Ένας απολογισμός…

Το 2022 μάς έφυγε με την ελπίδα το 2023 να είναι καλύτερο και για μας και για την ανθρωπότητα. Ενώ πάντοτε στο υποσυνείδητό μας υπάρχει ο κορωνοϊός, που όχι μόνον δεν έφυγε αλλά έχουμε νέα μετάλλαξη από την Κίνα, όπως μας πληροφορούν, αυτό που κυριάρχησε στο 2022 είναι η Ουκρανία και η ρωσική εισβολή σ’ αυτήν και οι συνέπειές της. Ο Zelensky και η γυναίκα του έγιναν οι δημοφιλέστεροι άνθρωποι τουλάχιστον στη Δύση, το δε αμερικανικό Time ανακήρυξε τον Ουκρανό Πρόεδρο «Person of the Year».

Πέρα, όμως, από τα «μεγάλα», υπάρχουν και τα «απλά» και τα «καθημερινά». Τι έγιναν οι «άνθρωποι του Ντοριάν» και του «εστιατορίου του Πανεπιστημίου»; Τι έγιναν αυτοί, οι ακόλουθοι του εαυτού τους και του Σαρτρ, και τα όνειρά τους; (πρβλ. «Αναμνήσεις μιας Γενιάς. Γενεύη, 1961-1969», στο Χρίστος Α. Θεοδούλου, Θέσεις. Από τη Διεθνή και Κυπριακή Πολιτική ζωή (1957-1970). Λευκωσία, Εκδόσεις «ΧΕΛΚΑ», 1971, σελ. 59-60).

Πολλοί απ’ αυτούς δεν είναι πια μαζί μας, δυστυχώς, και μάλιστα ορισμένοι χωρίς να πραγματοποιήσουν τα περισσότερα από τα όνειρά τους.

Το marche anti-atomique, εναντίον των πυρηνικών όπλων, από τη Λωζάννη στη Γενεύη, τους παρέμεινε τουλάχιστον ως ανάμνηση μιας μακράς πεζοπορίας, όπου απέκτησαν νέους φίλους και συναγωνιστές, τα πυρηνικά, όμως, όπλα πληθύνονται και θεριεύουν.

Οι διεθνείς ταξιαρχίες, για να βοηθηθεί η επιβολή της δικαιοσύνης στον κόσμο, επανάληψη σε μεγάλη κλίμακα αυτών του ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, έμειναν στα χαρτιά. Στην πράξη οι πόλεμοι και οι αδικίες συνέχισαν και συνεχίζονται και οι άνθρωποι προς υποστήριξη του διεθνούς δικαίου δεν κατόρθωσαν να οργανωθούν και να δράσουν αποτελεσματικά.

Ο «κύκλος του Ντοριάν» δεν έκαμε κάτι το χειροπιαστό. Ο Σαρτρ τούς βοήθησε να είναι ελεύθεροι, ελευθερία που διατήρησαν και διατηρούν όσο βρίσκονται στη ζωή. Δεν μπόρεσαν να διαμορφώσουν τις κοινωνίες των χωρών τους, φαίνεται, όμως, να θέλουν να προσπαθούν να συμπεριφέρονται σαν η συνείδησή τους.

Οι άνθρωποι της χρυσής δεκαετίας του εξήντα, αφού πέρασαν από το Ντοριάν, το Λαντόλτ, το εστιατόριον του Πανεπιστημίου και τις Bastions, συνέχισαν στο Hôtel des Trois Couronnes, στο Grand Hotel du Lac, στο «Oasis». Τους βρίσκεις, όσοι απέμειναν, προς το παρόν, στο Hôtel de Mont Blanc, προς το εσπέρας της ζωής και μ’ εκείνο το «θεϊκού οίκτου» χαμόγελο των αγαλμάτων της Αλεξανδρινής εποχής (πρβλ. Benoist-Mechin, Alexandre le Grand…Lausanne, Clairefontaine, 1964, σελ. 229-230).

Ό,τι και να κατόρθωσαν ή δεν κατόρθωσαν να κάνουν, διατήρησαν τουλάχιστον την ελευθερία τους.