Ιρλανδός Bobby Sands Vs Ιρλανδός Sir Ivone Kirkpatrick: Με αφορμή το βιβλίο της Δρος Ηelen O’ Shea
Διάβασα το άρθρο της συναδέλφου Ντόρας Χριστοδούλου στον «Φιλελεύθερο», 5.11.23, «Μια Ιρλανδή συγγραφέας γράφει για τον Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59», για ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Για το σημαντικό αυτό βιβλίο μίλησε στον «Φ» ο νομικός Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, τις εκτιμήσεις του οποίου προβάλλει στο κείμενό της η Ντ. Χριστοδούλου.
«Μια εν πολλοίς άγνωστη παράμετρο του Αγώνα της ΕΟΚΑ παρουσιάζει ένα νέο βιβλίο, που εκδόθηκε μόλις πρόσφατα από την Ιρλανδή συγγραφέα Helen O’Shea. Πρόκειται για τη μελέτη ‘‘Η Ιρλανδία και το τέλος της βρετανικής αυτοκρατορίας. Η ιρλανδική ανάμειξη στον Αγώνα της ΕΟΚΑ’’, που εκδόθηκε στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Αιγαίον, σε επιμέλεια Μ. Σταυρή, Α. Κοκκινόφτα και Ε. Παναγιώτου», μας ενημερώνει η Ντ. Χριστοδούλου στην εισαγωγή της.
Είπε, μεταξύ άλλων, ο ακαδημαϊκός και νομικός Α. Αιμιλιανίδης:
«…Εκείνο που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει είναι η αξιοποίηση αρχειακού υλικού για να εμβαθύνει στην ιρλανδική παρουσία στα τμήματα της βρετανικής διοίκησης της Κύπρου και στον ρόλο τους στο νησί… Αν και δεν υπήρχαν ιρλανδικές επιρροές στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, εντούτοις δημιουργήθηκαν στενές σχέσεις μεταξύ IRA και ΕΟΚΑ και μάλιστα επρόκειτο για τη στενότερη περίπτωση συνεργασίας του IRA με ξένα μέλη αντιαποικιακού κινήματος. Η παράδοξη επιλογή των Βρετανών να φυλακίσουν μέλη των δύο οργανώσεων σε αγγλικές φυλακές επέδρασε καταλυτικά προς την κατεύθυνση της ανταλλαγής εμπειριών και της αλληλεπίδρασης. Για τους Έλληνες της Κύπρου οι άνδρες του IRA ήταν σύντροφοι στην εξέγερση. Και, όμως, όπως καταδεικνύει η συγγραφέας, την ίδια στιγμή, η βρετανική διοίκηση στην Κύπρο στελεχωνόταν από κορυφαίους Ιρλανδούς, τους οποίους οι Ελληνοκύπριοι αντιμετώπιζαν χωρίς καμιά διάκριση ως Βρετανούς και μάλιστα συχνά ως αρνητικά σύμβολα…». (https://www.philenews.com/kipros/koinonia/article/1403981/mia-irlandi-singrafeas-grafi-gia-ton-agona-tis-eoka-1955-59/).
Ο Sir Ivone Kirkpatrick (Σερ΄Ιβον Κιρκπάτρικ)
Το εν λόγω βιβλίο και οι εκτιμήσεις του κ. Αχιλλέα Αιμιλιανίδη μού θύμισαν αφενός ένα δυνατό παράδειγμα της τότε στενής σχέσης μεταξύ IRA και Ελληνοκυπρίων στην περίπτωση Bobby Sands και αφετέρου ότι ο μοχθηρός, ανθέλληνας και πατέρας της διχοτομικής λύσης στο Κυπριακό με τα διάφορα διχοτομικά σχέδια το 1955-57 και όχι μόνο, o Sir Ivone Kirkpatrick, ήταν επίσης Ιρλανδός («Ρωμαιο-Καθολικός» γράφει η συγγραφέας). Κι απ’ ό,τι πληροφορούμαι από το αρχικό (original) αγγλικό κείμενο του βιβλίου της, η συγγραφέας αναφέρεται σ’ αυτόν ότι τόσο περήφανος ήταν για την ιδέα διχοτόμησης, που τον Ιούνιο του 1956 καυχήθηκε στον Ιρλανδό πρέσβη ότι προφανώς τον σπόρο για την ιδέα διχοτόμησης τού την είχε βάλει στο μυαλό πρώην Γιουγκοσλάβος Πρέσβης… (σ.σ. Φ.Α. βρήκα σχετική αναφορά στα βρετανικά έγγραφα).
Ο Sir Ivone Kirkpatrick θα πρέπει να προστεθεί πρώτος στον κατάλογο των Ιρλανδών στην υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητας σε σχέση με την Κύπρο. Ήταν αυτός που ως Permanent Under-Secretary στο Φόρεϊν Όφις έπεισε τον τότε Υπ. Εξωτερικών Macmillan (Foreign Secretary) να δώσει λόγο (locus standi) στην Τουρκία, επαναφέροντάς την ως ενδιαφερόμενο μέρος για την Κύπρο, στην Τριμερή του Λονδίνου τον Αύγουστο του 1955, και που ο ίδιος διοργάνωσε! Παραβιάζοντας τη Συνθήκη της Λωζάννης, που το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο διαπραγματεύθηκε! Ο Sir Ivone Kirkpatrick πέθανε το 1964, αφού «σφράγισε» το «μέλλον της Κύπρου» που συνέχισε ο Sir Crispin Tickell το 1964, με τον σχεδιασμό ανασύστασης της ΚΔ σε δύο constituent states και το 1990 με το ψήφισμα Σ.Α. 649 επί Γ. Βασιλείου, προτού αντικατασταθεί από τον Sir David Hannay…
Όπως είναι γνωστό, ο Κιρκπάτρικ ήταν αντίθετος με τον κατευνασμό του Χίτλερ τη δεκαετία του 1930, είχε ρόλο-κλειδί στον πόλεμο εναντίον του Χίτλερ τη δεκαετία του 1940 και κατέληξε να υποστηρίζει τον κατευνασμό της Τουρκίας τα κρίσιμα χρόνια 1955-56.
Bobby Sands (Μπόμπυ Σαντς)
O Bobby Sands (Robert Gerard Sands), μέλος της IRA (Irish Republican Army), πέθανε στη φυλακή Maze της Αυτού Μεγαλειότητος στη Βόρειο Ιρλανδία, καθώς ηγείτο απεργίας πείνας μαζί με άλλους εννέα φυλακισμένους. Πέθαναν όλοι. Ο ίδιος πέθανε στις 5 Μαΐου 1981, μετά από 66 μέρες απεργίας και αφού εξελέγη βουλευτής κατά τη διάρκεια της απεργίας. Στην κηδεία του παρευρέθησαν 100.000 άτομα.
Είχαν ξεκινήσει απεργία πείνας για καλυτέρευση της ζωής στις φυλακές, να δικαιούνται να φορούν τα δικά τους ρούχα, να δικαιούνται επισκέψεις και ταχυδρομείο. O Σαντς ξεκίνησε την απεργία την 1η Μαρτίου 1981 και τον ακολούθησαν οι υπόλοιποι σε διαφορετικές ημερομηνίες.
Το 2012 το Βρετανικό Κρατικό Αρχείο απελευθέρωσε -μεταξύ άλλων- και έγγραφα που αναφέρονται σε μια διαμαρτυρία Ελληνοκυπρίων για τον θάνατο του Ιρλανδού εθνικιστή μαχητή της IRA, Μπόμπυ Σαντς, με 500 τόσες υπογραφές.
Στα επίσημα βρετανικά έγγραφα του Φόρεϊν Όφις, στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο, λοιπόν, διασώζεται εκείνη η διαμαρτυρία υποστήριξης προς τον Μπόμπυ Σαντς από την Κύπρο, συνοδευόμενη από αναφορά του μετέπειτα Βρετανού Υπ. Αρμοστού στη Λευκωσία, Christopher William (Matthew) Kidd, ο οποίος το 1981 υπηρετούσε στη Λευκωσία ως τρίτος γραμματέας (ήταν το πρώτο του πόστο).
Στις 3 Ιουνίου 1981 η βρετ. Υπάτη Αρμοστεία στη Λευκωσία έστειλε στο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας (Φόρεϊν Όφις) τη διαμαρτυρία που της παρέδωσε η Επιτροπή Υπεράσπισης των Πολιτικών Ελευθεριών και Δικαιωμάτων του Πολίτη με 500 υπογραφές.
Το ψήφισμα - καταγγελία προς την αγγλική κυβέρνηση έλεγε:
«ΨΗΦΙΣΜΑ – ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
»Εμείς, όλοι οι δημοκρατικά σκεπτόμενοι Κύπριοι πολίτες, κόμματα και οργανώσεις, καταδικάζουμε την εγκληματική στάση της αγγλικής κυβέρνησης που οδήγησε στον θάνατο τον πολιτικό κρατούμενο Μπόμπυ Σαντς.
»Η αποικιοκρατική πολιτική που ακολουθεί η Αγγλία στη Βόρειο Ιρλανδία καταπατά τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα.
»Πιστεύουμε ότι, ανεξαρτήτως της γνώμης του καθενός μας για τον αγώνα και τις μεθόδους του ΙRΑ, τα μέλη του τελευταίου πρέπει να αναγνωριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι μιας και τα κίνητρά τους είναι καθαρά πολιτικά. Μια τέτοια αναγνώριση θα έσωζε και τη ζωή των τεσσάρων συγκρατουμένων του Σαντς, που συνεχίζουν την απεργία για περισσότερες από 50 μέρες».
Στο συνοδευτικό της σημείωμα η Επιτροπή, με υπογραφή του Γραμματέα της, τόνιζε ότι οι υπογράφοντες διαμαρτύρονταν για την «εγκληματική συμπεριφορά της βρετανικής κυβέρνησης που οδήγησε στον θάνατο τον πολιτικό φυλακισμένο Μπόμπυ Σαντς και τους θανάτους περισσοτέρων Ιρλανδών φυλακισμένων.
»Με τη διαμαρτυρία αυτή θέλουμε να υπενθυμίσουμε στη βρετανική κυβέρνηση ότι τέτοιες παραβιάσεις ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων ποτέ δεν θα ξεχαστούν από δημοκρατικά σκεπτόμενους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, και από τους Κύπριους που είχαν και αυτοί κάποτε αντιμετωπίσει πολύ παρόμοια μεταχείριση κάτω από τον αποικιακό ζυγό».
Στο σημείωμα που έστειλε στο Φόρεϊν Όφις η Υπ. Αρμοστεία στη Λευκωσία, στις 3 Ιουνίου 1981, με υπογραφή του τότε τρίτου (και αργότερα δεύτερου και στη συνέχεια Υπ. Αρμοστή ) Γραμματέα της, J.C.W. KIDD, έγραφε:
« 1. Το τηλεγρ. μας αριθμός 117 αναφερόταν σε μια διαμαρτυρία που διοργάνωσε η ‘‘Επιτροπή Υπεράσπισης των Πολιτικών Ελευθεριών και Δικαιωμάτων του Πολίτη’’ παραπονούμενη για τη βρετανική πολιτική στη Βόρειο Ιρλανδία. Αυτή τώρα εσωκλείεται.
»2. Το κύριο στοιχείο της διαμαρτυρίας αντανακλά αρκετά καλά στο ύφος των αναφορών για τη Βόρειο Ιρλανδία στον ελληνο-κυπριακό Τύπο. Αυτός σχεδόν δίχως εξαίρεση είναι εχθρικός προς τη βρετανική πολιτική. Ο Σαντς και οι διάδοχοί του παρουσιάζονται ως μάρτυρες της ελευθερίας, καθώς η IRA αποκαλυπτικά και λανθασμένα ερμηνεύεται ως ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός. Η βρετανική πολιτική χαρακτηρίζεται ως σκληρή, προκλητική, ιμπεριαλιστική και αποικιοκρατική, και λέγεται ότι βασίζεται στην αρχή του διαίρει και βασίλευε. Συχνά γίνεται παραλληλισμός μεταξύ της βρετανικής πολιτικής τώρα στη Βόρειο Ιρλανδία και στην Κύπρο στα χρόνια πριν από το 1960. Αυτό μας δυσκολεύει να προβάλουμε τη βρετανική πολιτική στη Βόρειο Ιρλανδία όπως πράγματι έχει.
»3. Ως ένα παράδειγμα των δυσκολιών για μια ισορροπημένη άποψη εδώ για τη Βόρειο Ιρλανδία, θα δείτε ότι η διαμαρτυρία ισχυρίζεται ότι ο Σαντς και οι άλλοι πρέπει να αναγνωριστούν ως πολιτικοί φυλακισμένοι εφόσον τα κίνητρά τους είναι πολιτικά. Η πολιτική της Κυπριακής Κυβέρνησης, όμως, υποστηρίζει πως τα κίνητρα για ένα έγκλημα είναι σχετικά με τις αποφάσεις των ποινών. Δεν υπάρχει περίπτωση η Κυπριακή Κυβέρνηση να παραχωρεί πολιτικό στάτους σε φυλακισμένους, περισσότερο από την Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητος».
Ακολουθούν τα ονόματα όσων είναι ολογράφως και διαβάζονται. Τα υπόλοιπα ονόματα καλύπτονται με υπογραφές, οι οποίες δεν διευκρινίζονται αρκετά.
Τρία χρόνια αργότερα (από την αποδέσμευση των εγγράφων) στις 5 Μαΐου 2015, στην επέτειο του θανάτου του Μπόμπυ Σαντς, δημοσίευσα εκείνη τη διαμαρτυρία και σήμερα βρήκα ότι ακόμα διασώζεται αναρτημένη σε δύο τουλάχιστον ιστοσελίδες αν και είχε αναρτηθεί και σε άλλες. Με τίτλο «ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ BOBBY SANDS».
Πηγές:
http://filoksenos.blogspot.co.uk/2015/05/bobby-sands.html 6.5.2015
