Παγκόσμια γεγονότα και η αβεβαιότητα που προκαλούν στον έλεγχο: Τι μέλλει γενέσθαι;

Το 2020, η πανδημία του Covid-19 έπιασε ολόκληρη την υφήλιο απροετοίμαστη, με πολλές κυβερνήσεις να επιβάλλουν περιοριστικά μέτρα (lockdown), προκαλώντας έτσι δυσκολίες στο εμπόριο και στις βιομηχανίες, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Μια νέα εποχή όσον αφορά τα αρνητικά επιτόκια και την τεράστια προσφορά χρήματος φαινόταν να είναι ο νέος κανόνας μέχρι πολύ πρόσφατα, με τον πληθωρισμό να δείχνει το άσχημό του πρόσωπο και τις κεντρικές τράπεζες σε όλον τον κόσμο να έχουν ξεκινήσει αύξηση των βασικών επιτοκίων πολιτικής.

Το 2022 και καθώς οι χώρες φαίνονταν να ξαναβρίσκουν τα πόδια τους από την πανδημία, η πολεμική αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που λαμβάνει χώραν ακριβώς στην καρδιά της Ευρώπης, χαρακτηρίζεται από πολλούς ως ένα βήμα πίσω στις σκοτεινές μέρες της όχι και πολύ μακρινής ευρωπαϊκής ιστορίας. Η αυξανόμενη αβεβαιότητα σε συνδυασμό με τη διακύμανση της παγκόσμιας προσφοράς και ζήτησης των αγαθών λόγω της διαμάχης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, διατάραξαν μερικές από τις παγκόσμιες εμπορικές ροές και άσκησαν πίεση για αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων και του κόστους εισροών. Παράλληλα, επήλθε μια επιδείνωση των συνεχιζόμενων οικονομικών προκλήσεων ως προς τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων για τη διασφάλιση πρόσβασης σε πρώτες ύλες, την ικανότητα χρηματοδότησης επιπρόσθετων πληρωμών και τον αυξημένο κίνδυνο μη εκτέλεσης συμβατικών υποχρεώσεων.

Παράλληλα με την αντιπαράθεση Ρωσίας-Ουκρανίας, η παγκόσμια ειρήνη δέχεται νέο πλήγμα με το μεσανατολικό ζήτημα να ξαναμπαίνει στο προσκήνιο, αυτήν την φορά τόσο με χιλιάδες τραυματισμένους, σκοτωμένους ή όμηρους αμάχους. Η Χαμάς συγκεντρώνει κεφάλαια για να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις και τα μέλη της. Προκειμένου να αποτραπούν οι συνεχιζόμενες επιθέσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες εντάσσουν στη λίστα κυρώσεων χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πολλές οντότητες και άτομα που συνδέονται με τη Χαμάς.

Σε συνέχεια των πιο πάνω αξίζει να σημειωθεί ότι χώρες σε όλον τον κόσμο έχουν επιβάλει μιαν άνευ προηγουμένου σειρά οικονομικών και άλλων κυρώσεων.

Αναλογιζόμενοι όλα τα πιο πάνω, ο κόσμος σήμερα φαίνεται να είναι πολύ πιο αβέβαιος σε σύγκριση με το πώς ήταν πριν από 20 χρόνια. Άλλοτε σπάνια και ευφάνταστα γεγονότα, πλέον δεν αποκλείονται αλλά ούτε και ξαφνιάζουν. Παρά το γεγονός ότι η πρόβλεψη ενός ακραίου και απροσδόκητου γεγονότος είναι εξ ορισμού δύσκολη υπόθεση, οι εταιρείες και οι οργανισμοί επιδιώκουν να βρίσκονται στην κορυφή των εξελίξεων προκειμένου να εντοπίζουν πιθανούς κινδύνους, να προσδιορίζουν την πιθανότητα εμφάνισης και να αξιολογούν τη σοβαρότητα αυτού.

Ταυτόχρονα, ο ρόλος του ανεξάρτητου εγγεγραμμένου λογιστή γίνεται όλο και πιο απαιτητικός για τις εταιρείες και τους οργανισμούς. Στις εποχές της παγκοσμιοποίησης, η υπηρεσία ελέγχου γίνεται μια δυναμική λειτουργία και οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτήν πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογήσουν τυχόν συνέπειες και πιθανούς κινδύνους στο περιβάλλον μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού και τις σχετικές επιπτώσεις στις οικονομικές καταστάσεις.

Οι συνέπειες μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες και να επηρεάζουν – μεταξύ άλλων – την κυκλοφορία αγαθών, τις (χρηματοπιστωτικές) υπηρεσίες και τις συναλλαγές πληρωμών.

Ο έλεγχος είναι μια σωρευτική και επαναληπτική διαδικασία. Όταν η ομάδα που λαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου ή νέες πληροφορίες οι οποίες μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από τις πληροφορίες για τις οποίες η αρχική εκτίμηση κινδύνου βασίστηκε ή δεν συνάδει με άλλα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου, η ομάδα αξιολογεί τις επιπτώσεις στον έλεγχο, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης τροποποίησης των εκτιμήσεων κινδύνου και προγραμματισμένων διαδικασιών ελέγχου.

Οι ελεγκτικές ομάδες ενδέχεται να χρειαστεί να συγκεντρώσουν πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου ως αποτέλεσμα των τρεχόντων γεγονότων και συνθηκών. Όταν οι τρέχουσες συνθήκες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη διενέργεια του ελέγχου, οι ομάδες ενδέχεται να χρειαστεί να εξετάσουν πώς να το εξηγήσουν αυτό στην έκθεση ελεγκτή, για παράδειγμα, αναφέροντας το ζήτημα αυτό ως βασικό ζήτημα ελέγχου.

Υπάρχουν περιπτώσεις που οι διαδικασίες ελέγχου όπως η διεκπεραίωση καταμέτρησης αποθέματος, επιθεώρησης ακινήτων, συναντήσεων πρόσωπο με πρόσωπο, ακόμη και διαδικτυακών συνδέσεων είναι δύσκολες ή και ανέφικτες πρακτικά εξαιτίας των πρόσφατων γεωπολιτικών κρίσεων.

Εάν η ομάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις κατά την εκτέλεση προγραμματισμένων διαδικασιών ελέγχου και δεν είναι σε θέση να αποκτήσει επαρκή και κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου εκτελώντας εναλλακτικές διαδικασίες, ανάλογα με τη σημαντικότητα αυτών των περιορισμών, μπορεί να οδηγήσει σε γνώμη με επιφύλαξη ή ακόμα σε αδυναμία έκφρασης γνώμης στην έκθεση του ελεγκτή.

Η Διοίκηση των ελεγκτικών γραφείων είναι υπεύθυνη για τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για να διασφαλίσει ότι το προσωπικό της διαθέτει το σχετικό υλικό, την εμπειρία, την κατανόηση τόσο του πολιτικού όσο και του οικονομικού τοπίου ώστε όταν λάβει χώραν ένα ακραίο γεγονός να είναι σε θέση να αξιολογήσει τις σχετικές αναλύσεις των πελατών.

Παρόλα αυτά με την έγκαιρη συμμετοχή συνεργατών, την πρόσβαση στη δέουσα γνώση και τεχνογνωσία, την άσκηση κριτικής αξιολόγησης σε όλα τα τεκμήρια που αποκτήθηκαν κατά τον έλεγχο, την κατάλληλη επαγγελματική κρίση, την επίβλεψη και επανεξέταση της ομάδας, τα ελεγκτικά γραφεία υπόσχονται να κρατήσουν το επίπεδο υψηλής ποιότητας στις διαδικασίες ελέγχου.

*Principal, Audit, KPMG Cyprus