Η Κοινοπολιτεία στην εποχή μας

Με το τέλος των Αυτοκρατοριών, οι τελευταίες προσπάθησαν να διατηρήσουν κάτι από την παλιά τους «δόξα». Έτσι η Γαλλία δημιούργησε τον οργανισμό της Φραγκοφωνίας, για τη γαλλική γλώσσα. Η σημαντικότερη όμως οργάνωση μετά το τέλος των Αυτοκρατοριών είναι ίσως αυτό που αποκάλεσαν οι Βρετανοί, Βρετανική Κοινοπολιτεία, που ονομάζεται σήμερα Κοινοπολιτεία.

Η Κοινοπολιτεία είναι ένας εθελοντικός πολυμερής οργανισμός που αποτελείται από 54 χώρες σε πέντε Ηπείρους και με πληθυσμό πέραν των 2,5 δισεκατομμυρίων κατοίκων. Η βασίλισσα του Η.Β. είναι η ηγέτις της Κοινοπολιτείας, με τελετουργικές εξουσίες. Για να μπορέσει ο οργανισμός να σταθεροποιηθεί και να έχει μονιμότητα εφοδιάσθηκε και με μια Γραμματεία.

Η Βρετανική Αυτοκρατορία άρχισε να αποσυντίθεται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως και με πρώτο μεγάλο χτύπημα την ανεξαρτησία των Ινδιών. Μετά τις Ινδίες η Αυτοκρατορία πήγαινε σιγά, αλλά σταθερά προς το τέλος της.

Οι Βρετανοί προσπάθησαν να διατηρήσουν με νύχια και με δόντια ό,τι μπορούσαν να διατηρήσουν, όπως τις βάσεις στην Κύπρο και την ίδια την Κύπρο μέσα στη σφαίρα επιρροής τους, καθώς και το Γιβραλτάρ. Δεν τόλμησαν όμως να τα βάλουν με την Κίνα και έτσι παρέδωσαν το Χονγκ Κονγκ, σύμφωνα με τη Συνθήκη τους με την Κίνα το 1997.

Εφ’ όσον δεν μπορούσαν να κρατήσουν την Αυτοκρατορία, θέλησαν, με την Κοινοπολιτεία, να την αντικαταστήσουν, μερικώς, διατηρώντας επαφές, εμπορικές συναλλαγές, πολιτιστικά κοινά και ό,τι μπορούσαν να κρατήσουν. Προσπάθησαν δε να την κρατήσουν όσο το δυνατόν βρετανική και με τη γλώσσα και την κουλτούρα, το νομικό σύστημα και άλλα πολλά.

Οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας συναντιούνταν κυρίως κάθε δύο χρόνια και φέτος, λόγω της πανδημίας, συναντήθηκαν μετά από 4 χρόνια, στη Rwanda. Τα κυριότερα προβλήματα που είναι στην ημερήσια διάταξη είναι η κλιματική αλλαγή και επίσης η χρηματοδότηση πλέον σταθερής ανάπτυξης. Άλλα επίσης θέματα που συμβαίνουν στον κόσμο, όπως το μεταναστευτικό και άλλα διεθνή προβλήματα.

Εκείνο όμως που είναι πάντοτε στο μυαλό και των Βρετανών και των πρώην αποικιακών κρατών είναι η χροιά της Κοινοπολιτείας. Οι πρώην αποικίες θα ήθελαν μια Κοινοπολιτεία που να μην επηρεάζεται τόσο από τη Βρετανία. Οι Βρετανοί επιμένουν να θέλουν να κυριαρχούν του μορφώματός τους. Οι πρώην αποικίες θέλουν μεταξύ άλλων να διορίσουν μη Βρετανό Γενικό Γραμματέα της Κοινοπολιτείας.

Άλλο θέμα είναι για πολλούς νέους η σχετικότητα της Κοινοπολιτείας. Ποια είναι η χρησιμότητα της; Και εγώ θα έλεγα, ποια είναι η δύναμή της στον κόσμο. Και, επίσης, αν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των μελών της στα μεγάλα διεθνή προβλήματα.

Τέτοια ομοφωνία δεν φαίνεται να υπάρχει. Η κάθε χώρα ακολουθεί τα δικά της συμφέροντα. Ποια είναι λοιπόν η χρησιμότητα της Κοινοπολιτείας και ποιο είναι το μέλλον της;

*Barrister-at-law (Lincoln’s Inn, London), Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης, Ελβετίας), Πρώην Μέλος της Γενικής Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Πρώην Επιμελητής του Παντείου Πανεπιστημίου