Το σημερινό μας χρέος με φόντο τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963
Αυτές τις άγιες μέρες, που ο καθένας μας προετοιμάζεται με τον δικό του τρόπο να υποδεχθεί τη γέννηση τον Θεανθρώπου, το μυαλό μας στρέφεται 60 χρόνια πίσω, σ΄ εκείνα τα μαύρα Χριστούγεννα του 1963. Μόλις τρία χρόνια μετά την ίδρυση της κολοβής ανεξαρτησίας της Κύπρου, ο λαός μας δυστύχησε να εορτάσει τα τέταρτα Χριστούγεννα τού νεοσύστατου κράτους μέσα λίμνη αίματος, αλλά και τρόμου, για την επόμενη μέρα.
Στις 29 Νοεμβρίου 1963 οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές, με όπλο τους το δικαίωμα της αρνησικυρίας (veto) που προνοείται στο δοτό Σύνταγμα του 1960, καταψήφισαν τον κρατικό προϋπολογισμό σηματοδοτώντας την παράλυση της κρατικής μηχανής, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού τους την αναζωπύρωση των δόλιων οραματισμών τους για διχοτόμηση της Κύπρου. Χωρίς χρονοτριβή, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, κατέθεσε στον Αντιπρόεδρο, Τουρκοκύπριο Φαζίλ Κουτσιούκ, πρόταση 13 σημείων για αναθεώρηση του Συντάγματος, στοχεύοντας στην άρση συνταγματικών αδυναμιών με σκοπό την απρόσκοπτη λειτουργία του κράτους και κατ’ επέκτασιν αποτροπή οδυνηρών αδιεξόδων. Οι επιτήδειοι ουδέτεροι και πάντα δόλιοι Βρετανοί, που εγγυήθηκαν μαζί με την Τουρκία και την Ελλάδα την ανεξαρτησία της Κύπρου, έσπευσαν να στηρίξουν την πρόταση Μακαρίου για συνταγματική μεταρρύθμιση, όχι για ομαλοποίηση της κατάστασης, αλλά για να συρθεί ο τόπος σε περιπέτειες. Όπερ και εγένετο. Στις 16 Δεκεμβρίου η τουρκοκυπριακή πλευρά απάντησε αρνητικά στην πρόταση Μακαρίου, πυροδοτώντας ουσιαστικά τον εκρηκτικό μηχανισμό της πολιτικής σύγκρουσης, μεταξύ των δύο κοινοτήτων, με τις υπόκοφες ευλογίες των Βρετανών, οι οποίοι σε αρμονική συμπαιγνία με την Άγκυρα έθεσαν σε πορεία επανεκκίνησης το αποικιοκρατικό τους απωθημένο για διχοτόμηση της νήσου. Ο εφιάλτης της νέας τραγωδίας έβαλε τα «γιορτινά» του τέσσερεις ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα.
Το βράδυ της 20ής προς 21η Δεκεμβρίου ομάδα Ελληνοκυπρίων αστυνομικών, έχοντας πληροφορίες για μεταφορά όπλων από τουρκοκυπριακά οχήματα, ανέκοψαν στη Λευκωσία ένα από αυτά, αλλά ο οδηγός του αρνήθηκε επίμονα τον έλεγχο. Μέσα σε ελάχιστο διάστημα οι Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί περικυκλώνονται από εκατοντάδες οργισμένους Τουρκοκύπριους, που τους απειλούν φραστικά, ενώ στην έκκλησή τους για ενισχύσεις καταφθάνουν ένας Τουρκοκύπριος αξιωματικός με δύο Τουρκοκύπριους αστυνομικούς. Στην προσπάθεια διαφυγής τους από το μαινόμενο πλήθος, οι Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί απαντούν στην επίθεση πυροβολώντας και σκοτώνοντας δύο Τουρκοκύπριους. Το ποτισμένο με βρετανοτουρκικό πετρέλαιο φιτίλι είχε ανάψει. Ανήμερα Χριστούγεννα η πολεμική σύγκρουση στο κέντρο της Λευκωσίας μεταξύ ενόπλων ομάδων Ελληνοκυπρίων/Τουρκοκυπρίων ήταν γεγονός. Στη συνέχεια, η σύγκρουση γενικεύθηκε σε όλη την Κύπρο, με εμπολοκή της Τουρκικής Δύναμης Κύπρου (ΤΟΥΡΔΥΚ) και της τουρκοκυπριακής αστυνομίας, που επιχείρησαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους στρατηγικά σημεία του νησιού. Οι σκληρότερες μάχες διεξήχθησαν παραμονή και ανήμερα Χριστούγεννα. Στις 30 Δεκεμβρίου 1963, μετά από βρετανική και αμερικανική μεσολάβηση, υπογράφτηκε συμφωνία κατάπαυσης πυρός και χάραξη της διαχωριστικής «πράσινης γραμμής» στη Λευκωσία, με τραγικές συνέπειες για τον Ελληνισμό της περιοχής. Οι Τουρκοκύπριοι δημιούργησαν δικούς τους αυτόνομους θύλακες στην κυπριακή επικράτεια, με τους ηγέτες τους να μιλούν πλέον ανοιχτά για διχοτόμηση.
Τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963 μετεξελίχθηκαν σε πολιτικό μυθιστόρημα, που σημάδεψε έντονα τη μετέπειτα πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με πρώτο κοντινό ορίζοντα τις φονικές μάχες της Τηλλυρίας τον Αύγουστο του 1964, που κορυφώθηκαν με ρίψη βομβών «ναπάλμ» από την τουρκική αεροπορία μέσα σε κλίμα πολυήμερης φρίκης με νεκρούς και τραυματίες. Η «πράσινη γραμμή», με μικρές διαφοροποιήσεις, αποτέλεσε 11 χρόνια μετά τη γραμμή «Αττίλα» ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 με χιλιάδες νεκρούς και κατοχή του ενός τρίτου του κυπριακού εδάφους από τους νεο-οθωμανούς της Άγκυρας.
Σήμερα, 60 χρόνια μετά τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963, οι κίνδυνοι που μας περιζώνουν καθίστανται ολοένα και πιο ορατοί, καθώς στη γειτονιά μας αλλά και στον ταραγμένο πλανήτη συντελούνται πρωτόγνωρα πολεμικά εγκλήματα. Ο κυπριακό λαός εν μέσω συνθηκών πολιτικής αναξιοπιστίας, κομματικής ασυδοσίας και πρωτοφανούς κοινωνικής παρακμής, αναζητεί εναγωνίως σανίδα σωτηρίας. Μοναδική συνταγή προς τούτο είναι να αλλάξουμε τον εσωτερικό μας εαυτό, αποβάλλοντας μίση του παρελθόντος, αφήνοντας την αγάπη να διεισδύσει βαθιά μέσα στις ψυχές μας, φεγγοβολώντας την οδό της ταπείνωσης και της λύτρωσης.
Με μοναδικό μας όπλο την ανθρωπιά και την αγάπη προς την πατρίδα και με συνοδηγό μας το δίκαιο και το ηθικό, καλούμαστε να εργασθούμε συλλογικά για να χαράξουμε μια νέα πορεία προς το αύριο, με όχημα την ποιοτική δημοκρατία και την ευνομούμενη πολιτεία. Παραδειγματιζόμενοι από τα λάθη, τις παραλείψεις, τις κομματικές κακοτεχνίες και τις διαχρονικές αστοχίες των πολιτειακών μας ηγετών, ας πορευθούμε ενωμένοι και ομόψυχοι αναζητώντας την οδός ελευθερίας για δικαίωση της αιμάσσουσας Κύπρου.
*Δημοσιογράφος, Πρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού www.iep.org.cy
