παιδιά, στα χωριά, στα πανεπιστήμια, στις πόλεις, στα σχολεία… Να δεσμεύσουμε την κοινωνία για να είναι ενεργή. Τα προγράμματα αυτά είναι μακροπρόθεσμα, θα πάρουν χρόνια, αλλά ήδη θα έπρεπε να σχεδιάζονται και να εφαρμόζονται».

Για να μην τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα ξανά, θα πρέπει να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος, εφαρμόζοντας ένα Εθνικό Σχέδιο Παιδείας για την Αντιμετώπιση των Επιπτώσεων της Κλιματικής Κρίσης. Κάτι το οποίο υπήρξε ως εισήγηση από το 2016, όπως εξήγησε ο καθηγητής.

Πράσινο φως για τους εθελοντές δασοπυροσβέστες

Πριν από τις διακοπές, θα οδηγηθεί προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τους εθελοντές δασοπυροσβέστες. Μια σημαντική προσθήκη στην ανάγκη αναχαίτισης πυρκαγιών. Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών, Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, ανέφερε στη «Σ» ότι αυτό βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. «Εμείς χρειαζόμαστε τους εθελοντές να τους αξιοποιήσουμε σίγουρα με καταγεγραμμένο πλαίσιο με τη διαφύλαξη της ασφάλειάς τους. Είμαστε σε μια εποχή όπου η συμμαχία με την κοινωνία κρίνεται απαραίτητη. Οφείλουμε, λοιπόν, να την αξιοποιήσουμε παραγωγικά και με τον σωστό τρόπο».

Ο κ. Αλεξάνδρου επισήμανε ακόμη ότι έχουν γίνει πολλά βήματα μπροστά. Ωστόσο οι συνθήκες συνεχώς αλλάζουν και χρειάζεται μια διαρκής προσαρμοστικότητα και βελτιωτικές κινήσεις. «Έχουν γίνει σημαντικά πράγματα, αλλά απομένουν να γίνουν ακόμη περισσότερα, γιατί οι πυρκαγιές άλλαξαν και συνεχώς πρέπει να βελτιωνόμαστε. Κρίνεται απαραίτητο να γίνονται συνεχώς νέοι σχεδιασμοί και στην πρόληψη και στην ετοιμότητα και στην αντιμετώπιση. Διάφοροι τομείς χρειάζονται σχεδιασμό ξανά».

Ερωτηθείς αν τελικά το ανθρώπινο και υλικοτεχνικό δυναμικό που υπάρχει τη δεδομένη στιγμή είναι αρκετό στις υπηρεσίες, ο κ. Αλεξάνδρου επανέλαβε τη θέση του ότι βελτιωτικές κινήσεις έχουν γίνει, αλλά οι συνθήκες που αλλάζουν συνεχώς μεταβάλλουν και τις ανάγκες. «Σε μια κρίση χρειάζονται όλοι και πρέπει να συντονίζονται βάσει σχεδίου. Βλέπουμε χώρες όπως οι Η.Π.Α. με άρτια οργάνωση και δυναμικό να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πυρκαγιές. Γιατί; Επειδή οι πυρκαγιές αλλάζουν κάθε χρόνο».