Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία

Την πρόταση νόμου που κατατέθηκε από το 2019, από τον Πρόεδρο του Κινήματος Οικολόγων Χαράλαμπο Θεοπέμπτου σχετικά με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία, συζήτησαν την εβδομάδα που μας πέρασε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας.

Για υποχρέωση της Δημοκρατίας να παρέχεται σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία και μάλιστα από την προδημοτική, έκαναν λόγο οι εμπλεκόμενοι στη συζήτηση, ενώ άλλοι υπογράμμισαν την καθυστέρηση της θέσπισης του μαθήματος.

Υπουργείο Παιδείας αλλά και Υγείας θα πρέπει να συνεργαστούν ώστε να αναθεωρηθούν τα αναλυτικά προγράμματα, όπως αναφέρθηκε στη συζήτηση.

Επιβεβλημένη η ένταξη του μαθήματος

Κατά τη συζήτηση τονίστηκε ότι θα πρέπει να καθιερωθεί η υποχρεωτική διδασκαλία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ως ειδικό μάθημα με σύγχρονο επιστημονικό υλικό, το οποίο να απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ηλικίας και τις γνώσεις που θα πρέπει να έχει το κάθε παιδί.

Παράλληλα, τονίστηκε η ανάγκη επιμόρφωσης και εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών με την αρωγή του Υπουργείου Παιδείας.

Όπως αναφέρθηκε στη συζήτηση, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και οι διαφωτιστικές διαλέξεις θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ενημέρωση για ολοκληρωμένες και ποιοτικές πληροφορίες σχετικές με το φύλο και τη σεξουαλικότητα, τη σεξουαλική ταυτότητα και την ταυτότητα φύλου, τη σεξουαλική δραστηριότητα, τον οικογενειακό προγραμματισμό, την υπογονιμότητα και την αντισύλληψη, το HIV/AIDS, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και τις λοιμώξεις του αναπαραγωγικού συστήματος, την πρόληψη του καρκίνου του αναπαραγωγικού συστήματος, καθώς και την πρόληψη και διαχείριση περιπτώσεων σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης.

Κατάκτηση και αυτών των δεξιοτήτων

Ο κύριος στόχος της σεξουαλικής αγωγής είναι τα παιδιά αλλά και οι νέοι να εφοδιαστούν με τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες αλλά και αξίες προκειμένου να κάνουν υπεύθυνες επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων σε έναν κόσμο που βάλλεται από τον ιό HIV και το AIDS. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν διάφορους ενισχυτικούς σκοπούς όπως είναι η αύξηση της γνώσης και της κατανόησης, την εξήγηση και διευκρίνηση αισθημάτων, αξιών και στάσεων, την ενδυνάμωση δεξιοτήτων αλλά και την προώθηση και παγιοποίηση μειωμένης επικινδυνότητας συμπεριφορών.

Άλλωστε, το κύριο έργο της εκπαίδευσης είναι να προετοιμάσει τα παιδιά για τους ρόλους και τις ευθύνες των ενηλίκων. Σε πολλές μάλιστα χώρες του κόσμου τα παιδιά γνωρίζουν και αποκτούν τις πρώτες τους σεξουαλικές εμπειρίες κατά τα χρόνια που πηγαίνουν ακόμη στο σχολείο, έτσι δίδεται μια σημαντική ευκαιρία για να παρέχεται σε αυτό εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.

Τι γίνεται σε άλλες χώρες του κόσμου

Στην Ελλάδα, στην ενότητα «Αγωγή Υγείας» περιλαμβάνονται θέματα σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες, συμπεριλαμβανομένου του νηπιαγωγείου. Η σεξουαλική αγωγή και οι διαφυλικές σχέσεις αποτελούν έναν από τους εννέα βασικούς άξονες γνωστικού περιεχομένου της Αγωγής Υγείας.

Στο νηπιαγωγείο, στόχος της αγωγής υγείας είναι τα παιδιά να αναπτύξουν αυτοεκτίμηση, να καλλιεργήσουν τις σχέσεις τους με τους άλλους και να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να ακολουθούν τους βασικούς κανόνες υγιεινής. Όσο ανεβαίνει η βαθμίδα, τα παιδιά γνωρίζουν μέσα από τις θεματικές ενότητες, το σώμα τους, τις σχέσεις τους με τους άλλους, τη λειτουργία της αναπαραγωγής κ.α.

Σε άλλες χώρες όπως είναι η Ολλανδία, τα παιδιά διδάσκονται στο πρόγραμμα τους ενότητες όπως «σεξουαλικότητα και αναπαραγωγή», «σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα- μείωση των κινδύνων», «δημιουργία και διαχείριση σχέσεων». Στην Αγγλία, η σεξουαλική αγωγή – αγωγή περί των σχέσεων είναι υποχρεωτική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και συγκεκριμένα στις ηλικίες μεταξύ 11-16 χρόνων. Περιλαμβάνει την ειδική ενημέρωση για τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, μεταξύ των οποίων ο ιός HIV και το AIDS καθώς κα άλλα θέματα σχετικά με την αναπαραγωγή, τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία.

Στη Γερμανία η ευθύνη για την εκπαίδευση ανήκει στα ομόσπονδα κρατίδια της. Όλα τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης οφείλουν να παρέχουν «αγωγή για τη σεξουαλικότητα, την οικογένεια και το ζευγάρι», προσαρμοσμένη στη ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού. Τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παρέχουν εκπαίδευση σχετικά με τη συντροφική ζωή και τη σεξουαλικότητα στο μάθημα των θρησκευτικών, κατά τις ηλικίες 14-16 χρόνων. Τα θέματα που θίγονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση πρέπει να συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη του ανθρώπου και την αναπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένου των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Πιο φιλελεύθερη η Φινλανδία

Στη Φινλανδία τα πράγματα είναι ακόμη πιο φιλελεύθερα. Τα σχολεία, το κατά τόπους ιατρικό προσωπικό και οι υπουργικές αρχές συνεργάζονται με σκοπό να παρέχουν σεξουαλική αγωγή και πληροφόρηση για θέματα σεξουαλικής υγείας στους νέους. Η σεξουαλική αγωγή είναι μέρος της Αγωγής Υγείας και περιλαμβάνει θεματικές όπως: ανθρώπινες σχέσεις, σεξουαλικότητα, συμπεριφορά, αξίες και κανόνες. Κάποια στοιχεία σεξουαλικής αγωγής περιλαμβάνονται στην προσχολική εκπαίδευση ενώ, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Σπουδών, στις εκπαιδευτικές βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 7-10 ετών περιλαμβάνονται τα θέματα «η σπουδαιότητα της οικογένειας», «η φιλία», «η αλληλεπίδραση», και «η αναγνώριση της σημασίας των συναισθημάτων στην ευεξία και την ψυχολογική υγεία». Στις βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 11-12 ετών περιλαμβάνονται θέματα περί ανατομίας, ζωτικών λειτουργιών, ανάπτυξης και υγείας. Στις εκπαιδευτικές βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 13-15 ετών διερευνώνται τα θέματα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και αναπαραγωγής και ανάπτυξης της σεξουαλικότητας. Επιπλέον, σε παιδιά ηλικίας 15 ετών διανέμεται εκπαιδευτικό υλικό που περιλαμβάνει σχετικό φυλλάδιο, προφυλακτικό και μια ιστορία αγάπης με πρωταγωνιστές καρτούν.

Σεξουαλική αγωγή αποχής και εγκράτειας

Στις ΗΠΑ υπήρξε μια έντονη συζήτηση σχετικά με το είδος των προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής που πρέπει να εφαρμόζονται. Μια προσέγγιση αφορά στην σεξουαλική αγωγή που στόχο έχει την πληροφόρηση για τη σεξουαλική υγεία, την αντισύλληψη και η άλλη στην αποχή από τη σεξουαλική πράξη και στην εγκράτεια μέχρι τον γάμο.

Οι Πολιτείες της Αμερικής διαθέτουν διαφορετικά προγράμματα σεξουαλικής αγωγής τόσο σε περιεχόμενο όσο και σε απαιτούμενους όρους εφαρμογής και τις εφαρμοζόμενες μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Ζητήματα σεξουαλικής αγωγής θίγονται στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο, αλλά τα θέματα, το εύρος, ο τρόπος προσέγγισης διαφέρουν κατά πολύ. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη σε αντιπροσωπευτικό δείγμα σχολείων όλης της επικράτειας, το θέμα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας θίγεται σε ποσοστό 34% των Δημοτικών σχολείων των ΗΠΑ, 54,9% των Γυμνασίων και 73.6% των Λυκείων ενώ η αποφυγή του ιού HIV θίγεται στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες του σχολείου σε ποσοστό 16%, 57,9% και 81,7% αντίστοιχα.