Προσβάσιμος τουρισμός: Παγκύπρια πρωτιά στην Αμμόχωστο

Το μέλλον του τουρισμού δεν μπορεί να είναι άλλο από την πρόσβαση για όλους, σε είδη, προϊόντα και υπηρεσίες! Φανταστήκατε ποτέ έναν κόσμο όπου όλοι οι πολίτες, αρτιμελείς ή μη, να μπορούν να γευτούν την κάθε στιγμή της ζωής ισότιμα και ισάξια, λαμβάνοντας όλες τις διευκολύνσεις που παρέχει ένα ευνομούμενο κράτος που ανταποκρίνεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα; Αυτό θα ήταν το ιδεατό και γι’ αυτό προνοεί η ίδια η ζωή και το μέλλον, αφού σιγά-σιγά όλες οι χώρες προωθούν τον προσβάσιμο τουρισμό για άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), δείχνοντας έμπρακτα τον πολιτισμό και την παιδεία τους, σεβόμενοι τον κάθε συνάνθρωπό μας.

Για του λόγου του αληθές, ταξιδιώτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση με μειωμένη κινητικότητα (λόγω αναπηρίας ή ηλικίας), δαπάνησαν 394 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2012 συντηρώντας 8.7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ευρωπαϊκή Οικονομία. Αυτό αναφέρουν τα επίσημα στοιχεία, με τη Βρετανία να κατέχει μιαν από τις 3 θέσεις χωρών με τους περισσότερους πελάτες για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης με μερίδιο περίπου 20% επισκεψιμότητας.

Τα πιο πάνω στοιχεία είναι αποτέλεσμα έρευνας για την ΕΕ, η οποία έγινε από το University of Surrey για το έτος 2012. Σε συνέχεια αυτής της έρευνας, η ΕΕ προέβη σε συστάσεις για αύξηση της προσβασιμότητας των τουριστικών επιχειρήσεων, με πιο κύριες να είναι:

Α) Η προσβασιμότητα και η φιλοσοφία «σχεδιασμός για όλους» να ενσωματωθεί στον μακροχρόνιο σχεδιασμό για επενδύσεις και αναβάθμιση των υποδομών.

Β) Το προσωπικό της ξενοδοχειακής βιομηχανίας και συναφών υπηρεσιών στον τομέα χρειάζεται να καταρτιστεί σε θέματα προσβασιμότητας μέσω συχνών προγραμμάτων εκπαίδευσης.

Γ) Η γήρανση του πληθυσμού προσθέτει ακόμα περισσότερη αξία σε αυτήν την ευκαιρία. Περισσότεροι από 90 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες είναι ηλικίας άνω των 65 και μέχρι το έτος 2040 υπολογίζεται ότι ο αριθμός τους θα φτάσει τα 140 εκατομμύρια.

Χρυσή ευκαιρία για τον τουριστικό τομέα

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου που έκανε την έρευνα, professor Graham Miller, χαρακτήρισε τον προσβάσιμο τουρισμό μια «χρυσή ευκαιρία» για τον τουριστικό τομέα στην Ευρώπη και υποστήριξε ότι η έρευνα έδειξε ότι οι επενδύσεις με στόχο την αναβάθμιση της προσβασιμότητας σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα επιστρέψουν πολλαπλάσια οικονομικά οφέλη στους ιδιοκτήτες. Λειτουργός εκ μέρους της ΕΕ, δήλωσε ότι αυτή η έρευνα δείχνει ξεκάθαρα πως ο προσβάσιμος τουρισμός είναι μια τεράστια ευκαιρία στην αγορά τουρισμού και δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους επαγγελματίες της τουριστικής βιομηχανίας.

Τι λέει η Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου

Η Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου προσπαθεί εδώ και χρόνια να πείσει την Πολιτεία να εφαρμόσει πολιτικές για αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας με στόχο την προσέλκυση τουριστών με αναπηρίες/μειωμένη κινητικότητα και την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων της χώρας. Μιλώντας στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος της Οργάνωσης, Δημήτρης Λαμπριανίδης, ανέφερε ότι:

• Η γήρανση του πληθυσμού προσθέτει ακόμα περισσότερη αξία σε αυτήν την ευκαιρία. Περισσότεροι από 90 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες είναι ηλικίας άνω των 65 και μέχρι το έτος 2040 υπολογίζεται ότι ο αριθμός τους θα φτάσει τα 140 εκατομμύρια. Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί.
• Σχετική έρευνα του 2005, για το μέγεθος της αγοράς τουριστών με αναπηρίες, έδειξε ότι κάθε χρόνο στην ΕΕ ταξιδεύουν περισσότεροι από 130 εκατομμύρια τουρίστες, οι οποίοι χρειάζονται τις απαραίτητες διευκολύνσεις.
  

Πού βρίσκεται ο πολιτισμός μας;

Ο πολιτισμός σε έναν τόπο χαρακτηρίζεται από την αντιμετώπιση και διευκόλυνση ατόμων με αναπηρίες και δυσκολίες κινητικότητας σε όλα τα πλαίσια και πεδία. Εμείς ως Κύπρος έχουμε άραγε αυτές τις προτεραιότητες;

Είναι πράγματι ένδειξη πολιτισμού, υπευθυνότητας/σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων το επίπεδο προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρίες και μειωμένη κινητικότητα. Η προσβασιμότητα είναι το εργαλείο που επιτρέπει στους πολίτες να συμμετέχουν ισότιμα στη ζωή και να ζουν ενταγμένοι στην κοινωνία και όχι περιθωριοποιημένοι. Η αναπηρία σε μεγάλο βαθμό είναι κοινωνική κατασκευή αφού τα εμπόδια που συναντούμε (έλλειψη προσβασιμότητας), είναι σε μεγάλο βαθμό κοινωνική κατασκευή, παράβλεψη όταν σχεδιάζαμε και δημιουργούσαμε τις πόλεις μας. Ως τουριστικό νησί, που σχεδόν όλον τον χρόνο έχουμε ηλιοφάνεια, θα έπρεπε να δώσουμε σημασία στην προσβασιμότητα του τουριστικού μας προϊόντος πολύ πιο πριν, δυστυχώς όμως δεν υπάρχει η απαραίτητη κατανόηση.

Όπως ανέφερε ο κ. Λαμπριανίδης, «πέρα από κοινωνική ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ισότιμη πρόσβαση σε κάθε πτυχή της ζωής όπως και στον τουρισμό σε αυτήν την περίπτωση, είναι και μια τεράστια οικονομική ευκαιρία στη χώρα μας αφού ο τουρισμός ατόμων με αναπηρίες και ατόμων με μειωμένη κινητικότητα αξίζει πέραν των €400 δις, με δεδομένο ότι 394 δισεκατομμύρια ευρώ δαπάνησαν ταξιδιώτες με μειωμένη κινητικότητα (λόγω αναπηρίας ή ηλικίας) στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012 συντηρώντας 8.7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ευρωπαϊκή Οικονομία».

Προσβάσιμα καταλύματα/ξενοδοχεία

Ερωτηθείς ο Δημήτρης Λαμπριανίδης αν έχουμε ικανοποιητικούς χώρους φιλοξενίας και παραλίες για ντόπιους και τουρίστες ΑμεΑ, απάντησε πως στον τομέα της φιλοξενίας τα προσβάσιμα ξενοδοχεία μας είναι λίγα και έχουν μικρό αριθμό δωματίων ειδικά για άτομα που χρησιμοποιούν αναπηρικό τροχοκάθισμα. «Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί, όμως όχι στον απαιτούμενο βαθμό και ειδικά στα ορεινά. Κανονικά στη χώρα μας η νομοθεσία απαιτεί 5% των δωματίων σε ξενοδοχεία να είναι σχεδιασμένα για χρήση από άτομα σε τροχοκάθισμα, δυστυχώς αυτό δεν έχει τηρηθεί και αρκετά ξενοδοχεία παρανομούν, ενώ την ίδια ώρα αγνοούν ή περιφρονούν την επιχειρηματική ευκαιρία στον τομέα αυτό. Βλέπουμε μιαν αύξηση στον αριθμό των δωματίων και επίσης διακρίνουμε αύξηση του ενδιαφέροντος στο θέμα από το Υφυπουργείο Τουρισμού. Αναμένουμε τα επόμενα λίγα χρόνια να γίνει και αξιόπιστη καταγραφή από το Υφυπουργείο Τουρισμού για να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να έχουν σωστή πληροφόρηση για τις υποδομές κάθε ξενοδοχείου και να γνωρίζουν αν αυτό μπορεί να τους φιλοξενήσει με άνεση και ασφάλεια, αφού η προσβασιμότητα αφορά ιδιαίτερα την ασφάλεια. Έγινε μια προσπάθεια στο παρελθόν και καταγράφηκαν αρκετά ξενοδοχεία που έχουν προσβάσιμα δωμάτια, με διαφορετικό επίπεδο προσβασιμότητας. Μέσω ενός εργαλείου αξιολόγησης, το οποίο ετοιμάσαμε σε συνεργασία με τους λειτουργούς του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμό, αξιολογήθηκαν τα ξενοδοχεία και η φόρμα αξιολόγησης με όλες τις πληροφορίες αναρτήθηκε στη σελίδα του Υφυπουργείου Τουρισμού, ενώ αναμένουμε ανανέωσή της. Μπορείτε να δείτε τις πληροφορίες στον σύνδεσμο: https://tinyurl.com/cyacchotels.

»Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι δημιουργήσαμε ένα εγχειρίδιο για δημιουργία προσβάσιμων δωματίων σε ξενοδοχεία, ειδικότερα για τους χώρους υγιεινής, που μπορεί να βοηθήσει ξενοδόχους στη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών. Μπορούν να το βρουν στη σελίδα της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου στη διεύθυνση: https://opak.org.cy/prosvasimotita/».

Καθοριστική η παρέμβαση της Οργάνωσης Παραπληγικών

Αναφερόμενος στις προσβάσιμες παραλίες ο Πρόεδρος της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου εμφανίστηκε θετικός, αφού, όπως είπε, μετά από ουσιαστική παρέμβαση της οργάνωσης, έχουν δημιουργηθεί αρκετές παραλίες με υποδομές προσβασιμότητας σε όλους τους παραθαλάσσιους Δήμους. «Ξεκινώντας από το 2007 συνεργασία του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού, του Γραφείου Σχεδιασμού για άτομα με αναπηρίες του Υπουργείου Συγκοινωνιών και της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου, προμηθευτήκαμε τα πρώτα 8 (οκτώ) τροχοκαθίσματα για πρόσβαση στη θάλασσα, τα οποία δόθηκαν σε παραθαλάσσιους Δήμους στην Κύπρο. Από το 2012 υλοποιούμε έργα μέσω των διασυνοριακών ταμείων Interreg Ελλάδα - Κύπρος και έχουμε προμηθευτεί και παραχωρήσει εξοπλισμό από την Πάφο μέχρι το Παραλίμνι, με σημαντικότερες εγκαταστάσεις των μηχανισμών αυτόνομης πρόσβασης στο νερό Seatrac, που είναι μια παγκόσμια καινοτομία, ελληνικής κατασκευής, η οποία επιτρέπει σε άτομα με βαριές κινητικές αναπηρίες να έχουν εύκολη πρόσβαση στο νερό».

Σημαντική η μεταφορά από τα αεροδρόμια

Ερωτηθείς εάν, πέρα από τα ξενοδοχεία, υπάρχουν και άλλα καταλύματα που είναι επίσης φιλόξενα για ΑμεΑ, ο κ. Λαμπριανίδης ανέφερε πως «προσβασιμότητα χρειαζόμαστε και υπάρχει σε μεγάλο βαθμό σε επιχειρήσεις εστίασης/ψυχαγωγίας όπως καφετερίες, μπαρ και εστιατόρια, μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι, όπως και άλλα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού τους προηγούμενους μήνες ανέθεσε την καταγραφή προσβασιμότητας σε εκατοντάδες σημεία παγκυπρίως με στόχο την καλύτερη πληροφόρηση των πολιτών».

Όσο για το αν υπάρχει η κατάλληλη διευκόλυνση στη μεταφορά των τουριστών ΑμεΑ από τα αεροδρόμια προς τον προορισμό τους, ο κ. Λαμπριανίδης απάντησε πως «οι μεταφορές για την εξυπηρέτηση των τουριστών/επισκεπτών στη χώρα μας είναι πολύ σημαντικό κομμάτι. Τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί η εξυπηρέτηση και ατόμων σε τροχοκάθισμα από το δίκτυο λεωφορείων στη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό, σύντομα ελπίζουμε να φτάσουμε σχεδόν στο 100% αφού είναι σημαντικό εργαλείο για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες».

«Προσβάσιμη» ακτοπλοϊκή σύνδεση

Τέλος, για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία στο πλοίο που συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο, ανέφερε πως σύμφωνα με την ενημέρωση που έχει ο ίδιος, στο πλοίο υπάρχουν δωμάτια προσβάσιμα για άτομα σε τροχοκάθισμα. «Είμαστε σίγουροι ότι αυτό θα επιτρέψει σε πολλά άτομα με αναπηρίες να επισκεφτούν την Ελλάδα ή την Κύπρο διά θαλάσσης και χαιρόμαστε που επιτέλους βλέπουμε και προσβάσιμα κρουαζιερόπλοια να συμπεριλαμβάνουν τη χώρα μας στο πρόγραμμά τους. Πρόσβαση παντού! Γι’ αυτό εργαζόμαστε!», είπε κλείνοντας.

Πόσες συνολικά είναι οι προσβάσιμες παραλίες και πού βρίσκονται;

Σήμερα υπάρχουν πέραν των 29 πλήρως προσβάσιμων παραλιών, ενώ πέραν των 10 θα έχουν το σύστημα Seatrac, 6 στον Δήμο Παραλιμνίου, 1 στους Δήμους Αγίας Νάπας, Λεμεσού και Πόλης Χρυσοχούς, ενώ φέτος θα εγκατασταθεί και στον Δήμο Γεροσκήπου και στην κοινότητα Νέου Χωριού στην περιοχή Πόλης Χρυσοχούς. Όταν αναφερόμαστε σε προσβασιμότητα παραλιών πρέπει να διασφαλίζουμε ότι υπάρχει πρόσβαση από τον δρόμο/πεζόδρομο με διαδρόμους μέχρι το νερό, ξύλινους ή πλαστικούς, να υπάρχει ειδικό τροχοκάθισμα για είσοδο στο νερό ή σύστημα Seatrac, όπως και προσβάσιμοι χώροι υγιεινής, ντους και αποδυτήριο αν είναι δυνατόν. Κάθε χρόνο το Υφυπουργείο Τουρισμού ανακοινώνει τα σημεία όπου υπάρχουν οι υποδομές για ενημέρωση των πολιτών. Αξιοσημείωτο ότι, φέτος, η παραλία Γιάννα Μαρί βραβεύτηκε και από τα Eating Awards του ομίλου «Δίας» ως η πιο προσβάσιμη παραλία. Ίσως να ξένισε κάποιους αυτή η βράβευση κάτω από τον θεσμό των eating awards, όμως τέτοιες υποδομές στηρίζουν έμμεσα τον επισιτιστικό τομέα αφού προσελκύουν τουρίστες/επισκέπτες και αναβαθμίζουν την ποιότητα του τουριστικού μας προϊόντος. «Με την ευκαιρία που μου δίνετε, θέλω να ευχαριστήσω ακόμα μια φορά τον όμιλο ‘ΔΙΑΣ’ γι’ αυτήν την απόφαση», ανέφερε ο κ. Λαμπριανίδης.