Βάζει δυναμίτη στη βάση λύσης ο Τατάρ και διλήμματα στον Πρόεδρο

Ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ βάζει δυναμίτη στη βάση των συνομιλιών, προτού φθάσει στην Κύπρο, εάν και όταν φθάσει, η νέα απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άγκελα Χολγκουίν Κουεγιάρ, η οποία έχει ως στόχο να διερευνήσει κατά πόσον θα ήταν δυνατό να εξευρεθεί κοινό έδαφος μεταξύ των μερών. Στην ουσία επιδιώκει να βραχυκυκλώσει και την ίδια και τη διαδικασία προτού αυτή αρχίσει, στέλνοντας το μήνυμα ότι, εάν δεν θέλει να αποτύχει, θα πρέπει να δεχθεί τους τουρκικούς όρους περί των «δύο κρατών», αλλάζοντας έτσι τη βάση και την πολιτειακή μόρφη της τελικής λύσης.

Η νέα «συναντίληψη»

Στην παρούσα φάση εκείνο που γίνεται αντιληπτό είναι ότι δεν υπάρχει κοινή βάση με αναφορά στα ψηφίσματα του Σ. Ασφαλείας και ότι, υπό αυτές τις συνθήκες, η πυξίδα δείχνει προς τη διχοτόμηση. Αύριο Δευτέρα, μετά δηλαδή τη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης μεταξύ Ερντογάν - Μητσοτάκη, θα πραγματοποιηθεί κοινωνική εκδήλωση, πολιτικού, όμως, περιεχομένου, μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας Ν. Χριστοδουλίδη και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ. Συναφώς, εγείρεται το εξής ερώτημα: Τα ψηφίσματα των Ην. Εθνών και οι εντολές του Σ. Ασφαλείας αποτελούν ή όχι το κοινό έδαφος των συνομιλιών; Αυτό μεν λέει ο Πρόεδρος, όμως αλλά ισχυρίζεται στη λογική της νέας «συναντίληψης» ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ. Και ποια είναι η συναντίληψη; Ότι για την κάθε πλευρά είναι διαφορετική η βάση διαλόγου και διευθέτησης του Κυπριακού. Ομοίως και στα Ελλαδοτουρκικά.

Τουρκικά μαθηματικά…

Σε αυτήν την ιστορική στιγμή συμβαίνουν τα εξής:

• Ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ διευκρίνισε ότι έχει δεχθεί την απεσταλμένη του ΟΗΕ, θέτοντας δυο προϋποθέσεις: Α) Η βάση της λύσης θα είναι αυτή των δύο κρατών. Β) Η διάρκεια της αποστολής Κουεγιάρ έχει ημερομηνία λήξης. Εντός έξι μηνών, όπως ξεκαθάρισε. Από την άλλη, ο Πρόεδρος ισχυρίζεται ότι οι όροι εντολής της καθορίζονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
• Έχει πραγματοποιηθεί η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, με το Κυπριακό να είναι στα ψιλά και όχι στα ψηλά της ατζέντας. Κάθε φορά που γίνεται απλή αναφορά στο Κυπριακό, Αθήνα και Λευκωσία πετάνε τη σκούφια τους. Οι Τούρκοι, βεβαίως, εφόσον δεν έχουν κόστος, βάζουν από το ένα και βγάζουν από το άλλο. Στην Αθήνα, πάντως, στήθηκε μια φιέστα για να ξεπλυθεί ο Ερντογάν, ο οποίος ήταν επικοινωνιακά άψογος. Μέχρι και το Διεθνές Δίκαιο θυμήθηκε, όπως ο ίδιος το αντιλαμβάνεται, ενώ, ταυτοχρόνως, μίλησε για «γείτονες και αδέλφια». Όμως, επί της ουσίας, η Τουρκία δεν αλλάζει ούτε ιώτα από τις πάγιες διχοτομικές της θέσεις στο Αιγαίο, στη «μειονότητα» της Θράκης και στην αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Όταν ο «στοργικός γείτονας», όπως αποκαλεί τον εαυτό του ο Ερντογάν, μιλά για καζάν - καζάν (kazğan – kazğan), εννοεί ότι τρώμε από το ίδιο δοχείο. Μοιραζόμαστε την τροφή και είμαστε όλοι χορτάτοι. Όταν γίνεται λόγος για μοιρασιά, θα μπορούσε ν' αντιληφθεί κάποιος ότι οι Τούρκοι δεν μιλούν για το ποσοστό του 50%-50%. Τρώνε το δικό τους και το μισό δικό μας! Στα δικά τους μαθηματικά, το 50%-50% μεταφράζεται σε 80%-20%. Γιατί; Διότι η Τουρκία διεκδικεί από τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, χωρίς να έχει τι να αντιτάξει η Αθήνα. Η ουσία, βεβαίως, είναι η εξής: Τα «βαριά ζητήματα» δεν τα σηκώνει η σπονδυλική στήλη του ελλαδοτουρκικού διαλόγου. Συνεπώς, η βάση λύσης των Ελλαδοτουρκικών εξακολουθεί να στηρίζεται στη διχοτόμηση του Αιγαίου και τις συναφείς αδιάλλακτες διεκδικήσεις. Ως προς το Κυπριακό, ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε στην Αθήνα σε βιώσιμη λύση, την οποία την προηγούμενη μέρα είχε καθορίσει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», ως αυτή των δυο κρατών.

Τους ρίχνει στα δύσκολα ο Τατάρ…

Δεν μίλησε μόνο ο Ερντογάν, αλλά και ο Τατάρ για τη λύση των δύο κρατών, την οποία καθόρισε ως προϋπόθεση για τον διορισμό της απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ. Ως εκ τούτου, εγείρονται τα εξής ερωτήματα:

Α) Συμφωνεί ή/και δέχθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ότι η προσπάθεια της κ. Κουεγιάρ δεν θα στηρίζεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ αλλά στα δύο κράτη; Ο ίδιος διευκρίνισε ότι το Σ. Ασφαλείας καθορίζει τους όρους εντολής. Ερώτημα νέο, συναφές με το προηγούμενο: Είναι σε γνώση του ΓΓ του ΟΗΕ, και έχει συναινέσει η κ. Κουεγιάρ, ότι είναι προϋπόθεση για την αποστολή της η τουρκική αντίληψη που θέλει τα δύο κράτη να είναι η βάση συζήτησης; Β) Εάν υποθέσουμε ότι αυτά τα οποία αναφέρει ο κ. Τατάρ δεν έχουν γίνει δεκτά, αλλά τα θέσει ενώπιον της απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, τι θα πράξει η κ. Κουεγιάρ; Θα του επιστρέψει τα όποια σχετικά έγγραφα περί της λύσης των δύο κρατών, θα τον διακόψει και θα του υπενθυμίσει ποια είναι η βάση ή θα διακόψει τον διάλογο και θα εξηγήσει στον ΓΓ του ΟΗΕ και στο Σ. Ασφαλείας ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι εκτός πλαισίου λύσης; Εάν δεν το πράξει η κ. Κουεγιάρ θα το αξιώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Εάν δεν το ζητήσει, δεν θα σημαίνει ότι αποδέχεται την αλλαγή της βάσης των συνομιλιών; Εάν ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο δεν θα εμφανιστεί ως απορριπτικός; Για να μην εμφανιστεί ως απορριπτικός θα το καταπιεί; Και πού θα καταλήξει η διαδικασία εάν συνεχιστεί; Μήπως σε αυτό το οποίο είχε αναφερθεί ο ΓΓ του ΟΗΕ; Δηλαδή στον τετραγωνισμό του κύκλου;

Τα «βαριά ζητήματα» και η σημαία του συμβιβασμού

Στην πραγματικότητα έχουν σχεδιαστεί δυο φιέστες: Η μια στη Αθήνα και η άλλη στη Λευκωσία. Στα Ελλαδοτουρκικά θα τεθεί ένα χρονοδιάγραμμα για τα «βαριά θέματα». Και στο Κυπριακό θα γίνει συνάντηση μεταξύ του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ υπό την αιγίδα του Κόλιν Στιούαρτ. Και θα έχει, όπως ελέχθη, «κοινωνικό χαρακτήρα», αλλά θα είναι και πολιτικού περιεχομένου, αφού έρχεται μετά τη συνάντηση των Αθηνών και τον διορισμό, όπως όλα δείχνουν, της απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ. Επί του παρόντος, τα «βαριά ζητήματα» δεν τα αγγίζει κανείς. Ούτε η Αθήνα, ούτε η Άγκυρα. Για να μην τιναχθεί στον αέρα η ηρεμία, που επικρατεί στα νερά του Αιγαίου και βοηθά την Ελλάδα, διότι είναι προτιμότερη της κρίσης. Όμως, εκείνος που δεν φοβάται την κρίση δεν είναι η Αθήνα, αλλά ο Ερντογάν. Και τώρα που καβγαδίζει με όλους, και με την ΕΕ και με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ, θέλει την καλή εικόνα μέσω της Ελλάδας, αφού, εκτός των άλλων, προσδοκά στην αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, την οποία, όμως, η Λευκωσία συνδέει με τις προσπάθειες για την επανέναρξη των συνομιλιών. Επί τούτου εγείρεται το ακόλουθο ερώτημα: Πώς θα γίνει αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, όταν η υφιστάμενη δεν γίνεται σεβαστή από την Τουρκία και δεν εφαρμόζεται με την Κυπριακή Δημοκρατία; Όταν δε μιλά ο Ερντογάν για σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου δεν θα έπρεπε να του υποδειχθεί ότι περιλαμβάνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 και το Πρωτόκολλο 10 για την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου στην ΕΕ καθορίζουν; Και τι καθορίζουν; Την αναγνώριση του ψευδοκράτους; Όχι, βεβαία, αλλά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Τουρκία, βεβαίως, επεδίωκε πριν από το Κραν Μοντανά τη λύση των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα. Και αφού αυτά κατοχυρώθηκαν, πώς ενεργεί σήμερα; Προχωρεί στη λογική των δύο κρατών και της ισότιμης κυριαρχίας ως προϊόντων της πολιτικής ισότητας. Επειδή η Άγκυρα είναι βήμα ή βήματα μπροστά, η Αθήνα και η Λευκωσία προτάσσουν την προηγούμενη τουρκική θέση ως σημαία συμβιβασμού. Και ο Ερντογάν το εκλαμβάνει ως αδυναμία. Και επιβάλλει διά πυρός και σιδήρου νέα τετελεσμένα εντός και εκτός «νεκρής ζώνης» στην Κύπρο, αμφισβητώντας στο Αιγαίο την ελληνική κυριαρχία, μέσω της δέσμευσης πέντε ζωνών εκ των οποίων η μια φτάνει ώς την Εύβοια, με το πρόσχημα των ασκήσεων έρευνας και διάσωσης.

Κατάργηση τουριστικής βίζας και συμφωνία επανεισδοχής

Και ενώ συμβαίνουν αυτές οι «αθέατες» παραβάσεις και παραβιάσεις στο Αιγαίο, στην Κύπρο είναι εξόχως εμφανής η παραβίαση του καθεστώτος της «νεκρής ζώνης», αλλά επειδή υπάρχει καλή πρόθεση από την Κύπρο και την Ελλάδα, η Αθήνα: Πρώτο, καταργεί τη βίζα σε Τούρκους πολίτες σε 10 νησιά του Αιγαίου για τουριστικούς λόγους και τους επιτρέπει διαμονή μιας εβδομάδας. Αφενός το θέμα περνά μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αφετέρου στη γενική του διάσταση εκκρεμεί στις Βρυξέλλες. Και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης το έχει συνδέσει, όπως και την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, με την πρόοδο στο Κυπριακό. Όταν η Αθήνα μονομερώς άνοιξε πρώτη την πύλη για την κατάργηση της βίζας έστω και για τουριστικούς λόγους στα νησιά, προτού αποφασίσει η ΕΕ για το γενικότερο μέτρο, ποιο είναι το μήνυμα που στέλνει; Τι θα πει ο Κύπριος Πρόεδρος για το θέμα της κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες εντός της ΕΕ, εάν δεν υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό, όταν μάλιστα η απόφαση λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία; Και η Ελλάδα τι θα πράξει όταν της πουν εσύ μας έδειξες πρώτη τον δρόμο; Εάν ψηφίσει όχι στην κατάργηση της τουρκικής βίζας για την υπόλοιπη ΕΕ, πώς θα την διατηρήσει για τα νησιά; Και ποια θα είναι η αντίδραση του Ερντογάν; Θα χαλάσει ή όχι το λεγόμενο καλό κλίμα; Θα θέσει ή όχι τη νέα περίοδο ελληνοτουρκικής φιλίας σε κίνδυνο; Δεύτερο, δημιουργείται θετικό κλίμα στο μεταναστευτικό μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας, χωρίς όμως να αξιώνουν ούτε η Αθήνα ούτε η Λευκωσία την εφαρμογή από την Άγκυρα της συμφωνίας επανεισδοχής και με την Κυπριακή Δημοκρατία για να περιοριστεί το οξύ μεταναστευτικό πρόβλημα, που λαμβάνει διαστάσεις «οιονεί εποικισμού», αφού εκτελείται επί σκοπώ από την Τουρκία.

Τι θα γίνει μετά το εξάμηνο;..

Ο Τατάρ μάς έχει δώσει έξι μήνες για την εξεύρεση κοινού εδάφους στη λογική των δύο κρατών. Τα ερωτήματα που εγείρονται έχουν ως εξής το εξής: Τι θα γίνει μετά το εξάμηνο; Υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι θα απαγκιστρωθεί η Άγκυρα από τη λύση των δύο κρατών; Ή μήπως θα πάμε στον τετραγωνισμό του κύκλου ή σε νέο αδιέξοδο; Ακόμη και το νέο Κραν Μοντανά θα είναι αποτυχία για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Γιατί; Διότι στο προηγούμενο, τα πάντα χάλασαν, για να μην υιοθετηθεί τουρκική λύση. Τι πείθει τώρα τον Πρόεδρο ότι κάτι αλλάζει; Οι φιέστες των Αθηνών ή η κοινωνική συνεύρεση με τον Τατάρ; Μπαίνει ο Πρόεδρος σε μια διαδικασία, που ακόμη και αν του προσφέρει επικοινωνιακό άλλοθι, για όσους τον κατηγορούσαν ότι δεν ήθελε λύση, ουδόλως του προσφέρει διευθέτηση άλλη από αυτήν της διχοτόμησης. Είτε αυτή είναι η ομοσπονδία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, είτε είναι τα δυο κράτη είτε είναι η συνέχιση της de facto διχοτόμησης. Εκείνο που δεν υπάρχει στο τραπέζι είναι η εναλλακτική πρόταση, την οποία πολλάκις έχουμε αναλύσει από αυτές τις στήλες. Ως εκ τούτου, ο Πρόεδρος, εφόσον υιοθετεί τις πολιτικές των προκατόχων του, είναι και αυτός παγιδευμένος να οδηγήσει την Κύπρο, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο, σε πολιτειακά ή άλλα τείχη. Εάν διαφωνεί, πολύ θα χαρούμε να μας υποδείξει την άλλη οδό…