Περί χαμένων ευκαιριών
Γίνεται συχνάκις λόγος περί «χαμένων ευκαιριών στο Κυπριακό. Μόνον τέτοιες υπήρξαν που μετέτρεπαν την Κυπριακή Δημοκρατία σε «εκλιπούσα», «προτεκτοράτο» της Τουρκίας και βεβαίως της Βρετανίας και φυσικά μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή σε «βιλαέτι» της Άγκυρας.
Και επειδή η μόνη βιώσιμη, λειτουργική και δίκαιη λύση δεν ήταν άλλη από την ΕΝΩΣΗ της Κύπρου με την Ελλάδα, η μοναδική χαμένη ευκαιρία ήταν η ανακήρυξη της ΕΝΩΣΕΩΣ που εισηγείτο ο αείμνηστος Γεώργιος Παπανδρέου όταν ήταν Πρωθυπουργός.
Ενώ, λοιπόν, διεξάγονταν ακόμη στη Γενεύη διαβουλεύσεις από τον Ντιν Άτσεσον για διαμόρφωση του σχεδίου του, ώστε να γίνει αποδεκτό, ο τότε Υπουργός Αμύνης της Ελλάδας Πέτρος Γαρουφαλιάς (που ήταν και οικογενειακός φίλος του Γ. Παπανδρέου) έφτανε στις 20 Αυγούστου 1964 στη Λευκωσία, μεταφέροντας εισήγηση του Πρωθυπουργού όπως είχε διατυπωθεί σε σύσκεψη της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας με τον Βασιλέα Κωνσταντίνο. Η εισήγηση αφορούσε τη μονομερή ανακήρυξη της ΕΝΩΣΗΣ ταυτόχρονα από τα Κοινοβούλια Ελλάδας και Κύπρου.
Αντί λοιπόν να υπάρξει ομόθυμη κινητοποίηση του Κυπριακού Ελληνισμού, που θα οδηγούσε στη για πάντα λύτρωσή του, την εδραίωση της ειρήνης, της προόδου και της ευημερίας του, συνέβη ακριβώς το αντίθετο.
Εντάθηκε η ανθελληνική και ανθενωτική εκστρατεία, στην οποία αναφέρθηκα πλειστάκις στο παρελθόν.
Επαναλαμβάνω μόνο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα δημοσιεύματος καθημερινής εφημερίδας της Λευκωσίας, που έγραφε, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Του Κύπριου ο τράχηλος ζυγό δεν υποφέρει»!!!
Έκτοτε η Κύπρος και ο Κυπριακός Ελληνισμός οδηγήθηκαν σε συνεχείς δοκιμασίες και περιπέτειες, για τις οποίες αποκλειστική ευθύνη φέρει η κυπριακή ηγεσία, που υπήρξε η μόνη που δεν συνέδεσε το όνομά της με την ΕΝΩΣΗ από όλα τα αλύτρωτα μέρη του Ελληνισμού, αφού με διάφορα προσχήματα απέρριψε το σχέδιο της μονομερούς Ενώσεως, οπότε ο Γ. Παπανδρέου ανακάλεσε τον Π. Γαρουφαλιά.
Γνωστή είναι η επιστολή του προς τον Μακάριο και τον Διγενή, που έγραφε, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Άλλα συμφωνούμε και άλλα πράττετε».
Έκτοτε οι αντιδικίες και συγκρούσεις μεταξύ Αθηνών-Λευκωσίας υπήρξαν συνεχείς.
Στις 30/11/1963 ο Μακάριος υποβάλλει προς τον Κουτσιούκ τα 13 σημεία για τροποποίηση του Συντάγματος, τα οποία η Άγκυρα απέρριψε πάραυτα σε μια περίοδο που η Ελλάς κυβερνάτο από την υπηρεσιακή κυβέρνηση Παρασκευόπουλου, όταν στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 η Ένωση Κέντρου υπό τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σοφοκλή Βενιζέλο εξήλθε πρώτο κόμμα, αλλά δεν μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, γιατί δεν εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία.
Έτσι ορίσθηκαν νέες εκλογές για την 19ην Φεβρουαρίου 1964, κατά τις οποίες η Ένωση Κέντρου εξασφάλισε απόλυτη πλειοψηφία και σχημάτισε κυβέρνηση. Εν τω μεταξύ απεβίωσε ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ένθερμος υποστηρικτής της ΕΝΩΣΕΩΣ, που εδραίωνε την παραμονή του Γ. Παπανδρέου και την ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Καλό θα ήταν, αν ένας ιστορικός ερευνητής ή άλλος συγκέντρωνε όλες τις δηλώσεις του Γεωργίου Παπανδρέου και οραματισμούς του για την ΕΝΩΣΗ κατά την περίοδο αυτή. Αναφέρω χαρακτηριστικά μόνο μία. Ότι σε τέτοια περίπτωση οι Έλληνες της Κύπρου θα συνέχιζαν με ειρηνικούς τρόπους την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς Ανατολάς.
Αλλά η μόνη έγνοια της κυπριακής ηγεσίας ήταν η παραμονή στην εξουσία.
Μετά την αναταραχή που ακολούθησε, η Ελλάς οδηγήθηκε σε ακυβερνησία, που είχε ως αποτέλεσμα το πραξικόπημα 21/4/1967 και την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών υπό την ηγεσία του Γεώργιου Παπαδόπουλου.
Στις 2/7/1974 ο Μακάριος αποστέλλει τη γνωστή προς Φαίδωνα Γκιζίκη επιστολή, χωρίς να υπολογίσει την αντίδραση των συνταγματαρχών και την απόπειρά τους να τον ανατρέψουν, που η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε για να εισβάλει στην Κύπρο.
Αντί λοιπόν η κυπριακή πολιτική ηγεσία να εργαστεί μετά την τουρκική εισβολή για την εθνική συμφιλίωση και τη δημιουργία ενός ενιαίου και αρραγούς εθνικού αντικατοχικού και απελευθερωτικού μετώπου, προχώρησε στις ούτω καλούμενες «συμφωνίες υψηλού επιπέδου» (Συμφωνίες Κορυφής όπως αποκαλούνται Μακαρίου-Ντενκτάς 12/2/1977 και Κυπριανού-Ντενκτάς 19/5/1979), που απο-ενοχοποιούν την Τουρκία και μετατρέπουν το Κυπριακό από θέμα εισβολής και κατοχής σε «δικοινοτική διαφορά» και στη συνέχεια με την υποβολή χάρτου για το «εδαφικό» αποδέχτηκε έμμεσα και τη διχοτόμηση.
Ποιες λοιπόν υπήρξαν οι «χαμένες ευκαιρίες» όλο αυτό το διάστημα; Μήπως το ούτω καλούμενο Σχέδιο Ανάν, που μετέτρεπε την Κύπρο σε τουρκοβρετανικό «προτεκτοράτο» και η Κυπριακή Δημοκρατία θα καθίστατο «εκλιπούσα» και θα μετατρεπόταν σε «βιλαέτι» της Τουρκίας, αφού ούτε η Τουρκία δεν πρόκειται να αποχωρήσει, ούτε και η Βρετανία από τις ούτω καλούμενες «κυρίαρχες βάσεις».
Τα όσα διακηρύττουν συχνάκις οι διάφοροι πολιτικοί και κομματικοί ηγέτες και ηγετίσκοι περί «απελευθέρωσης» και «επανένωσης» δεν είναι παρά «πομφόλυγες» και «έπεα πτερόεντα», δηλαδή λόγια του αέρα κενά περιεχομένου