Τι σημαίνει η λέξη «πουλουστρήνα»;
Τα Φώτα, είναι μια από τις αγαπημένες γιορτές των μικρών παιδιών και αυτό οφείλεται εκτός από τους «εξωτικούς» καλικάντζαρους και τους γλυκύτατους λοκμάδες, στην περίφημη «πουλουστρήνα»!
Με τα Θεοφάνια ή αλλιώς «τα Φώτα» ολοκληρώνεται ο κύκλος των μεγάλων γιορτών του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων.
Πρόκειται για την γιορτή της βάφτισης του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Ιωάννη των Βαπτιστή. Ονομάστηκαν Θεοφάνια, επειδή κατά την βάπτιση του Χριστού φανερώθηκαν τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας ή αλλιώς οι τρεις υποστάσεις του Θεού: Ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα.
Πέραν όμως από τη θεολογική και θρησκευτική σημασία, τα Φώτα είχαν και έχουν σημαντικό λαογραφικό ενδιαφέρον.
Είναι μια από τις αγαπημένες γιορτές των μικρών παιδιών και αυτό οφείλεται εκτός από τους «εξωτικούς» καλικάντζαρους και τους γλυκύτατους λοκμάδες, στην περίφημη «πουλουστρήνα»!
Τι είναι όμως η «πουλουστρήνα»
Τα μικρά παιδιά την ημέρα των Φώτων, βγάζουν χαρτζιλίκι λέγοντας στους μεγαλύτερους το δίστιχο: «Καλημέρα τζιαι τα Φώτα / τζιαι την πουλουστρήνα πρώτα». Πουλουστρήνα, είναι το φιλοδώρημα, ένα χρηματικό μικροποσό δηλαδή που δίδεται εν είδει «δώρου» από κάποιον έχοντα προς κάποιον μη έχοντα.
Στο Λεξικό «Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου» του Κωνσταντίνου Γιαγκουλλή, στο λήμμα «πλουμηστρίνα» διαβάζουμε πως η λέξη σημαίνει τα δώρα που δίδονται στα παιδιά που επισκέπτονται τις διάφορες οικίες για να ευχηθούν κατά την ημέρα των Φώτων. Η λέξη είναι παράγωγο του ρήματος «πλουμίζω» που στο ίδιο λεξικό διαβάζουμε πως προέρχεται από το λατινικό «pluma» που σημαίνει μεταξύ άλλων και το ωραία διακοσμημένο κέντημα.
Εξάλλου «Plumaria» διαβάζουμε στο Ελληνόλατινικό λεξικό του Χρήστου Αδαμάντιου είναι η «ποικιλτική τέχνη» (σ.σ. του κεντήματος).
Το ρήμα «πλουμίζω» όμως, πέραν από το «κυριολεκτικό» κεντώ, σύμφωνα με τον Κ. Γιαγκουλλή σημαίνει και διακοσμώ, δωρίζω ή φιλοδωρώ.
Στο λήμμα «πουλουστρένα» ή «πουλουστρήνα», διαβάζουμε πως πρόκειται για πρωτοχρονιάτικο φιλοδώρημα και η λέξη σύμφωνα με το λεξικό του Γιαγκουλλή, προέρχεται από το [bona strena (Βολανάκης) ή αρχ. γαλλ. a bona estraina/estrine] που με μια αναζήτηση σε λατινοελληνικό λεξικό του διαδηκτύου σημαίνει και «καλή δουλειά».
Όπως και να’ χει, λοιπόν η πλουμιστρήνα, ή πουλουστρήνα, ή πουλουστρένα κ.λπ. είναι το φιλοδώρημα. Και καλό είναι να το γνωρίζουν οι μεγάλοι, προκειμένου να πράξουν τα δέοντα, αν κάποιο παιδάκι τους πει «καλημέρα τζιαι τα Φώτα, τζιαι την πουλουστρήνα πρώτα»…
