Επιμένουν ανοδικά οι τιμές των ακινήτων

Υψηλές πτήσεις για τις τιμές των ακινήτων και το 2023, αφού, σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών της Κεντρικής, αλλά και τον Δείκτη της Αsk Wire, καταγράφονται αυξήσεις τόσο στο δεύτερο, όσο και στο τρίτο τρίμηνο του έτους. Μάλιστα, ειδικά για τα διαμερίσματα, οι τιμές συγκρίνονται με εκείνες του 2010, οπότε και είχαν φτάσει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Και τα ερωτήματα που προκύπτουν πολλά. Ποιοι παράγοντες οδηγούν τις τιμές προς τα πάνω; Είναι φυσιολογική η αύξηση ή οδηγούμαστε σε μια νέα φούσκα; Θέλουμε τελικά τους ξένους επενδυτές ή απλώς είναι ένας παράγοντας που εκτοξεύει τις τιμές των ακινήτων στα ύψη;

Η αγορά σήμερα

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Πού κινείται σήμερα η αγορά ακινήτων; Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών (οικίες και διαμερίσματα) κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 κατέγραψε αύξηση 1,5% σε σχέση με αύξηση 2,1% το προηγούμενο τρίμηνο. Η άνοδος του ΔΤΚ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο προέρχεται από αύξηση κατά 0,7% στις τιμές των οικιών και κατά 3,1% στις τιμές διαμερισμάτων. Σε ετήσια βάση, παρουσιάζεται αύξηση στις τιμές κατοικιών κατά 7,4% το δεύτερο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με 7,7% το πρώτο τρίμηνο του 2023. Οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν αύξηση 10,1% και των οικιών 5,6% στο υπό εξέταση τρίμηνο.

Ο Δείκτης της Ask Wire με στοιχεία για το 3ο τρίμηνο του έτους καταγράφει τα εξής: Παγκύπρια, σε ετήσια βάση, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 12,2% για τα διαμερίσματα, 4,6% για τα σπίτια, 4,4% για τα γραφεία, 1,2% για τα εμπορικά ακίνητα, 8,8% για τα παραθεριστικά διαμερίσματα, 3,7% για τις παραθεριστικές κατοικίες και μειώθηκαν κατά 1,5% για τις αποθήκες. Σε τριμηνιαία βάση οι αξίες αυξήθηκαν κατά 2,2% για τα διαμερίσματα και κατά 1,3% για τα γραφεία. Η αξία πώλησης παρέμεινε σταθερή για τα σπίτια, τα εμπορικά ακίνητα και τις αποθήκες. Όσον αφορά τα παραθεριστικά διαμερίσματα, οι αξίες αυξήθηκαν κατά 0,8% και παρέμειναν σταθερές για τα παραθεριστικά σπίτια.

Πού οφείλεται η άνοδος

Ο νόμος της αγοράς που λέει πως όταν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά τότε οι τιμές αυξάνονται, βρίσκει και στη συγκεκριμένη περίπτωση την εφαρμογή του. Όπως αναφέρει και η Κεντρική Τράπεζα, η αυξημένη ζήτηση, σε συνάρτηση με την περιορισμένη προσφορά νέων κατοικιών, φαίνεται να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση του ΔΤΚ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023, όπως και στα προηγούμενα τρίμηνα. Οι ξένοι αγοραστές και επενδυτές, φαίνεται να είναι ένας ακόμα λόγος που οδηγεί τις τιμές προς τα πάνω. Ειδικότερα, η αυξημένη ζήτηση από ξένους οφείλεται κυρίως στο “headquartering policy”, καθώς και τον αυξημένο αριθμό φοιτητών και άλλων επενδυτών στην αγορά ακινήτων. Την ίδια ώρα, η αυξημένη εγχώρια ζήτηση φαίνεται να οφείλεται κυρίως σε επενδύσεις με σκοπό την ενοικίαση (buy-to-let). Μάλιστα, στο σημείωμα της Κεντρικής επισημαίνεται ότι η αύξηση των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και η συνεπακόλουθη μείωση στη ζήτηση στεγαστικών δανείων δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει την εγχώρια ζήτηση ακινήτων σε ουσιαστικό βαθμό, η οποία συνεχίζει να παραμένει σε ανοδική τροχιά.

Οδηγούμαστε σε φούσκα;

Το ερώτημα τέθηκε προ ημερών στον πρόεδρο του Συνδέσμου Εκτιμητών Ακινήτων, Πόλυ Κουρουσίδη, ο οποίος απάντησε αρνητικά. Ο κ. Κουρουσίδης εξήγησε ότι οι αγορές που γίνονται από ξένους είναι ως επί το πλείστο με ίδια κεφάλαια, ενώ τα δάνεια για τους Κύπριους αγοραστές δίνονται μετά από εξονυχιστικό έλεγχο που διενεργούν οι τράπεζες. Επομένως, σημείωσε, δεν προκύπτει από κάπου ότι θα υπάρξει φούσκα ή κατάρρευση της αγοράς ακινήτων. Το θετικό, σημείωσε, είναι ότι πλέον δεν βασιζόμαστε σε δανεισμό και κυρίως στον ανεξέλεγκτο δανεισμό, όπως υπήρχε παλαιότερα, ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος νέας έκρηξης κόκκινων δανείων.

Είναι χρήσιμοι οι ξένοι επενδυτές;

Εάν οι ξένοι αποτελούν έναν βασικό παράγοντα αύξησης των τιμών, τότε γιατί τους θέλουμε να έρχονται στο νησί; Κερδίζουν μόνο οι developers από τις επενδύσεις αυτές; Σύμφωνα με τον κ. Κουρουσίδη, οι ξένοι συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας. Προφανώς επωφελούνται οι developers που χτίζουν τα ακίνητα. Στη συνέχεια όμως επωφελείται και το κράτος που εισπράττει φόρους. Ακολούθως δημιουργείται πολλαπλασιαστικό όφελος στην περίπτωση που οι ξένοι μεταφέρουν και τις εταιρείες τους στην Κύπρο, καθώς αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούν υπαλλήλους και άρα επωφελείται η αγορά εργασίας. Αν δε έρθουν ξένοι εργαζόμενοι και ζήσουν στην Κύπρο, θα επωφεληθεί μια σειρά άλλων επαγγελματιών, αφού θα τρώνε εδώ, θα ψωνίζουν από εδώ, θα βγαίνουν έξω να διασκεδάζουν.

Οι 2 πόλεμοι, οι αντοχές και η σταθεροποίηση

Μετά από δυο πολέμους, ο ένας μάλιστα στη γειτονιά μας, οι οποίοι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επηρέασαν την κυπριακή αγορά, θα ανέμενε κάποιος ότι θα προέκυπταν αρνητικές συνέπειες στην κτηματαγορά. Ωστόσο, όπως αναφέρει στη «Σημερινή» ο Managing Director της G&P Lazarou, Πέτρος Λαζάρου, η αγορά απέδειξε ότι έχει αντοχές. Την ίδια ώρα, όμως, ο κ. Λαζάρου δεν φαίνεται να συμμερίζεται τις εκτιμήσεις που κάνουν λόγο για αυξήσεις στις τιμές. Όπως ο ίδιος αναφέρει, υπάρχει μια σταθεροποίηση στην αγορά τόσο σε σχέση με τις τιμές, οι οποίες ενδεχομένως να παραμένουν σε ψηλά επίπεδα, όσο και σε σχέση με τις πωλήσεις. Ερωτηθείς για τις τιμές που επικρατούν σήμερα στην αγορά, ο κ. Λαζάρου αναφέρθηκε στην πρωτεύουσα και μας είπε: Για ένα μονάρι, οι τιμές μπορεί να κυμαίνονται από 95 μέχρι 200 χιλιάδες, αναλόγως πάντοτε τοποθεσίας, ποιότητας και εμβαδού. Για ένα δυάρι, οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 150 και 300 χιλιάδων. Για τα τριάρια οι τιμές ξεκινούν από 250 και φτάνουν στις 450 χιλιάδες. Όσον αφορά τώρα στα σπίτια. Για ένα ακίνητο σε μισό οικόπεδο οι τιμές ξεκινούν από 250 και φτάνουν στις 400 χιλιάδες, ενώ για μια μονοκατοικία οι τιμές κυμαίνονται από 700 χιλιάδες μέχρι 1,3 εκατ. Όσον αφορά τις άλλες επαρχίες, οι τιμές στη Λάρνακα ανέφερε έχουν φτάσει σταδιακά αυτές της Λευκωσίας, ενώ οι τιμές στη Λεμεσό είναι 30-40% πιο ακριβές σε σχέση με την πρωτεύουσα.