Δικαιολογείται η αισιοδοξία;

Το τελευταίο διάστημα αυξάνονται οι αναλύσεις και οι εκτιμήσεις που αναφέρονται σε καλύτερες του αναμενόμενου εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και τις εθνικές οικονομίες (φυσικά αυτό εξαρτάται από τη σύνθεση, την ανθεκτικότητα, την ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές καθεμιάς τους).

Μεγάλοι τραπεζικοί και επενδυτικοί οργανισμοί εκτιμούν ότι τα αποτελέσματα στις οικονομίες είναι καλύτερα απ’ ό,τι θα ανέμενε κανείς λαμβάνοντας υπόψη τις γεωστρατηγικές αντιπαραθέσεις, τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού και τις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Παρόμοια είναι και τα συμπεράσματα της πρόσφατης διεθνούς συνάντησης στο Νταβός της Ελβετίας.

Την ίδια στιγμή οι εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης, αναφέρονται σε αναθέρμανση της οικονομίας το δεύτερο τρίμηνο του 2023, αναθεωρώντας προηγούμενες εκτιμήσεις θετικά (ενθαρρυμένοι από τις οικονομικές αποδόσεις το τελευταίο τρίμηνο του 2022, που καταδεικνύουν ότι ενδεχομένως θα αποφευχθεί η ύφεση).

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, κατά 2,9% το τέταρτο τρίμηνο του 2022, μετά τις αρνητικές αποδόσεις το πρώτο εξάμηνο του έτους. Διαφαίνεται ότι η οικονομία των ΗΠΑ καταφέρνει να απορροφήσει σταδιακά τους κραδασμούς που δημιουργήθηκαν από τις αυξήσεις των επιτοκίων.

Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η ανακοίνωση θετικών εταιρικών αποτελεσμάτων από πολλούς οργανισμούς για το έτος που πέρασε, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, με τις εταιρείες που ασχολούνται με ενεργειακά προϊόντα να ανακοινώνουν υπερκέρδη.

Τα στοιχεία που προκαλούν τη συγκρατημένη αισιοδοξία των αναλυτών είναι η μεγάλη αποκλιμάκωση που αφορά την ενεργειακή κρίση με τη σημαντική πτώση των τιμών που παρατηρούνται, η καλύτερη του αναμενόμενου αντίδραση των οικονομιών στην αύξηση των επιτοκίων και το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας της Κίνας, που αποτελεί μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κατανάλωσης και του διεθνούς εμπορίου.

Συγκρατημένη αισιοδοξία και στην Κύπρο

Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκονται και οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, συγκρατημένη αισιοδοξία αλλά με τις προκλήσεις να παραμένουν. Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην προώθηση των πολιτικών που αφορούν το Ταμείο Ανασυγκρότησης για εκσυγχρονισμό και μετασχηματισμό της οικονομίας. Επενδύσεις και εξαγωγές αναμένονται να ενισχύσουν το ΑΕΠ της χώρας, ενώ θα πρέπει να εφαρμοστούν οι ευρωπαϊκές οδηγίες που αφορούν την αγορά εργασίας.

Επιπλέον γίνεται λόγος για τη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, με την αποφυγή οριζόντιων μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Τα μέτρα που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι στοχευμένα και προσωρινά, με τις εκτιμήσεις να κάνουν αναφορά για αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων το δεύτερο μισό του έτους.

Στην έκθεση γίνεται επίσης αναφορά στο ενδεχόμενο επιδείνωσης του ενεργητικού των τραπεζών εφόσον οι συγκρούσεις στην Ουκρανία έχουν επηρεάσει διάφορους τομείς της οικονομικής αλυσίδας, ενώ επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα κληθούν να καταβάλουν αυξημένες δόσεις σε σχέση με τις χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις που έλαβαν. Ως εκ τούτου, γίνεται έκκληση στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να παρακολουθούν την πορεία των χαρτοφυλακίων τους και εκεί και όπου απαιτείται να προχωρούν στις ανάλογες ενέργειες.

Παραμένουν οι προκλήσεις

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, από την άλλη, εκτιμήσεις κάνουν αναφορά για σημαντική αβεβαιότητα και προκλήσεις που εύκολα μπορεί να οδηγήσουν σε αρνητικά αποτελέσματα για την παγκόσμια οικονομία αλλά και τις εθνικές οικονομίες. Το μεγάλο ζήτημα αφορά την εξέλιξη του ουκρανικού ζητήματος, με την ένταση να κλιμακώνεται, την πορεία του πληθωρισμού και ζητημάτων που αφορούν την ενέργεια, το παγκόσμιο εμπόριο και την κλιματική αλλαγή να βρίσκονται στο προσκήνιο.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στα στοιχεία που αφορούν την απασχόληση με τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας να σημειώνουν μείωση τον τελευταίο καιρό και την ανεργία να παρουσιάζει αυξητική τάση.

Η κυπριακή οικονομία καλείται να προσαρμοστεί και να δράσει σε ένα δύσκολο, μεταβαλλόμενο και γεμάτο προκλήσεις εξωτερικό περιβάλλον. Στόχος της οικονομικής πολιτικής της Κύπρου είναι η οχύρωση έναντι σε αυτές τις προκλήσεις, αλλά και η προώθηση εκείνων των δράσεων οι οποίες θα ενισχύσουν και θα εδραιώσουν την οικονομική της πορεία, προωθώντας, παράλληλα, ένα ισχυρό οικονομικό μοντέλο, το οποίο είναι κοινωνικά ευαισθητοποιημένο και δρα στα πλαίσια του ελέγχου και της διαφάνειας.

Απαραίτητα στοιχεία ενίσχυσης του οικονομικού μοντέλου της χώρας αποτελούν η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία θα προέλθει διαμέσου της ενίσχυσης των εσόδων, της εξυγίανσης μέσω της μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Παράλληλα, η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους, η προστασία και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με τον χρηματοπιστωτικό τομέα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στην επιτυχία αυτής της προσπάθειας.

Οι πολιτικές που προωθούνται διαμέσου του Ταμείου Ανασυγκρότησης κρίνονται ως άκρως σημαντικές για τη μείωση της γραφειοκρατίας και την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Είναι, επίσης, βαρύνουσας σημασίας να ενισχυθεί η ρευστότητα και η παραγωγή, η λήψη των σωστών μέτρων για ώθηση της ανάπτυξης με την παροχή κινήτρων και η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Μια οικονομία με γερές βάσεις μπορεί να προωθήσει μέτρα κοινωνικής προστασίας για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αλλά και την προστασία των ευάλωτων υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Στόχος θα πρέπει να είναι η επαναφορά του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας, ειδικά σε αυτήν την περίοδο που σημειώνονται ελλείψεις σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, με τον παράλληλο έλεγχο των δαπανών για πλήρη αξιοποίησή τους.

Η δυνατότητα σωστής αξιολόγησης των οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών και η υιοθέτηση μέτρων διατήρησης της ανταγωνιστικότητας αποτελούν το βασικό κριτήριο επιτυχίας ενός επιχειρηματικού ή δημοσιονομικού μοντέλου.

Για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος, πρέπει οι αναλύσεις να βασίζονται σε τεχνοκρατικά δεδομένα. Η αδυναμία κατανόησης και προώθησης αλλαγών αλλά και η έλλειψη βούλησης για υιοθέτηση των μέτρων που χρειάζονται, οδηγούν σε αδιέξοδο.

Το διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον μεταβάλλεται με γοργούς ρυθμούς, κάτι που επηρεάζει τις οικονομικές πολιτικές, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εξωγενείς οικονομίες. Οι ανάγκες των επενδυτών, των επιχειρηματιών αλλά και της κοινωνίας αλλάζουν, οικονομικοί τομείς αναπτύσσονται και άλλοι παρακμάζουν. Το σίγουρο είναι ότι ζούμε σε ένα δυναμικό περιβάλλον, τεχνολογικά αναβαθμισμένο με πολλά εμπλεκόμενα συμφέροντα και συσχετισμό γεγονότων.

Μπορεί οι εκτιμήσεις να κάνουν αναφορά για καλύτερες αποδόσεις απ’ ό,τι αναμενόταν, όμως οικονομίες και κοινωνία συνεχίζουν να δοκιμάζονται από την ακρίβεια, τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος και την επιβράδυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οπότε, είναι σημαντικό να υπάρξουν εκείνες οι πολιτικές που στοχευμένα θα ενισχύσουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, χωρίς όμως να θέτουν σε κίνδυνο τα δημόσια οικονομικά.