Οικονομικές πολιτικές και προτάσεις

Σημαντικό μέρος της προεκλογικής εκστρατείας των υποψήφιων προέδρων, σωστά, αναλώνεται στην παρουσίαση των οικονομικών πολιτικών και προτάσεών τους για την εθνική οικονομία. Σημειώνεται ότι, διαχρονικά, υπάρχει σύνεση στη Βουλή για να περάσουν μέτρα τα οποία είναι προς όφελος του συνόλου του πληθυσμού. Μέτρα τα οποία αφορούν μεταρρυθμίσεις, παροχή κινήτρων για επενδύσεις, μειώσεις φόρων και τελών βρίσκουν πολύ περισσότερους υποστηρικτές από μέτρα που προωθούν περικοπές δαπανών, συντάξεων και αυξήσεις φόρων.

Μέσα σε ένα δύσκολο, ομολογουμένως, εξωτερικό περιβάλλον, στόχος της οικονομικής πολιτικής, κάτι για το οποίο συμφωνούν όλοι οι υποψήφιοι για την Προεδρία της Δημοκρατίας, ίσως με κάποιες μικροδιαφορές, είναι να συνεχιστούν οι μεγάλες τομές που θα ενισχύσουν την αναπτυξιακή πορεία της Κύπρου, προωθώντας ένα ευέλικτο, φιλικό προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες οικονομικό μοντέλο, κοινωνικά ευαισθητοποιημένο, μακριά από υπερβολές, και ισχυρότερα οχυρωμένο όσον αφορά τις προκλήσεις του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος, με πλήρη έλεγχο και λογοδοσία.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και η εξυγίανση μέσω της μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και η ενίσχυση των εσόδων, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, είναι συστατικά απαραίτητα για την επόμενη μέρα. Σε αυτά προστίθενται η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με τον χρηματοπιστωτικό τομέα να διαδραματίζει τον δικό του σημαντικό ρόλο.

Επιπλέον, είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων ώθησης της ανάπτυξης με την παροχή κινήτρων, η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η μείωση της γραφειοκρατίας και η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ειδικά μέσα από τις πολιτικές που αφορούν το Ταμείο Ανασυγκρότησης, και η ενίσχυση της ρευστότητας και της παραγωγικότητας.

Διασφαλίζοντας ότι η οικονομία έχει γερές βάσεις, δίνεται η δυνατότητα προώθησης μέτρων κοινωνικής προστασίας που θα διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, που δεν ευθύνονται για τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, και που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Σημαντική παράμετρος είναι ο έλεγχος των δαπανών ώστε να υπάρχει πλήρης αξιοποίησή τους, μακριά από πολιτικές άκρατης παροχολογίας, ούτως ώστε να μην καταστούν τα επιδόματα και οι παροχές οι εύκολες λύσεις (στόχος πρέπει να είναι η επαναφορά όλου του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία υπάρχει έλλειψη προσωπικού για συγκεκριμένα επαγγέλματα).

Βασικό κριτήριο επιτυχίας ενός επιχειρηματικού ή δημοσιονομικού μοντέλου είναι η δυνατότητα της επιχείρησης ή του κρατικού μηχανισμού - διακυβέρνησης να αξιολογεί σωστά τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες και να λαμβάνει εκείνα τα μέτρα που θα διατηρούν την ανταγωνιστικότητα.

Οι αναλύσεις πρέπει να βασίζονται σε τεχνοκρατικά δεδομένα, αν και είναι αναμενόμενο ότι οι πολιτικές ιδεολογίες αλλά και οι σκοπιμότητες πάντοτε θα διαδραματίζουν τον ρόλο τους. Συνταγή αποτυχίας αποτελεί η αδυναμία να αντιληφθεί μια επιχείρηση ή ένα κράτος την αναγκαιότητα να υπάρξουν συγκεκριμένες αλλαγές ή, ακόμα χειρότερα, να μην υπάρχει η βούληση της διοίκησης ή της διακυβέρνησης, αντίστοιχα, να προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές.

Στην οικονομική θεωρία δεν υπάρχει το βέλτιστο οικονομικό μοντέλο που πρέπει να ακολουθεί κάθε χώρα. Αυτό όμως που διατυπώνεται είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να αξιολογούνται οι στρατηγικές και οι αποφάσεις, ώστε η κάθε κυβέρνηση να διαμορφώνει τις πολιτικές που είναι καλύτερες για τον τόπο.

Πρέπει απαραίτητα να υπάρξει αξιολόγηση των ανθρώπινων και άλλων πόρων της χώρας, να αναλυθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται. Απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες και υλοποιήσιμοι σχεδιασμοί (πολλές φορές στο παρελθόν ακούστηκαν υπερβολικοί στόχοι, χωρίς να υπάρχει κάποια ουσιαστική κατάληξη στην πράξη).

Η διασύνδεση των οικονομιών των χωρών μεταξύ τους γίνεται σταδιακά εντονότερη, ειδικά όσον αφορά εξωγενείς οικονομίες χωρίς μεγάλη εσωτερική ζήτηση. Μετασχηματισμός της οικονομίας δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση διαγραφή του παρελθόντος, αλλά ενίσχυση των υφιστάμενων οικονομικών τομέων μέσα από πιο ευέλικτες διαδικασίες, συνέργειες και εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη νέων, μέσα από την εξέταση των αναγκών των επιχειρηματιών / επενδυτών και της κοινωνίας σε συνδυασμό με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει ο τόπος.

Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, η εξειδίκευση όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, η διασφάλιση ενός πιο φιλικού προς το περιβάλλον οικονομικού μοντέλου, η διασφάλιση της σωστής αξιολόγησης, ανέλιξης και του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα, το ενδεχόμενο δημοσιονομικό βάρος από την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας, είναι ζητήματα που πρέπει να αναλυθούν λεπτομερώς.

Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια έχει η αφομοίωση των οποιωνδήποτε αλλαγών από την κοινωνία, π.χ. η διασφάλιση χαμηλότερου κόστους ενέργειας θα αποφορτίσει τα νοικοκυριά και τους πολίτες ώστε να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις. Πέραν της τοπικής κοινωνίας, η δημιουργία ενός ευέλικτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών αναμένεται να προσελκύσουν ξένους επιχειρηματίες, οι οποίοι είτε θέλουν να δραστηριοποιηθούν μέσω Κύπρου ή να δημιουργήσουν την έδρα τους στη χώρα.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί η κοινωνική δικαιοσύνη, ο πολίτης να νιώθει και να βλέπει ότι όλοι είναι ίσοι έναντι των διαδικασιών, της αντιμετώπισης από το κράτος και τους θεσμούς. Για παράδειγμα, η πάταξη της φοροδιαφυγής πρέπει να παραμένει υψηλά στην ατζέντα της εκάστοτε κυβέρνησης.

Με την τεχνολογική αναβάθμιση θα μπορούσε κάλλιστα και η Κύπρος, όπως γίνεται και στην Ελλάδα, να εφαρμόσει το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο (e-periousiologio), όπου κάθε φορολογούμενος έχει δηλωμένα («κρεμασμένα») κάτω από τη φορολογική του ταυτότητα όλα του τα περιουσιακά στοιχεία. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται δυνατή η γρήγορη επιβεβαίωση των εισοδημάτων, αν δηλαδή είναι αρκετά για να δικαιολογούν την αύξηση στον πλούτο, ενώ το συγκεκριμένο εργαλείο χρησιμοποιείται και από τραπεζικά ιδρύματα για επιβεβαίωση στοιχείων.

Η στρωματοποιημένη κατανομή των πόρων και η ανάπτυξη εκτεταμένων τομέων της οικονομίας, σε αντίθεση με την προσήλωση μόνο σε μερικούς, αποτελεί υγιές φαινόμενο και δίνει τη δυνατότητα απορρόφησης οποιωνδήποτε αρνητικών συνεπειών και κραδασμών. Το ίδιο συμβαίνει όταν η οικονομία μιας χώρας βασίζεται σε συγκεκριμένες αγορές.

Η διαχείριση της εθνικής οικονομίας απαιτεί σωστή και ορθολογιστική ανάλυση των δεδομένων, στρατηγικό πλάνο και συναινέσεις (διαφορές πάντα θα υπάρχουν) για το καλό του τόπου και των πολιτών.