Βία ως μία αδιέξοδη αναζήτηση προσδοκιών
Στην Αττική παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, με κλιμακούμενο ρυθμό, έξαρση εκδήλωσης φαινομένων βίας και πάσης φύσεως εγκληματικότητας ανηλίκων. Άτομα νεαρής ηλικίας, από δώδεκα μέχρι και δεκαεπτά χρονών, δραστηριοποιούνται σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες, δημιουργώντας, τρόπον τινά, συμμορίες. Έκδηλα περιστατικά, που αποτυπώνουν τη δράση τους είναι εκείνα όπου μαθητές γυμνασίων εκφοβίζουν λεκτικά (bullying) και απειλούν συνομίληκούς τους, συχνά και με χρήση μαχαιριών και άλλων αιχμηρών αντικειμένων.
Στο πιο πάνω παράδειγμα ανακαλείται σε μιαν απόκοσμη επικαιρότητα η παράσταση της θρυλικής ταινίας του Stanley Kubrick «Κουρδιστό Πορτοκάλι», όπου, τηρουμένων των αναλογιών, αποτυπώνεται μια κοινωνία ευρισκόμενη σε αντίθεση με το παρελθόν ενός ιστορικού ουνιβερσαλιστικών διαστάσεων πολιτισμού, να πορεύεται σε μια διαδικασία αντιφάσεων μεταξύ αποκλινουσών συμπεριφορών, πολιτιστικού παρελθόντος και ενός αδιόρατου κατά ταύτα μέλλοντος.
Η εν προκειμένω, ιστορική προσέγγιση αναφέρεται σε μια Ελλάδα των αξιών και του πολιτισμού, ήτοι τη χώρα, στην οποία αποδίδεται η γέννηση της δημοκρατίας. Αυτός ο τόπος στη σύγχρονη εποχή και συνακόλουθα η σημερινή του εικόνα ως κοινωνία, εμφανίζεται να στερείται δυνατοτήτων καλλιέργειας νέων εμποτισμένων με τα πολιτιστικά ιδεώδη μιας ιστορικής διαδρομής, της δημοκρατίας ως καθημερινής διαδικασίας και της ελευθερίας ως τρόπου ζωής και υπεύθυνης στάσης έναντι πάντων. Επισημαίνεται πως η έννοια κοινωνία περιγράφει ένα σύστημα ολόκληρο, που περιλαμβάνει τα μέσα ενημέρωσης, την ηγεσία, την οικογένεια, τη γραφειοκρατία, τους θεσμούς. Συναφώς, το σύγχρονο κοινωνικό φαινόμενο, του οποίου η νεολαία συνιστά αναπόσπαστο μέρος και επικείμενο μέλλον, δεν είναι σε θέση σήμερα να παραγάγει εκείνα τα ιδεώδη, που θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τους νέους, καλλιεργώντας τους την προσδοκία ενός αληθινά πνευματικού «αύριο», που θα το συνακολουθούν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη της δικαιοσύνης, της ελευθερίας ως οιονεί διεκδικούμενου αγαθού και της ταυτότητας ως πολιτιστικής πορείας ύπαρξης και μιας σταθερής διαλεκτικής σχέσης με τον «έτερο» στην πορεία του παγκόσμιου γίγνεσθαι.
Η σημερινή περίοδος, που διέρχεται η ελληνική κοινωνία και της οποίας τα χαρακτηριστικά σηματοδοτούν και τα εν προκειμένω φαινόμενα εφηβικής βίας, παρουσιάζεται ως ανήμπορη να εμφυσήσει στην επερχόμενη νέα γενιά εκείνο το αξιακό πρότυπο ως δέσμη πολιτιστικών στοχεύσεων, που θα την ενέπνεε για μια δυναμική και πνευματικά καρποφόρα πορεία ενός καταξιωμένου μέλλοντος ως συγκροτημένου ομοιογενούς και ιστορικού συνόλου, όπερ και θα είναι σε θέση να υπερβαίνει σε προσανατολισμούς και διεκδικητική πορεία μια δύσμοιρη εν πολλοίς καθημερινότητα, που εναποθέτει την πορεία της σε ένα παρόν υλιστικής προσέγγισης του κόσμου, χωρίς τη διάσταση της πολιτιστικής ταυτότητας του μέλλοντος και ελλείψει του αποθέματος ενός ιστορικού παρελθόντος.
Ο νέος αναζητεί εκ παραδόσεως τα κοινωνικά πρότυπα, που θα τον εμπνεύσουν και θα τον καθοδηγήσουν σε στοχεύσεις πέραν και πάνω από την καθημερινότητα και την κυριαρχία της ύλης στο πλαίσιο ενός πολιτισμού, που συνιστά ως απαύγασμα μια ξενόφερτη επιβολή ενός συστήματος που αλλοτριώνει την πολιτιστική ύπαρξη και έχει ως βασική του προσέγγιση την ανεξέλεγκτη κερδοφορία σε έναν διαρκή αγώνα επιβολής της ύλης έναντι της ανθρωπιστικής διάστασης μιας ιστορικής κοινωνίας, όπως η ελληνική.
Η ένταξη των εφήβων σε συμμορίες αποδίδεται άνευ εταίρου σε ελλείμματα πολιτιστικής πορείας και απουσίας κοινωνικών προτύπων, που θα καθοδηγούσαν στην αναζήτηση και διεκδίκηση της πολιτιστικής ταυτότητας σε πλαίσιο οιονεί διαμορφούμενης πορείας συμμετοχικής διάστασης ως συνεισφορά σε μια διαρκή ενόραση του «αύριο» με την πεποίθηση μιας κατά το κλασικό πρότυπο του «πολλώ κάρρονες τούτων».
Εν κατακλείδι, η εκδήλωση εφηβικής βίας που παρουσιάζεται ως εκ πρώτης όψεως εύκολη επιλογή, τέτοια που μπορεί να δίδει προσωρινά διέξοδο στη διεκδικητική νεανική ορμή, αλλά σε λάθος κατεύθυνση και λάθος προσανατολισμό, οφείλει να αντιμετωπιστεί εγκαίρως και ανωδύνως από τα συστήματα διαπαιδαγώγησης σε όλα τα επίπεδα του πολιτικού συστήματος, από την οικογένεια, την εκπαίδευση σε όλες της τις βαθμίδες, τον κοινωνικό περίγυρο και όλες τις μορφές και τους θεσμούς που συνάδουν και συνεισφέρουν στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.
