Δασοπυροσβεστικό Σώμα: Πώς προστατεύει τα δάση των Κοκκινοχωρίων & τον φυσικό θησαυρό του Κάβο Γκρέκο

Η περιοχή των Κοκκινοχωρίων, πέρα από τα αρχαία και μεσαιωνικά χωριά της, τις χρυσές αμμουδιές και το μεγάλο, ταχέως αναπτυσσόμενο τουριστικό παραλιακό μέτωπο, έχει μιαν απαράμιλλου κάλλους και σπανιότητας πράσινη ενδοχώρα, με μικρά δάση και ένα τοπικό οικοσύστημα που περιλαμβάνει ακτές, λόφους, υψίπεδα, κάμπους και παραλίμνιες περιοχές.

Διαμάντι αυτών αποτελεί το Εθνικό Δασικό Πάρκο του Κάβο Γκρέκο, με τους αιωνόβιους αοράτούς του και πλούσια μυθιστορία. Η χερσόνησος αποτελεί τη νοτιοανατολικότερη χερσαία εσχατιά της Κύπρου και απ’ εκεί ζει κανείς, κάθε μέρα, την πρώτη ανατολή του ήλιου στην Ευρώπη. Το Κάβο Γκρέκο είναι Ακτή και Περιοχή Προστασίας της Φύσης και Προστατευόμενο Τοπίο και η περιοχή εντάσσεται στο δίκτυο «Natura 2000». Παραλιμνίτικοι θρύλοι, μάλιστα, θέλουν τη θεά Αφροδίτη να έχει γεννηθεί σε αυτούς τους αλμυρούς αφρούς. Αναφορές για τη λατρεία της «Ακραίας» θεάς στον «τραχύ υψηλό τραπεζοειδή» λόφο έκανε ο Στράβωνας στα «Γεωγραφικά» του, που ονομάζει το ακρωτήριο ως «Πηδάλιον», ευρισκόμενο νότια του λιμένα της Λεύκολλας, που εκτιμάται πως βρίσκεται εκεί που είναι σήμερα ο Πρωταράς. Άγρυπνος φρουρός του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Κάβο Γκρέκο είναι το Τμήμα Δασών και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης & Εκπαίδευσης που εδρεύει στην περιοχή (βλ. παλαιότερα εκτενή ιστορικά αφιερώματα: «Σημερινή», 31/01/2021, «Οι 7 μυστηριώδεις κεραίες του Κάβο Γκρέκο και η γεωπολιτική προβολή της Γαλλίας», «Σημερινή Online», 26/02/2021, «Αναζητούν την Ακραία Αφροδίτη στο Κάβο Γκρέκο: Εντολή για αρχαιολογική επισκόπηση» & «Famagusta.News», 26/02/2021, «Πρωταράς: Πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη στην Παναγιώτισσα»).

Μοναδικές ομορφιές αποτελούν επίσης τα «βουνά» του Αγίου Αντωνίου στη Σωτήρα (με το δάσος του Αγίου Νικάνδρου), ο Φανός -η υψηλότερη κορυφή της περιοχής-, ο λόφος του Πρωταρά, τα δάση του Ξυλοφάγου και του Λιοπετριού, των Αγίων Σαράντα και της «Μάνας του Νερού» στην Παναγιώτισσα στο Παραλίμνι (απ’ όπου ανέβλυζε αρτεσιανό νερό) και πολλά άλλα.

Τον τελευταίο καιρό, και με τις ειδήσεις για μεγάλες πυρκαγιές στην Κύπρο και στο εξωτερικό, υπήρχε ανησυχία για τα επίπεδα πυροπροστασίας. Η «Σημερινή», με βάση τις πληροφορίες που είχε, απευθύνθηκε στον Διευθυντή του Τμήματος Δασών, που υπάγεται στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος, ο οποίος απάντησε με σαφήνεια όλα τα ερωτήματα σχετικά με την Υποπεριφέρεια Αμμοχώστου και τα μέτρα που λαμβάνονται.

- Τι είδους δασοπροστασία καλύπτει το Κάβο Γκρέκο, τον Φανό και τον Άγιο Αντώνιο;

Στην Υποπεριφέρεια Αμμοχώστου περιπολεί καθημερινά κατά την περίοδο πυροπροστασίας, ένα μικρό πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης τύπου Land Rover Defender με δύο δασοπυροσβέστες. Φέτος, σε τακτική βάση, εφαρμόζεται αντικατάσταση του Defender με όχημα μεσαίου τύπου Mercedes Unimoq (3 τόνων νερού) με τον ίδιο αριθμό δασοπυροσβεστών.

- Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει 1 περίπολο με 2 δασοπυροσβέστες για την περιοχή, και αυτό έρχεται από Ριζοελιά, με όλες τις καθυστερήσεις που μπορεί να υπάρχουν. Αυτό πρέπει να καλύπτει σχεδόν όλη την περιοχή της ελεύθερης Αμμοχώστου, με τον Τομέα Ευθύνης να ξεκινά από την Πύλα.

Το όχημα ταχείας επέμβασης σταθμεύει στον Δασικό Σταθμό Δεκέλειας και για την επάνδρωσή του αξιοποιούνται συνολικά τέσσερεις δασοπυροσβέστες (2 ανά ημέρα).

Το όχημα μεσαίου τύπου Mercedes Unimoq εδρεύει στον Δασικό Σταθμό Ριζοελιάς και τις ημέρες που χρησιμοποιείται για περιπολία στην Αμμόχωστο ξεκινά την περιπολία από εκεί. Το ημερήσιο πρόγραμμα εφαρμόζεται κανονικά χωρίς οποιαδήποτε καθυστέρηση.

- Με τον στόλο δασοπυροσβεστών, που υπάρχει στη Ριζοελιά, καλύπτεται επαρκώς η περιοχή Κοκκινοχωριών, καθώς και το Εθνικό Δασικό Πάρκο του Κάβο Γκρέκο; Πόση έκταση καλύπτεται και με πόση δύναμη;

Η κατανομή των δυνάμεων πυρόσβεσης σε παγκύπριο επίπεδο γίνεται σύμφωνα με τον βαθμό κινδύνου έκρηξης δασικής πυρκαγιάς, καθώς και την προοπτική επέκτασης και εξέλιξής της. Ο αριθμός των δασοπυροσβεστών που κατανέμεται στις υποπεριφέρειες Λάρνακας και Αμμοχώστου καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της περιοχής.

Οι εκτάσεις των κρατικών δασών σε Λάρνακα και Αμμόχωστο είναι περίπου 48.000 ha και 34.000 ha αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι στην υποπεριφέρεια Αμμοχώστου, μεγάλο μέρος της κρατικής δασικής γης τυγχάνει γεωργικής ή τουριστικής αξιοποίησης και, ως εκ τούτου, δεν αποτελούν γη με φυσική βλάστηση.

Ο συνολικός αριθμός δασοπυροσβεστών του Δασικού Σταθμού Ριζοελιάς είναι 18 άτομα.

- Επανδρώνονται παρατηρητήρια στα υψώματα της περιοχής;

Δεν υπάρχουν μόνιμες θέσεις παρατήρησης στην περιοχή Αμμοχώστου. Κάποια υψώματα όπως ο «Κάβος» στο Δάσος Αγίας Νάπας και ο Άγιος Αντώνιος στο Δάσος Σωτήρας αξιοποιούνται από το περίπολο ως χώροι παρατήρησης (στάσεις περιπόλου).

- Πληροφορίες αναφέρουν ότι έγιναν νέες προσλήψεις δασοπυροσβεστών πρόσφατα. Έχουν σταλεί κάποιοι στην ευρύτερη περιοχή Αμμοχώστου; Οι δασοπυροσβέστες που ίσως κληθούν να ενεργήσουν στην περιοχή, την γνωρίζουν επαρκώς;

Ο αριθμός των νέων προσλήψεων παγκύπρια ήταν 80, από τους οποίους οι είκοσι (20) τοποθετήθηκαν στον Δασικό Σταθμό Λυθροδόντα για τη δημιουργία της ομάδας υποστήριξης, σύμφωνα με την έγκριση για την παραχώρηση των νέων θέσεων. Οι δασοπυροσβέστες που περιπολούν στην Υποπεριφέρεια Αμμοχώστου γνωρίζουν επαρκώς την περιοχή.

- Τι γίνεται με αντιπυρικές λωρίδες στην περιοχή; Υπάρχουν, και αν ναι,

συντηρούνται /καθαρίζονται;

Στην περιοχή του διαμερίσματος Αμμοχώστου υπάρχουν 120 περίπου χιλιόμετρα αντιπυρικών λωρίδων και 50 περίπου χιλιόμετρα δασικών δρόμων, τα οποία συντηρούνται κάθε χρόνο.

- Πληροφορίες αναφέρουν πως η Πυροσβεστική Υπηρεσία θα χτίσει σύντομα νέο σταθμό δίπλα από τον Αστυνομικό Σταθμό Αγίας Νάπας. Αυτός βρίσκεται στην περιοχή «Κόκκινες», που σημαίνει υπάρχει άμεση πρόσβαση και προς Κάβο Γκρέκο, αλλά και προς Φανό και Άγιο Αντώνιο. Υπάρχει πρόθεση να υπάρξει μόνιμο παράρτημα του Δασοπυροσβεστικού Σώματος του Τμήματος Δασών στις εν λόγω εγκαταστάσεις, για καλύτερη συνεργασία και πρόσβαση στις εν λόγω περιοχές;

Η συνεργασία του Τμήματος Δασών με την Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι δεδομένη και ο συντονισμός μεταξύ των δύο υπηρεσιών βρίσκεται σε άριστα επίπεδα. Επί του παρόντος δεν υπάρχει σχεδιασμός για εγκατάσταση δασοπυροσβεστικού σώματος σε οποιοδήποτε Σταθμό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Ακριβώς η κάλυψη της περιοχής από την Πυροσβεστική Υπηρεσία περιορίζει την ανάγκη για αύξηση του Δασοπυροσβεστικού Σώματος.

- Ποια η σχέση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και Τμήματος Δασών; Υπάρχει συνεργασία και πώς διαχωρίζονται οι τομείς ευθύνης; Πληροφορίες αναφέρουν πως πρόσφατα ξέσπασε φωτιά στον Κάμπο προς Φανό (Παραλίμνι), και εκεί πήγε 1 πυροσβεστικό του Τ.Δ. και 3 της Π.Υ., ενώ η ευθύνη καλύπτει το Τ.Δ.

Όπως αναφέρεται και πιο πάνω, η συνεργασία του Τμήματος Δασών με την Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι δεδομένη και ο συντονισμός μεταξύ των δύο υπηρεσιών βρίσκεται σε άριστα επίπεδα. Υπάρχει πλήρης συνεννόηση, συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη σε όλα τα περιστατικά πυρκαγιών, στη βάση των επιχειρησιακών σχεδίων που αφορούν την πυροπροστασία.

Η περιοχή ευθύνης του Τμήματος Δασών περιλαμβάνει τα κρατικά δάση και τη ζώνη των 2 km από το όριο αυτών. Η περιοχή ευθύνης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας περιλαμβάνει τις υπόλοιπες περιοχές.

Όπως έχει ανακοινωθεί και επίσημα, στην επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς στον «Φανό» στις 4/6/2022 συμμετείχαν 3 άτομα του Τμήματος Δασών με 1 πυροσβεστικό όχημα και 7 άτομα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με 3 πυροσβεστικά οχήματα και η πυρκαγιά ήταν εντός της ζώνης ευθύνης του Τμήματος Δασών.

Αντίστοιχο παράδειγμα όμως μπορεί να αναφερθεί και η πυρκαγιά στην κοινότητα Λάγειας στις 10/7/2022, η οποία ήταν στη ζώνη ευθύνης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία εργάστηκε με πέντε στελεχωμένα πυροσβεστικά οχήματα, ενώ υποστηρίχθηκε από το Τμήμα Δασών με 12 πυροσβεστικά οχήματα και 60 άτομα προσωπικό, δύο προωθητές γαιών και τέσσερα αεροπλάνα, πέρα από τα οχήματα και προσωπικό από άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες και εθελοντικές ομάδες.

Παραδείγματα όπως τα πιο πάνω υπάρχουν πολλά και αναντίλεκτα αποδεικνύουν την εξαιρετική συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη των δύο υπηρεσιών.

- Υπάρχει πρόνοια για ένταξη εθελοντών στις δυνάμεις Δασοπυρόσβεσης, κατά τα πρότυπα και άλλων εθελοντικών θεσμών ασφάλειας της ΚΔ ή συνεργασία με αυτούς, όπως για παράδειγμα την Πολιτική Άμυνα, τους Παρατηρητές της Γειτονιάς της Αστυνομίας και την Εθνοφυλακή της Εθνικής Φρουράς;

Ο τρόπος διαχείρισης των οργανωμένων εθελοντικών ομάδων από το Τμήμα Δασών καθορίζεται σε ειδικό πρωτόκολλο. Στο πλαίσιο αυτό, το Τμήμα Δασών έχει προχωρήσει στην εκπαίδευση οργανωμένων εθελοντικών ομάδων, τις οποίες αξιοποιεί τόσο στην πρόληψη, όσο και στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών.

Κατανοώντας την ανάγκη για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των εθελοντικών ομάδων, το Τμήμα Δασών έχει ορίσει Λειτουργό Εθελοντισμού, ο οποίος επιλαμβάνεται των σχετικών θεμάτων.

- Τι είδους τεχνολογία χρησιμοποιείται για έγκαιρη προειδοποίηση/επιτήρηση/πρόληψη;

Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για έγκαιρη προειδοποίηση/επιτήρηση/πρόληψη περιλαμβάνει σύγχρονα συστήματα τηλεπικοινωνιών, σύστημα παρακολούθησης οχημάτων, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και επανδρωμένα πτητικά μέσα. Επιπρόσθετα, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για εισαγωγή στην Κυπριακή Δημοκρατία ολιστικού συστήματος επιτήρησης και άλλων σύγχρονων τεχνολογιών για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιών.

- Έχει γίνει αναδάσωση του Δάσους «Μάνα του Νερού» κοντά στην Παναγιώτισσα στον Πρωταρά πρόσφατα; Ποια η φροντίδα του Τμήματος Δασών για την περιοχή;

Σε ό,τι αφορά το «Δάσος Μάνα του Νερού» έχει εγκατασταθεί πρόσφατα αριθμός δενδρυλλίων, τα οποία ποτίζονται σε τακτική βάση ανάλογα με τις ανάγκες τους. Έχουν επίσης συντηρηθεί οι αντιπυρικές λωρίδες περιμετρικά και η περιοχή ελέγχεται τόσο από το περίπολο Αμμοχώστου για σκοπούς πυροπροστασίας αλλά και από τους Δασικούς Υπαλλήλους για εφαρμογή της Δασικής Νομοθεσίας.