Η «λυπητερή» του πολέμου για το Ισραήλ

«Βαρύ» θα είναι το οικονομικό κόστος του πολέμου του Ισραήλ με τη Χαμάς, αφού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Moody's, συνολικά αναμένεται ότι θα κοστίσει στην οικονομία της χώρας περίπου 50 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό αποτυπώνεται και στις προβλέψεις για τη συρρίκνωση της ανάπτυξης της οικονομίας του Ισραήλ το 2024. Σε μιαν άλλη εξέλιξη, αξιολογείται η πραγματική σημασία της εκεχειρίας αλλά και ποιος είναι ο κερδισμένος από την «παύση» των συγκρούσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι πραγματικότητες του πολέμου, με βάση την τρέχουσα κατάσταση, δεν αναμένεται να αλλάξουν μετά το τέλος της λεγόμενη εκεχειρίας.

Το κόστος του πολέμου

Ο πόλεμος με τη Χαμάς κοστίζει στο Ισραήλ περίπου 237 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα, ενώ προβλέπεται ότι το κόστος αυτό θα εκτοξευτεί το επόμενο διάστημα, αναφέρει έκθεση του οίκου αξιολόγησης Moody's, η οποία βασίστηκε σε στοιχεία του ισραηλινού Υπουργείου Οικονομικών.

Στην έκθεση ο Moody's εξηγεί ότι η έκταση της ζημιάς στην οικονομία της εμπόλεμης χώρας είναι άμεση εξαρτημένη από τη διάρκεια της στρατιωτικής σύγκρουσης αλλά και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές για την κατάσταση της εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ. Σημειώνεται ότι, ενώ η αβεβαιότητα παραμένει πολύ υψηλή, ο αντίκτυπος στην οικονομία θα μπορούσε να είναι πιο σοβαρός απ’ ό,τι σε προηγούμενα επεισόδια στρατιωτικών συγκρούσεων και βίας στη χώρα.

Το συνολικό κόστος του πολέμου εκτιμάται ότι θα ανέλθει περίπου στα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ισραηλινού Ινστιτούτου Μελετών Εθνικής Ασφάλειας. Το ποσό αυτό ισούται με περίπου το 10% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Συγκριτικά, αναμένεται ότι θα κοστίσει πολύ περισσότερο από προηγούμενες επιχειρήσεις, όπως ο πόλεμος στη Γάζα το 2014 ή ο Δεύτερος Πόλεμος του Λιβάνου το 2006, ο οποίος διήρκεσε 34 ημέρες και είχε κόστος περίπου 2,3 δισεκατομμύρια ή 1,3% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον Moody's.

Εκτιμάται ότι οι δαπάνες της κυβέρνησης θα πρέπει να περιλαμβάνουν δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης, ενώ την ίδια ώρα θα είναι αναγκασμένη να αποζημιώνει τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τον πόλεμο και θα είναι υποχρεωμένη να ανοικοδομήσει τις περιοχές που έχουν πληγεί από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου. Μέσα σε αυτήν την κατάσταση υπολογίζεται και το κόστος των υπαλλήλων, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις δουλειές τους για να πολεμήσουν ως έφεδροι. Εν τω μεταξύ, τα δημοσιονομικά έσοδα -κυρίως από τη φορολογία- αναμένεται να συνεχίσουν να υποχωρούν καθώς η κατανάλωση μειώνεται λόγω της πολεμικής σύγκρουσης.

Οι εκτιμήσεις για τον οικονομικό αντίκτυπο του πολέμου ώθησαν τον Moody's να αναθεωρήσει τις προβλέψεις του προς τα κάτω για την ισραηλινή οικονομία από το 3% στο 2,4%. Οι εκτιμήσεις είναι πιο απαισιόδοξες για το 2024, καθώς προβλέπεται συρρίκνωση περίπου 1,5%. Σύμφωνα με την Kathrin Muehlbronner, αντιπρόεδρο του Moody's, «ενώ η οικονομία κατάφερε να αντέξει στις πιέσεις των δύο τελευταίων δεκαετιών, η τρέχουσα πολεμική σύγκρουση θα δοκιμάσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας του Ισραήλ».

Να σημειωθεί ότι ο ισραηλινός στρατός έχει καλέσει περίπου 350.000 εφέδρους, γεγονός που δημιουργεί δυσκολίες στη λειτουργία χιλιάδων επιχειρήσεων σε ολόκληρη τη χώρα, αναφέρει το Times of Israel. Η απουσία του 18% του εργατικού δυναμικού της χώρας, στους οποίους περιλαμβάνονται όσοι στρατολογούνται αλλά και όσοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους κοντά στα σύνορα με τη Γάζα, ήδη επιβαρύνει τους ζωτικούς τομείς της βιομηχανίας και της τεχνολογίας. Επισημαίνεται ότι η εξάρτηση της ισραηλινής οικονομίας από τον τεχνολογικό τομέα έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και πλέον συνεισφέρει στο 18% του ΑΕΠ της χώρας.

Η σημασία της κατάπαυσης πυρός

Ειδικοί προειδοποιούν ότι η συμφωνία για εκεχειρία σε καμιά περίπτωση δεν αλλάζει τις πραγματικότητες του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Γάζας. Μετά την 7η Οκτωβρίου, ο Νετανιάχου ορκίστηκε να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να εξαλείψει εντελώς το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα. Έτσι χωρίς να υπάρχει, προς το παρόν, κάποια σοβαρή πίεση από τις ΗΠΑ για οριστικό τερματισμό του πολέμου και δίχως σαφές μεταπολεμικό πλάνο για τον παλαιστινιακό θύλακα, το Ισραήλ δεν έχει κανένα λόγο να σταματήσει τη σύγκρουση.

Μάλιστα, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι, μετά το πέρας των ημερών ανταλλαγής αιχμαλώτων, οι μάχες στη Γάζα και οι ρουκέτες προς το Ισραήλ θα επανέλθουν με μεγαλύτερη ένταση. Ο ίδιος ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός δήλωσε ρητώς ότι «δεν θα σταματήσουμε τον πόλεμο μετά την κατάπαυση του πυρός». Αν και χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «εκεχειρία», στην πραγματικότητα είναι μια πιο εκτεταμένη «ανθρωπιστική παύση». Ουσιαστικά έχει συναφθεί αποκλειστικά για ανθρωπιστικούς λόγους, χωρίς να θέτει τις βάσεις για περαιτέρω συζητήσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αν και δεν υποτιμάται η σημασία της, την ίδια ώρα, είναι σημαντικό να τοποθετείται στη σωστή διάσταση.

Το Al Jazeera εξηγεί ότι με τη συμφωνία αυτή η Χαμάς κερδίζει σε ψυχολογικό, πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο. Η ισραηλινή κυβέρνηση και οι ΗΠΑ, έστω και με διαμεσολάβηση άλλων χωρών, αναγκάστηκαν να διαπραγματευτούν με τη Χαμάς, να φτάσουν σε συμφωνία και να δηλώσουν δημοσίως ότι θα την τιμήσουν. Πριν από δύο μήνες μία τέτοια εξέλιξη θα ακουγόταν εξωπραγματική. Από στρατιωτικής άποψης, όμως, η Χαμάς λίγα έχει να κερδίσει από την κατάπαυση του πυρός. Ενώ η «παύση» βολεύει το Ισραήλ, για την ισλαμική οργάνωση δεν έχει πραγματική διαφορά, παρά τις ανησυχίες που εκφράστηκαν στο εσωτερικό το Ισραήλ ότι θα χρησιμοποιούσε την ευκαιρία να ανασυνταχθεί. Σε αντίθεση με το Ισραήλ, το οποίο έχει έναν συμβατικό στρατό, η Χαμάς δεν έχει ανάγκη από ανασύνταξη των δυνάμεών της, αφού μέσω των τούνελ μπορεί να το κάνει έτσι κι αλλιώς.

Πάντως, υπάρχουν φόβοι στο Ισραήλ ότι η Χαμάς θα καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις για μελλοντικές απελευθερώσεις ίσως και για χρόνια, όπως έκανε σε προηγούμενες περιπτώσεις, εκμεταλλευόμενη τις ζωές των ομήρων, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει της σύγκρουσης. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Νετανιάχου δεν είναι διατεθειμένος να χαρίσει οτιδήποτε πλησιάζει με νίκη στον αντίπαλό του. Αντίθετα, η στρατηγική του είναι να πιέσει στρατιωτικά τη Χαμάς για να απελευθερώσει τους υπόλοιπους ομήρους. Την ίδια ώρα, η ισλαμική οργάνωση κάνει ψυχολογικό πόλεμο στους Ισραηλινούς πολίτες, καλλιεργώντας τον φόβο ότι οι ανελέητοι βομβαρδισμοί της Γάζας ίσως προκαλέσουν απώλειες ανάμεσα στους ομήρους. Εντούτοις, τα ψυχολογικά αυτά παιχνίδια δεν λειτουργούν στον ισραηλινό στρατό, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά ότι οι όμηροι είναι η «ασφάλεια ζωής» τους και είναι προς το συμφέρον της να τους κρατήσει ασφαλείς.