Στα αζήτητα η διπλωματία

Η ευρισκόμενη σε εξέλιξη ανθρωπιστική τραγωδία στη Γάζα, με τους ακατάπαυστους βομβαρδισμούς και τη χερσαία επιχείρηση, έχει καταστήσει αδύνατη κάθε αποτελεσματική διπλωματική πρωτοβουλία και παρέμβαση. Επελέγη, δυστυχώς, η άμεση σαρωτική απάντηση στην απεχθή επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου.

Ο σοσιαλιστής Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Μιτεράν, εις απάντησιν όσων τον συμβούλευαν να προχωρήσει σε άμεσες αποφάσεις και υλοποίηση πολιτικών, συνήθιζε να απαντά με μια σύντομη φράση, «Δώσε χρόνο στον χρόνο». Δεν επρόκειτο, ούτε για στάση ολιγωρίας, ούτε για διστακτική και άτολμη συμπεριφορά. Ο Μιτεράν, με εμπειρία δεκαετιών στον πολιτικό στίβο, γνώριζε καλά ότι οι βεβιασμένες αποφάσεις, χάριν εντυπωσιασμού ή δημαγωγικής, λαϊκίστικης και επικοινωνιακής αποδοχής, δεν οδηγούσαν πουθενά, παρά μόνο σε πρόσκαιρες επιτυχίες. Αν αυτή η ρήση του Μιτεράν ισχύει σε ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης και διαχείρισης της τρέχουσας πολιτικής, πολύ περισσότερο απαιτείται σε ζητήματα διαχείρισης κορυφαίων θεμάτων εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα θερμών κρίσεων.

Η περίπτωση της εν εξελίξει πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς με εκατόμβες θυμάτων, ιδιαίτερα στον άμαχο πληθυσμό, είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση. Στην οποία, προτού υπάρξει η ανάφλεξη και κυριαρχήσει η φρίκη του πολέμου, θα έπρεπε να δοθεί χώρος και χρόνος στη διπλωματία. Η τυφλή αντεκδίκηση της βιβλικής ρήσης «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», πέραν της αβύσσου της πολεμικής παράνοιας, θα οδηγήσει σε διαιώνιση ενός φαύλου κύκλου πολεμικών συρράξεων, τυφλής τρομοκρατίας και δημιουργίας νέων γενεών εμποτισμένων με μίσος και αισθήματα εκδίκησης. Και όμως. Η διπλωματία αφέθη στα αζήτητα.

Παρά τις πανταχόθεν εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και αποφυγή μιας αδιάκριτης, κατά «δικαίων και αδίκων», τιμωρητικής επιχείρησης, το κράτος του Ισραήλ επετέθη στη Λωρίδα της Γάζας, προκαλώντας ανθρωπιστική καταστροφή. Παρά την αναγνώριση, πανταχόθεν, του δικαιώματος αυτοάμυνας, τις συμβουλές και παραινέσεις να μην υπάρξει απώλεια ψυχραιμίας και επικυριαρχία του αισθήματος αντεκδίκησης, επελέγη η φρίκη του πολέμου.

Χαρακτηριστικές είναι οι αντιδράσεις ακόμα και των ίδιων των Ισραηλινών, οι οποίοι διαδηλώνουν σε διάφορες περιοχές του κόσμου, με πιο έντονες να οργανώνονται στις Η.Π.Α. Και με κορυφαία την προτροπή του Αμερικανού Προέδρου για επίδειξη αυτοσυγκράτησης και για «μη επανάληψη των λαθών που διέπραξαν οι ΗΠΑ μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου».

Η επιλογή της ισραηλινής ηγεσίας να «ανοίξει τις πύλες της κολάσεως» οδηγεί και σε ένα άλλο κίνδυνο. Ενώ η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς οδήγησε σε διεθνή συμπάθεια και αλληλεγγύη προς το Ισραήλ, το τελευταίο οδηγείται σε απομόνωση και αισθήματα δυσφορίας και αποδοκιμασίας ακόμα και από τους παραδοσιακούς συμμάχους του.

Για μια ακόμα φορά στη μακραίωνη ιστορία της ανθρωπότητας, ως αξίωμα προβάλλει η ανάγκη για επίδειξη νηφαλιότητας, ψύχραιμης αντιμετώπισης κρίσεων και επιδίωξη συνδιαλλαγής που θα αποτρέπει συρράξεις που, ως συνήθως, έχουν ως πρώτα θέματα τους αμάχους.

Η προσφιλής ρήση του Μιτεράν «Δώσε χρόνο στο χρόνο» αποδεικνύεται επίκαιρη και διδακτική.

Σημ. 1: Η περιοδεία Μπλίνκεν στην περιοχή για να είχε νόημα θα έπρεπε να στοχεύσει στην κατάπαυση του πυρός. Στην εκεχειρία. Για να δοθεί χρόνος στη διπλωματία και να σταματήσει η σφαγή των αμάχων.

Σημ. 2: Ο Ερντογάν, εκμεταλλευόμενος την πολεμική κρίση στη Μέση Ανατολή, κατά την προσφιλή του τακτική, «ψαρεύει σε θολά νερά». Θυμήθηκε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και, μεταξύ άλλων, τη Θεσσαλονίκη, αναπόσπαστο μέρος της «μεγάλης πατρίδας». Θλιβερός και θρασύτατος νοσταλγός. Όνειρα «νεο-οθωμανικής νυκτός».

*Πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων