Σε έξαρση οι ρατσιστικές επιθέσεις: Πέντε υποθέσεις το 2022

Το τελευταίο διάστημα γίναμε όλοι μάρτυρες ρατσιστικών επιθέσεων κατά αλλοδαπών ατόμων. Μάλιστα, σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις είδαμε βίντεο με άγριο ξυλοδαρμό ατόμων χωρίς καμία αιτία. Επιθέσεις που οφείλουν να ταρακουνήσουν τις Αρχές και την κοινωνία. Επιθέσεις που αφήνουν εκτεθειμένη την κοινωνική αλληλεγγύη ενός λαού που έζησε τη μετανάστευση και ζει την προσφυγιά.

Το συνεχώς απρόβλεπτο και μεταβαλλόμενο παγκόσμιο σκηνικό, η οικονομική κατάσταση και εξαθλίωση μερίδας του πληθυσμού, οι αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς τις ελεύθερες περιοχές, οι συνεχιζόμενες υποθέσεις διαρρήξεων και κλοπών και οι συχνές συμπλοκές σε όλες της επαρχίες της Κύπρου, μπορεί να αποτελούν την εξήγηση εκδήλωσης μορφών ρατσισμού και ξενοφοβίας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν δικαιολογία για τέτοιες καταδικαστέες επιθέσεις. Εξάλλου, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χειροδικεί εναντίον συνανθρώπου του, επειδή είναι μαύρος, άσπρος ή κίτρινος.

Οι πέντε υποθέσεις του 2022

Η Σημερινή «ζήτησε» από την Αστυνομία τις υποθέσεις και τα στοιχεία των ρατσιστικών επιθέσεων που διαπράχθηκαν το 2022. Σύμφωνα με τα εν λόγω στοιχεία, στην Κύπρο σημειώθηκαν πέντε υποθέσεις που αφορούν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία.

Η πρώτη υπόθεση αφορά τις συμπλοκές που σημειώθηκαν μεταξύ κατοίκων της Έμπας και ομάδας αλλοδαπών έξω από καφενείο του χωριού στις 15 Απριλίου. Από τη συμπλοκή σημειώθηκαν ζημιές στο καφενείο και σε οχήματα που ήταν σταθμευμένα κοντά στο σημείο των επεισοδίων, ενώ τραυματίστηκε και αριθμός ατόμων. Στις 18 Απριλίου, η Αστυνομία συνέλαβε 35χρονο στη βάση δικαστικού εντάλματος για αδικήματα επίθεσης με πρόκληση πραγματικής σωματικής βλάβης και αδικήματα κατά παράβαση του περί καταπολέμησης ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας Νόμου. Μετά τη σύλληψη διενεργήθηκε έρευνα στην οικία και στα υποστατικά του όπου εντοπίστηκε ένα πυροβόλο όπλο, το οποίο παραλήφθηκε για περαιτέρω εξετάσεις. Η υπόθεση καταχωρήθηκε στο Δικαστήριο.

Η δεύτερη υπόθεση αφορά τον άγριο ξυλοδαρμό αλλοδαπής γυναίκας από 43χρονο στις 13 Ιουλίου στη Λάρνακα. Βίντεο που δημοσιεύθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν την άνανδρη επίθεση και τον σοκαριστικό ξυλοδαρμό που δέχθηκε η 29χρονη, η οποία κρατούσε το παιδί της και προσπαθούσε να το προστατέψει από τα κτυπήματα που δεχόταν η ίδια. Στις 14 Ιουλίου, ο 43χρονος πήγε ο ίδιος στην ΑΔΕ Λάρνακας, όπου και παραδόθηκε για την υπόθεση και συνελήφθη δυνάμει δικαστικού εντάλματος σύλληψης, στο πλαίσιο διερεύνησης υπόθεσης που αφορά τον Περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας Νόμο, τον Περί της Πρόληψης και Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών Νόμο, επίθεση με πρόκληση πραγματικής σωματικής βλάβης, δημόσια εξύβριση και απειλή εναντίον της 29χρονης.

Στην κατάθεσή του ο 43χρονος είπε πως είχε πουλήσει ένα αυτοκίνητο στη συγκεκριμένη γυναίκα, η οποία συναντήθηκε μαζί του και του ζήτησε τα χρήματα της πίσω, αφού, όπως ισχυρίστηκε, το όχημα είχε παρουσιάσει κάποια μηχανική βλάβη. Ο 43χρονος ανέφερε πως θα έδινε τα χρήματα στη γυναίκα, αφού πρώτα του επέστρεφε το αυτοκίνητο.

Στις 27 Απριλίου ξεκίνησε η εκδίκαση της υπόθεσης με τον 43χρονο να εμφανίζεται ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας. Η 29χρονη γυναίκα, αφρικανικής καταγωγής, ήταν παρούσα στο Δικαστήριο και κατά την είσοδο του 43χρονου στο Δικαστήριο και απευθυνόμενη σε αυτόν του είπε «το έκανες, γιατί είμαι μαύρη και εσύ άσπρος», ενώ στη συνέχεια ξέσπασε σε λυγμούς. Το Δικαστήριο διέταξε όπως ο κατηγορούμενος παραμείνει ελεύθερος με τους ίδιους περιοριστικούς όρους, δηλαδή το όνομά του τοποθετήθηκε στο stop list, υπέγραψε εγγύηση 20 χιλιάδων ευρώ και θα πρέπει να παρουσιάζεται μία φορά την εβδομάδα σε Αστυνομικό Σταθμό για να υπογράφει. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας όρισε την Δευτέρα, 8 Αυγούστου, ως ημερομηνία κατά την οποία θα ανακοινώσει την απόφασή του σχετικά με την προδικαστική ένσταση που έφερε ο συνήγορος υπεράσπισης του 43χρονου.

Η τρίτη υπόθεση αφορά 48χρονο από την επαρχία Αμμοχώστου, εναντίον του οποίου διερευνάται υπόθεση που αφορά αδικήματα εκ προθέσεως, υποκίνηση βίας σε πρόσωπο που προσδιορίζεται στη βάση της εθνικής καταγωγής κατά τρόπο που έχει απειλητικό χαρακτήρα, επίθεση με πρόκληση πραγματικής σωματικής βλάβης, κακόβουλης ζημιάς σε περιουσία και απειλής εναντίον 63χρονου.

Ο παραπονούμενος είναι γείτονας του κατηγορουμένου, αφού τις αυλές των οικιών τους διαχωρίζει ένας τοίχος. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν απασχολήσει την Αστυνομία προβαίνοντας σε διάφορες καταγγελίες εκατέρωθεν. Στις 14 Μαΐου καταγγέλθηκε στην Αστυνομία από τον 63χρονο ότι, στις 8 Μαΐου, ενώ βρισκόταν στην αυλή της οικίας του, ο 48χρονος γείτονάς του, του επιτέθηκε, με αποτέλεσμα να του προκαλέσει πραγματική σωματική βλάβη και τον εξύβρισε.

Σοκ προκαλεί και ο αναίτιος ξυλοδαρμός 23χρονου αλλοδαπού από δύο νεαρούς, στις 23 Ιουλίου στην παλιά Λευκωσία. Κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης κατέγραψε την απρόκλητη επίθεση που δέχθηκε ο νεαρός με καταγωγή από το Πακιστάν. Το βίντεο δημοσίευσε ο Alpha Κύπρου και δείχνει τον 23χρονο να κατευθύνεται πεζός προς το σπίτι του. Κάποια στιγμή ένα όχημα τον πλησίασε με τους δύο νεαρούς να αρχίζουν να τον βρίζουν, ενώ στη συνέχεια κατέβηκαν από το όχημα και άρχισαν να τον κτυπούν.

Στις 24 Ιουλίου συνελήφθησαν δύο πρόσωπα ηλικίας 19 και 21 ετών για διευκόλυνση των ανακρίσεων σχετικά με επίθεση εναντίον του 23χρονου. Εναντίον τους διερευνώνται αδικήματα του Περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας Νόμου, καθώς επίσης επίθεσης με πρόκληση πραγματικής σωματικής βλάβης και δημόσιας εξύβρισης.

Η πιο πρόσφατη ρατσιστική σωματική επίθεση διαπράχθηκε στις 27 Ιουλίου στη Λεμεσό. Σύμφωνα με την Αστυνομία, 27χρονος αλλοδαπός δέχθηκε ρατσιστική επίθεση έξω από την πολυκατοικία του από 30χρονο Ρουμάνο που βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ. Ο 30χρονος, αφού εξέφρασε ρατσιστικό λόγο εναντίον του 27χρονου, άρχισε να τον κτυπά στο στήθος και στο πρόσωπο. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης ο 30χρονος κτύπησε τον αλλοδαπό με σωλήνα στο κεφάλι, ενώ με τη βοήθεια τρίτου προσώπου κατάφεραν να κρατήσουν τον ύποπτο στο πάτωμα μέχρι να φτάσει στο σημείο περιπολικό της Αστυνομίας και να συλλάβει τον δράστη. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο ύποπτος ήθελε να κτυπήσει τον 27χρονο, επειδή ήταν μαύρος.

Το νομοθετικό πλαίσιο κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας

Το νομοθετικό πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις διακρίσεις, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία ή και άλλα συναφή εγκλήματα μίσους πηγάζει κυρίως από τις πιο κάτω Νομοθεσίες:

- Ο περί της Καταπολέμησης των Φυλετικών και Ορισμένων Άλλων Διακρίσεων (Επίτροπος) Νόμος. Αφορά τις αρμοδιότητες του Επιτρόπου Διοίκησης, σχετικά με το θέμα των διακρίσεων και του ρατσισμού.

- Ο περί της Εξάλειψης Πάσης Μορφής Φυλετικής Διάκρισης. Αφορά τις διακρίσεις, μίσος ή βία, λόγω φυλετικής ή εθνικής καταγωγής ή θρησκεύματος.

- Ο περί του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση κατά του εγκλήματος, μέσω του διαδικτύου, αναφορικά με την ποινικοποίηση πράξεων ρατσιστικής και ξενοφοβικής φύσης, που διαπράττονται μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Διέπει την ποινικοποίηση πράξεων που γίνονται μέσω Η.Υ. και αφορούν την προτροπή ή προώθηση του μίσους, της διάκρισης, της βίας εναντίον προσώπων, λόγω του χρώματός τους, της καταγωγής ή της εθνικής ή της εθνοτικής τους καταγωγής ή της θρησκείας τους.

- Ο περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας, μέσω του Ποινικού Δικαίου. Αφορά την υποκίνηση βίας ή μίσους εναντίον προσώπων, λόγω της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής τους καταγωγής / δημόσια υποβάθμιση, κ.ά., των εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου, όταν στρέφεται κατά προσώπων βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής τους καταγωγής, με τρόπο που πιθανόν να υποκινηθεί βία ή μίσος κατά αυτών των προσώπων.

- Ο περί Ίσης Μεταχείρισης (Φυλετική ή Εθνοτική Καταγωγή). Απαγόρευση οποιασδήποτε διάκρισης σε βάρος προσώπου, λόγω της φυλετικής ή της εθνοτικής καταγωγής του στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, των κοινωνικών παροχών, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης και της παροχής σε αγαθά και υπηρεσίες που είναι διαθέσιμα στο κοινό, περιλαμβανομένης και της στέγασης.

-Ο περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας και περί Συναφών Θεμάτων Νόμος. Η βία κατά των γυναικών συνιστά μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και περιλαμβάνει τη βία με βάση το φύλο.

- Ο Περί της Καταπολέμησης του Σεξισμού και του Διαδικτυακά Διαδεδομένου Σεξισμού και περί Συναφών Θεμάτων Νόμος. Διέπει την ποινικοποίηση πράξεων σχετικά με σεξιστική συμπεριφορά που στρέφεται κατά συγκεκριμένου προσώπου ή κατά συγκεκριμένης ομάδας προσώπων και που βασίζεται στην ιδέα ή αντίληψη ότι ένα πρόσωπο ή μία ομάδα προσώπων είναι κατώτερα, λόγω φύλου και που έχει στόχο: (α) να πλήξει τα δικαιώματα του θύματος ή των θυμάτων, προσβάλλοντας, μειώνοντας και πλήττοντας την αξιοπρέπειά τους, με κατάληξη την αποστέρηση πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες και την άνιση πρόσβαση σε πόρους, (β) να τραυματίσει σωματικά, ψυχολογικά ή κοινωνικοοικονομικά το θύμα ή τα θύματα, (γ) να δημιουργήσει εναντίον του θύματος ή των θυμάτων ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό και προσβλητικό περιβάλλον, (δ) να προάγει και να ενισχύσει τα έμφυλα στερεότυπα και τις διακρίσεις των φύλων.

-Άρθρο 72 τού περί της Πρόληψης και της Καταστολής της Βίας στους Αθλητικούς Χώρους Νόμου. Διέπει την ποινικοποίηση πράξεων που σχετίζονται με ρατσισμό, δηλαδή δυσμενή διάκριση ή προσβολή προσώπων, ένεκα της κοινότητας, της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, της γλώσσας, του φύλου, της ηλικίας, των πολιτικών πεποιθήσεων και της εθνικής τους καταγωγής.

«Είσαι μαύρος… να πάεις πίσω στη χώρα σου»

Ο Daniel δεν είναι ένας αλλοδαπός που βρίσκεται παράνομα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Κατάγεται από την Ουγκάντα, έφτασε στην Κύπρο πριν από πέντε χρόνια για σπουδές και μιλά πολύ καλά την ελληνική γλώσσα. Είναι τελειόφοιτος στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), στο Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων. Ο Daniel βραβεύθηκε λίγες μέρες πριν από την επίθεση με το βραβείο ήθους και κοινωνικής προσφοράς του ΤΕΠΑΚ. Συμμετέχει σε φιλανθρωπικές δράσεις και το πάθος του για το τρέξιμο τον οδήγησε να ιδρύσει μαζί με μια ομάδα νέων ένα ίδρυμα με εθελοντική πρωτοβουλία.

Ο 27χρονος Daniel Barasa μίλησε στο SigmaLive για τον ξυλοδαρμό που δέχθηκε έξω από την πολυκατοικία του στις 27 Ιουλίου στη Λεμεσό (ακολουθεί απόσπασμα από τη συνέντευξη).

Όπως ανέφερε, πήγε νωρίτερα το βράδυ με τους φίλους του σε ένα μπαρ για ποτό. Στην επιστροφή προς την εστία του βρήκε τον 30χρονο έξω από την οικία του. «Πήγα να μπω στο κτήριο και αυτός μπήκε μπροστά μου και δεν με άφηνε να μπω στο κτήριο. Άρχισε να με ρωτά ποιος είμαι, πού ήμουν και γιατί βρισκόμουν έξω από το κτήριο. Ήταν μεθυσμένος και μιλούσε σπασμένα ελληνικά και σπασμένα αγγλικά. Προσπάθησα να τον αποφύγω, γιατί δεν ήθελα να ανοίξουμε συζήτηση. Συνεχώς άκουγα τη λέξη μαύρος. Ήταν ένα σοκ, αλλά δεν ήθελα να δώσω συνέχεια. Στη συνέχεια με έσπρωξε και άρχισε να με κτυπά με τα χέρια του. Με κτύπησε στο πρόσωπο και στο στήθος».

Συνεχίζοντας ανέφερε ότι «μου φώναζε έλα να σε δέρω. Θέλω να φκάλω την κκελλέ σου. Εν θέλω να ξαναδώ μαύρους δαμαί. Να πάεις στη χώρα σου». Στη συνέχεια δέχθηκε το κτύπημα με τη σωλήνα στο μάτι και στο κεφάλι. «Τον είδα να κρατά ένα μεγάλο σίδερο. Έπαθα σοκ. Ήρθε να με κτυπήσει και έβαλα τα χέρια μου για να κρατήσω το σίδερο. Αν δεν είχα δύναμη, θα ήμουν kaput. Στην προσπάθειά μου να κρατήσω το σίδερο με χτύπησε στο μάτι και στο κεφάλι. Κατάφερα να τον βάλω κάτω και φώναξα βοήθεια. Εκεί ήρθε ένα άλλο παιδί που με άκουσε και με βοήθησε. Τον κρατήσαμε κάτω μέχρι να έρθει η Αστυνομία. Όταν τον ρώτησαν, γιατί του επιτέθηκε, είπε, «επειδή είναι μαύρος. Θέλω να φκάλω την κκελλέ του». Δεν πονούσα από τους μώλωπες στο στήθος ή από το κτύπημα στο κεφάλι. Πονούσα από τα λόγια του. Επειδή είμαι μαύρος, ήθελε να βγάλει το κεφάλι μου. Είμαι ευγνώμων που έτυχε σε μένα, γιατί έχω λίγη δύναμη και ταχύτητα και κατάφερα να τον κρατήσω στο πάτωμα. Θα ήταν χειρότερα τα πράγματα αν ήταν άλλο παιδί χωρίς δύναμη».

Ο Daniel δήλωσε ότι δέχθηκε αρκετές φορές ρατσιστικά σχόλια. «Μια φορά στεκόμουν σε γραμμή και ο πίσω μου είπε ‘έχουμε τη μαϊμούνα μπροστά μας’». Μετά το τέλος των σπουδών του θέλει να επιστρέψει στην πατρίδα του και στους δικούς του ανθρώπους. Όπως ανέφερε ο ίδιος, είναι ευγνώμων που βρίσκεται εδώ. «Δεν θέλω να εστιάζω στα αρνητικά πράγματα, γιατί η Κύπρος μού προσέφερε πολλά θετικά. Δεν έχω στο μυαλό μου να συνεχίσω να ζω εδώ, αλλά η Λεμεσός τώρα είναι σαν την πόλη μου και η Κύπρος πατρίδα μου».