Ενισχύεται (αλλά αργοπορημένα) η ετοιμότητα πυρόσβεσης

Δύο σημαντικά βήματα έγιναν από πλευράς Κυβέρνησης με στόχο την ενίσχυση της ετοιμότητας των Αρχών σε περιπτώσεις κατάσβεσης πυρκαγιών. Η μία αφορά στην αναβάθμιση του κέντρου διαχείρισης κρίσεων και τη δημιουργία ενός νέου συστήματος επιτήρησης με στόχο την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο ολόκληρης της επικράτειας της Κύπρου και η δεύτερη αφορά στους εθελοντές, που πλέον με τον νόμο που ενέκρινε η Βουλή έχουν συγκεκριμένο πλαίσιο, στο οποίο θα μπορούν να κινούνται για να βοηθήσουν. Ωστόσο, κανένα από τα δύο δεν αναμένεται να εφαρμοστεί αυτό το καλοκαίρι, που θεωρείται η περίοδος υψηλού κινδύνου για εμφάνιση πυρκαγιών. Ο νόμος εγκρίθηκε μεν από τη Βουλή τον Ιούνιο, ωστόσο ακόμη δεν ξεκίνησε η εφαρμογή του, ενώ η εισαγωγή του νέου συστήματος επιτήρησης αναμένεται πως θα εφαρμοστεί σε τέσσερεις με πέντε μήνες.

Σύστημα επιτήρησης σε πραγματικό χρόνο

Μία εκ των εισηγήσεων της Ανεξάρτητης Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, στους οποίους ανατέθηκε η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος πρόληψης και κατάσβεσης πυρκαγιών μετά την πυρκαγιά στη Σολέα, το 2016, αφορούσε τη δημιουργία ενός Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων πλήρως εξοπλισμένου με τεχνολογικά βοηθήματα, με στόχο τη μετάδοση εικόνας από το πεδίο πυρκαγιάς και τη δημιουργία ημερήσιου χάρτη πρόβλεψης κινδύνου για πυρκαγιές. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Ιούλιο του 2021 το συντονιστικό κέντρο «ΖΗΝΩΝ» μετατράπηκε σε κέντρο διαχείρισης κρίσεων, με σκοπό την επιτήρηση, την πρόληψη και τον έγκαιρο εντοπισμό εστιών πυρκαγιάς.

Ένα χρόνο μετά, το εν λόγω Κέντρο αναβαθμίζεται. Σύμφωνα με πηγές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός συστήματος επιτήρησης με την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών. Πρόκειται για ένα σύστημα, το οποίο έρχεται να συμπληρώσει και να αναβαθμίσει το ήδη υπάρχον Κέντρο, ώστε να μπορεί με τη χρήση της τεχνολογίας να καλύπτει όλη την επικράτεια όπου υπάρχουν ανοικτά μέτωπα πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο. Η αναβάθμιση του Κέντρου διαχείρισης κρίσεων θα γίνει σε δύο φάσεις. Τον τελευταίο μήνα ξεκίνησε η υλοποίηση της πρώτης φάσης, η οποία αφορά στην αναβάθμιση και επέκταση του παρόντος συστήματος και η δεύτερη φάση θα αφορά το νέο κομμάτι που θα εισαχθεί στο σύστημα. Η δεύτερη φάση υπολογίζεται ότι θα ξεκινήσει να υλοποιείται σε περίπου τέσσερεις με πέντε μήνες, αφότου δηλαδή ολοκληρωθεί η πρώτη φάση. Σκοπός είναι να υπάρχει ενημέρωση του Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων για το τι γίνεται σε όλην την επικράτεια της Κύπρου σε πραγματικό χρόνο. Αυτό θα επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της τεχνολογίας για παρακολούθηση της κατάστασης σε περιοχές υψηλού κινδύνου με drones και άλλα μέσα και στις υπόλοιπες περιοχές με περίπολο. Έτσι ο συνδυασμός της τεχνολογίας και του ανθρώπινου παράγοντα θα δίνει την ευκαιρία στις Αρχές να παρακολουθούν όλην την επικράτεια, ώστε να παρέχεται έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση στο Κέντρο «ΖΗΝΩΝ».

Εθελοντές και με τον νόμο

Πέραν αυτού, τον Ιούνιο εγκρίθηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο που αφορά στους εθελοντές πυροσβέστες. Ο νόμος δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 8 Ιουλίου 2022, με το αρμόδιο Υπουργείο να βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της υλοποίησης των διατάξεων του νόμου, ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει η εφαρμογή του.

Ο νόμος διέπει, μεταξύ άλλων, την εκπαίδευση, αποστολή και τα καθήκοντα του εθελοντή πυροσβέστη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, ο εθελοντής πυροσβέστης έχει ως αποστολή την παροχή εθελοντικών υπηρεσιών στην Πυροσβεστική με σκοπό, μεταξύ άλλων, την έρευνα και διάσωση ζωής που τίθεται σε κίνδυνο συνεπεία φυσικών καταστροφών, την πρόληψη και κατάσβεση πυρκαγιών, την παροχή βοήθειας σε περίπτωση που απειλείται ζωή ή περιουσία και, τηρουμένων των διατάξεων του περί Δασών Νόμου, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από φυσικές καταστροφές. Εθελοντής πυροσβέστης συμμετέχει στην κατάσβεση πυρκαγιών, λήψη μέτρων για την πρόληψη αυτών και παροχή βοήθειας προς διάσωση όσων κινδυνεύουν από αυτές και στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων προς αντιμετώπιση των κινδύνων και ζημιών που προκαλούνται από πλημμύρες, σεισμούς, καταρρεύσεις, θεομηνίες και άλλες φυσικές καταστροφές.

Κατόπιν οδηγιών Μέλους της Πυροσβεστικής, εθελοντής πυροσβέστης δύναται να εισέρχεται και, εφόσον είναι αναγκαίο, να παραβιάζει οποιοδήποτε υποστατικό ή μέρος στο οποίο ξέσπασε πυρκαγιά, ή να εισέρχεται σε οποιοδήποτε υποστατικό ή μέρος στο οποίο είναι αναγκαίο να εισέλθει για σκοπούς κατάσβεσης πυρκαγιάς ή προστασίας του υποστατικού ή του μέρους από πράξεις που επιτελούνται για σκοπούς πυρόσβεσης, χωρίς τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη ή του κατόχου αυτού. Περαιτέρω, υπό την καθοδήγηση μέλους της Πυροσβεστικής δύναται να πράττει όλα όσα κρίνονται αναγκαία για την κατάσβεση της πυρκαγιάς ή για προστασία από την πυρκαγιά ή από τις αναφερόμενες πιο πάνω πράξεις που επιτελούνται σε οποιοδήποτε τέτοιο υποστατικό ή μέρος ή για τη διάσωση οποιουδήποτε προσώπου ή περιουσίας σε αυτό.

Η ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητική και δεν συνεπάγεται οποιαδήποτε αμοιβή για την υπηρεσία του.

Ο εθελοντής πυροσβέστης υπάγεται διοικητικά και επιχειρησιακά στον Κεντρικό Πυροσβεστικό Σταθμό της επαρχίας όπου διαμένει ή στον Σταθμό στον οποίο κατατάσσεται, σύμφωνα με τις οδηγίες του Επαρχιακού Υπευθύνου.

Πολίτης της Δημοκρατίας ή άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτης χώρας, ο οποίος δεν έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του και διαμένει μόνιμα στη Δημοκρατία κατά την τελευταία τουλάχιστον τριετία, δύναται να αποκτήσει την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη, εφόσον πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις ή έχει απαλλαγεί νόμιμα από αυτές, για λόγους άλλους από λόγους υγείας, β) διαθέτει καλή ψυχική και σωματική υγεία, γ) έχει καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και δ) δεν έχει καταδικαστεί για αδίκημα που σχετίζεται με πυρκαγιές ή καταστροφής του περιβάλλοντος.

Η βασική εκπαίδευση υποψήφιου εθελοντή πυροσβέστη πραγματοποιείται στην Πυροσβεστική Ακαδημία ή σε άλλον κατάλληλο χώρο τον οποίο καθορίζει ο Αρχιπύραρχος. Η βασική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική για τον υποψήφιο εθελοντή πυροσβέστη και στοχεύει στην εξοικείωσή του με το αντικείμενο του πυροσβεστικού και διασωστικού έργου και με τα καθήκοντα που πρόκειται να αναλάβει. Μετά το πέρας της εκπαίδευσης ο υποψήφιος εθελοντής πυροσβέστης υποβάλλεται σε εξέταση, προκειμένου να διαπιστωθεί το επίπεδο κατανόησης και αφομοίωσης των θεμάτων της εκπαίδευσης. Οι επιτυχόντες στην εξέταση λαμβάνουν πιστοποιητικό εκπαίδευσης εθελοντή πυροσβέστη, εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντών Πυροσβεστών και λαμβάνουν το Ειδικό Δελτίο Εθελοντή Πυροσβέστη, το οποίο εκδίδεται από την Πυροσβεστική. Η ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη αποκτάται κατά την ημερομηνία εγγραφής εκάστου στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντών Πυροσβεστών.

Βάσει του νόμου, οι εργοδότες των εθελοντών επιτρέπουν σε αυτούς να συμμετέχουν στο πυροσβεστικό έργο όταν καλούνται από την Πυροσβεστική και ο χρόνος συμμετοχής εθελοντή πυροσβέστη στο πυροσβεστικό έργο λογίζεται ως χρόνος απασχόλησης στην κύρια εργασία του, με όλα τα εργασιακά δικαιώματα που αυτή συνεπάγεται.

Όσον αφορά τη στολή και τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό, αυτός παρέχεται στον εθελοντή με δαπάνη της πυροσβεστικής και είναι ο ίδιος με των μελών της Δύναμης.

Οι εθελοντές είναι υπόχρεοι να προσέρχονται έγκαιρα στην Πυροσβεστική όταν κληθούν για αντιμετώπιση κάποιου συμβάντος, αλλά και να εκτελούν μία οκτάωρη υπηρεσία τουλάχιστον τρεις φορές, ετησίως, στον Σταθμό της περιοχής όπου υπάγονται.

Σε περίπτωση που εθελοντής πυροσβέστης τραυματιστεί κατά την εκπαίδευση ή την άσκηση των εθελοντικών του καθηκόντων, παρέχεται σε αυτόν δωρεάν κρατική νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Ο νόμος προνοεί επίσης την παροχή αποζημιώσεων ή χορηγιών σε περίπτωση θανάτου ή αναπηρίας εθελοντή πυροσβέστη. Ο νόμος, μεταξύ άλλων, προνοεί την τήρηση ηλεκτρονικού Ειδικού Μητρώου Εθελοντών Πυροσβεστών σε κάθε επαρχιακή διεύθυνση, όπως επίσης και στο Αρχηγείο της Πυροσβεστικής.