«Τσιμπημένο» το τραπέζι των Χριστουγέννων με… λύσεις για κάθε τσέπη

Γιορτές και δη Χριστούγεννα. Οι πρώτες θύμησες αλλά και εικόνες περιλαμβάνουν την οικογένεια -μάλλον και τον ευρύτερο κύκλο- γύρω από το τραπέζι. Ένα τραπέζι γύρω από το οποίο κάθονται συγγενείς και φίλοι, γελάνε, φωνάζουν και τραγουδούν, ενώ τόσο το φαγητό και τα διάφορα εδέσματα όσο και το ποτό ρέουν συνήθως εν αφθονία.

Το πνεύμα μάλιστα των Χριστουγέννων, η χαλαρή διάθεση, η δοτικότητα και η τάση που επικρατεί για αγορά -και συνήθως ανταλλαγή- δώρων καθιστά και την υπερβολή σχεδόν απαραίτητη στις ποσότητες, ενώ αν μιλάμε για την Κύπρο… τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται. Γνωρίζοντας φυσικά πως ακόμη και στις δύσκολες εποχές που περνούμε το χριστουγεννιάτικο τραπέζι -όχι τόσο λόγω του φαγητού αλλά κυρίως σαν μια αφορμή για να μαζευτεί ολόκληρη η οικογένεια με πρόφαση τη γιορτή- δεν θα μπορούσε να λείψει από κανένα σπίτι, η έρευνα του Συνδέσμου Καταναλωτών σκοπό είχε να αποτυπώσει αφενός την εικόνα της αγοράς -και τις όποιες διακυμάνσεις- και αφετέρου να δημιουργήσει ένα τραπέζι-πρότυπο για κάθε τσέπη.

Γύρω-γύρω όλοι και στη μέση… το αρνί

Όπως θα δείτε και πιο κάτω, οι ουσιαστικοί πυλώνες διαχωρισμού είναι η τετραμελής και εξαμελής οικογένεια, ενώ σε ό,τι αφορά το κόστος, οι κατηγορίες χωρίζονται σε «πλούσιο τραπέζι», «οικονομικό τραπέζι» και «τραπέζι για τα ασθενέστερα οικονομικά εισοδήματα». Για να υπάρχει σωστή σύγκριση αναλόγως των προηγούμενων ετών λαμβάνονται τιμές για την ίδια γκάμα προϊόντων, ενώ αναλόγως του «μπάτζετ» αφαιρούνται προϊόντα για να γίνει πιο οικονομικό και προσιτό. Σημαντικό έξοδο αποτελεί φυσικά το κρέας, που δεν μπορεί να λείπει από το κυπριακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις και το συνεχιζόμενο ράλι ακρίβειας, όπως απορρέει από τον Σύνδεσμο Κρεοπωλών, οι τιμές των κρεάτων, χοιρινού, κοτόπουλου και βοδινού, παραμένουν οι ίδιες, ωστόσο η τιμή στο αρνί έχει ανέβει, προβλέποντας πως πρόκειται να σκαρφαλώσει ακόμη περισσότερο. Στην παρούσα φάση, η τιμή του αρνιού κυμαίνεται στα 12 με 13 ευρώ το κιλό, ενώ θα ανέβει στα 13 με 15 ευρώ το κιλό. Όσον αφορά τις υπόλοιπες τιμές των κρεάτων, αυτές είναι στα 6 με 7 ευρώ το χοιρινό, στα 10 με 11 ευρώ το μοσχάρι με κόκκαλο και στα 3 με 4,5 ευρώ το κοτόπουλο.

Τραπέζι με κόστος για όλα τα γούστα

Ας δούμε όμως την κοστολόγηση των τριών τύπων χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, καθώς και το πώς διά της αφαιρετικής μεθόδου φτάνουμε στην οικονομικότερη λύση για τους ασθενέστερους οικονομικά συμπολίτες μας. Για τις ανάγκες του «πλούσιου τραπεζιού» στη φόρμουλα υπολογισμού συμπεριλήφθηκαν 35 προϊόντα. Τα 35 είδη περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ψωμί, μελομακάρονα, κουραμπιέδες, χριστουγεννιάτικο κέικ, κοτόπουλο, γαλοπούλα, κιμά, μπριζόλες, πατάτες, κρασί, μπύρες, ζιβανία και αναψυκτικά. Για μια τετραμελή οικογένεια στη Λευκωσία το κόστος υπολογίζεται στα €187 και για την εξαμελή οικογένεια στα €271, κάτι που αντιστοιχεί στα €45 με €47 ανά άτομο. Το «οικονομικό τραπέζι», που αποτελεί τη μεσαία βαθμίδα, παρουσιάζει αισθητή μείωση του κόστους και… εμφανή στην τσέπη του καταναλωτή, αφού υπολογίζεται ότι μια τετραμελής οικογένεια στη Λευκωσία μπορεί να το πράξει με €102, ενώ μία εξαμελής με €132. Για να φτάσουμε σε αυτές τις τιμές και χάριν υπολογισμού χρησιμοποιούνται 19 εκ των 35 προϊόντων από αυτά που είχαμε στο «πλούσιο» τραπέζι, με το κόστος να κυμαίνεται μεταξύ €22 και €27 ανά άτομο. Σε ό,τι αφορά την εκδοχή του κόστους τραπεζιού για τα ασθενέστερα οικονομικά εισοδήματα, περιλαμβάνονται μόλις 11 από τα 35 προϊόντα, με το κόστος να μειώνεται μάλλον δραστικά. Μόλις στα €25 ανά άτομο για μία τετραμελή οικογένεια και τα €38 για μία εξαμελή. Αξίζει να σημειωθεί πως στο κόστος του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού λήφθηκαν υπόψη και οι αναγκαίες ποσότητες κάθε είδους που συνήθως χρειάζεται μια τετραμελής και μια εξαμελής οικογένεια, ενώ ένα πρόσθετο κόστος 5% στο σύνολο του κόστους υπολογίστηκε για τα διάφορα συμπληρωματικά είδη που χρειάζονται στο τραπέζι, όπως νερό, λεμόνια, άλας, λάδι, ξύδι, χαρτοπετσέτες, ρεύμα και υγραέριο.

«Και μη χειρότερα…»

Μιλώντας στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος του Συν. Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, επιβεβαίωσε την άνοδο των τιμών και κατ’ επέκτασιν του κόστους του τραπεζιού, ο ίδιος όμως υπογράμμισε ότι την ανέμενε ακόμα μεγαλύτερη. «Περιμέναμε να είναι πολύ ακριβότερο το τραπέζι από πέρυσι. Τελικά είναι μεν αυξημένο γύρω στο 8-10% -με τη διαφορά για μια εξαμελή οικογένεια ν’ ανέρχεται στα €30 περίπου σε σχέση με πέρσι και όσον αφορά το οικονομικό τραπέζι- όμως ανέμενα ακόμα χειρότερα», ήταν η χαρακτηριστική του τοποθέτηση. Επεξήγησε πως στα διάφορα πρότυπα που δόθηκαν για οικονομικό τραπέζι και τραπέζι ασθενέστερων εισοδημάτων αφαιρέθηκαν προϊόντα για να φτάσει το κόστος σε επίπεδα που θα μπορεί σχεδόν ο καθένας ν’ αντεπεξέλθει, ενώ ιδιαίτερη μνεία έγινε σε ό,τι αφορά τα κρέατα.

Ασπίδα για τον καταναλωτή ο ανταγωνισμός

Ο ίδιος θεωρεί ιδιαίτερα αξιοσημείωτο τον οξύ -όπως τον χαρακτήρισε- ανταγωνισμό μεταξύ των υπεραγορών (η έρευνα αφορά μόνο τα κρεοπωλεία υπεραγορών) που έχουν φέρει την τιμή του αρνίσιου κρέατος να έχει ακόμα και €2-3 διαφορά σε σχέση με τα ανεξάρτητα κρεοπωλεία, κάτι που βεβαίως συμβαίνει και επειδή το περιθώριο γι’ αυτές τις τιμές υπάρχει λόγω του ότι ο καταναλωτής που θα πάει στην υπεραγορά για κρέας πιθανότατα θα ψωνίσει και άλλα προϊόντα αφήνοντας περισσότερα χρήματα εκεί. Κληθείς να… συμβουλεύσει τους καταναλωτές πριν από τις αγορές που αφορούν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, πέραν της εκμετάλλευσης των προσφορών, ο Μάριος Δρουσιώτης στάθηκε στη σωστή μελέτη τιμών και προϊόντων, ενώ κατέδειξε ότι θα πρέπει να περιοριστεί η ποικιλία και η ποσότητα για να βρεθούν τα σωστά προϊόντα.

Μετρημένος και… διαβασμένος ο Κύπριος καταναλωτής

Οι ανατιμήσεις των προϊόντων, ειδικά σε κρέας, λάδι και γλυκά, δεν γινόταν να αφήσουν ανεπηρέαστο το χριστουγεννιάτικο τραπέζι και έτσι οι καταναλωτές μετρούν τόσο τα άτομα που θα βρίσκονται γύρω από το τραπέζι εκείνη την ημέρα όσο και τα προϊόντα που θα αγοράσουν. Σε σύγκριση με τις περσινές τιμές, το «πλούσιο» τραπέζι είναι κατά 21 ευρώ πιο ακριβό, το «οικονομικό» κατά 6 ευρώ πιο ακριβό και για τα χαμηλά εισοδήματα οι τιμές είναι ίδιες με τις περσινές. Στην έρευνα, τέλος, σημειώνεται πως οι μόνες τιμές που αναμένεται να διαφοροποιηθούν μέχρι τα Χριστούγεννα είναι οι τιμές των λαχανικών, αν και εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξει αισθητή διαφοροποίηση.

Ως θετικό μπορεί να εκληφθεί και το γεγονός ότι έχει ήδη εφαρμοστεί ο μηδενικός συντελεστής ΦΠΑ σε προϊόντα όπως η πλειοψηφία των νωπών κρεάτων, ενώ από τους εμπλεκόμενους έχει αναφερθεί σημαντική κατά κόρον αλλαγή στη συμπεριφορά του καταναλωτή. Ο Κύπριος καταναλωτής παρουσιάζεται πλέον πολύ πιο διαβασμένος και διεκδικητικός, πραγματοποιώντας σημαντική έρευνα προτού προβεί σε αγορές προϊόντων κάθε είδους.