Τελευταία πράξη Κούσιου η αναθεώρηση της στρατηγικής για την απασχόληση ΥΤΧ

Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο της αναθεώρησης της Στρατηγικής για την απασχόληση των εργατών από τρίτες χώρες από την απερχόμενη Κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται πως ο Υπουργός Εργασίας Κυριάκος Κούσιος την 1η Φεβρουαρίου 2023, στο πλαίσιο του απολογισμού τού έργου του Υπουργείου του, τόνισε πως δεν φεύγει από το Υπουργείο χωρίς την αναθεώρηση. Είπε ότι, παρόλο που δέχεται κριτική από συνδικαλιστικές οργανώσεις για το θέμα, δεν μπορεί να μείνουν τομείς όπως η γεωργοκτηνοτροφία και η τουριστική βιομηχανία χωρίς εργάτες αφού δεν υπάρχει ενδιαφέρον από Κύπριους εργαζόμενους. Όπως ανέφερε, η Κυβέρνηση έχει την εκτελεστική εξουσία μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου. Απομένουν δηλαδή δύο συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, στις 15 και 22 Φεβρουαρίου 2023, στις οποίες ενδέχεται να κατατεθεί προς έγκριση η πρόταση του Υπουργού Εργασίας.

Η πρόταση Κούσιου

Πρόθεση του Υπουργού Εργασίας, σύμφωνα με επιστολή ημερομηνίας 23 Ιανουαρίου 2023, που απέστειλε στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, είναι «η φιλελευθεροποίηση για την εργοδότηση ξένου εργατικού δυναμικού στους τομείς της γεωργοκτηνοτροφίας, περισυλλογής σκυβάλων, ανακύκλωσης και συναφών οικονομικών δραστηριοτήτων. Καθ’ όσον αφορά τους άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και εφόσον αποδεικνύεται η έλλειψη Κυπρίων ή Ευρωπαίων που θα επιθυμούσαν να εργοδοτηθούν, προτείνεται να καθοριστεί ποσοστό 30% του μέσου όρου του συνολικού αριθμού απασχολουμένων για την περίοδο 12 μηνών που προηγούνται της αίτησης. Το ποσοστό του 30% θα αυξάνεται σε 50% εφόσον ο εργοδότης εφαρμόζει συμφωνημένη κλαδική ή επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση».

Η εν λόγω επιστολή προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των τριών συνδικαλιστικών συντεχνιών ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΔΕΟΚ, οι οποίες κατηγόρησαν τον Υπουργό ότι κάνει τα χατίρια των εργοδοτών, ενώ τόνισαν πως αυτό που γίνεται είναι σοβαρό πλήγμα στον κοινωνικό διάλογο.

Η συζήτηση έμεινε εκεί και παραμένει άγνωστο εάν ο απερχόμενος Υπουργός θα επιμείνει στη θέση του και θα θέσει ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου τη νέα Στρατηγική για την απασχόληση των εργατών από τρίτες χώρες, το οποίο αναμένεται να συνεδριάσει ακόμα δύο τελευταίες φορές, στις 15 και 22 Φεβρουαρίου, πριν αναλάβει τα ηνία η νέα Κυβέρνηση στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», οι συντεχνίες θεωρούν λήξαν το ζήτημα, ωστόσο από την άλλη πλευρά οι εργοδοτικές οργανώσεις πιστεύουν ότι το θέμα θα τεθεί ενώπιον του Υπουργικού πριν από τη λήξη της θητείας της Κυβέρνησης Αναστασιάδη. Ίδωμεν.

Επαυξάνονται οι ανησυχίες

Σε ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου σημειώνει με ιδιαίτερη ανησυχία την εισροή χιλιάδων παράτυπων μεταναστών στην αγορά εργασίας, και τη ραγδαία αύξηση του φαινομένου της παράνομης απασχόλησης και της αδήλωτης εργασίας. «Τις ανησυχίες μας επαυξάνουν και οι πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες θα τροποποιηθούν τα κριτήρια απασχόλησης αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών, σε ποσοστό 50% του εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα στην τουριστική βιομηχανία», προστίθεται.

Τις ανησυχίες του αλλά και τις προτάσεις του επί του θέματος, το Ινστιτούτο τις κατέθεσε εγγράφως στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, στην παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών την 1η Δεκεμβρίου 2022, ενώ αναφορικά με το θέμα της νόμιμης και παράνομης απασχόλησης αλλοδαπών και της δυνατότητας απασχόλησης αιτητών ασύλου απέστειλε τις εισηγήσεις του προς το Υπουργείο Εργασίας.

Μεταξύ των εισηγήσεών του περιλαμβάνεται η συστηματική καταγραφή όλων των στοιχείων που αφορούν την απασχόληση αλλοδαπών, η άρση της ρύθμισης που παρέχει το δικαίωμα εργοδότησης αιτητών πολιτικού ασύλου και η επικαιροποίηση των κριτηρίων απασχόλησης αλλοδαπών με στόχο να ανταποκρίνονται τάχιστα στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, χωρίς όμως να επηρεάζονται οι πραγματικές ανάγκες και δυνατότητες απασχόλησης των Κυπρίων ανέργων. Περαιτέρω, το Ινστιτούτο προτείνει όπως μέρος των αναγκών σε εποχικούς εργάτες και στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα καλύπτονται από αναγνωρισμένους πολιτικούς πρόσφυγες και άτομα με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Όσον αφορά τους κοινοτικούς, εισηγείται όπως υιοθετηθεί ως κριτήριο για την απασχόλησή τους η καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας.

Απασχόληση και ανεργία σε αριθμούς

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το Ινστιτούτο τα οποία αφορούν την εικόνα της γενικής απασχόλησης και της ανεργίας στην Κύπρο, τον Ιανουάριο 2021 οι Ε/κ που απασχολούνταν ανέρχονταν στους 345.348 (70,2%), οι άνεργοι ήταν 21.184 (66%), οι κοινοτικοί που απασχολούνταν ήταν 81.853 (16,6%) και οι άνεργοι 6.853 (21%), οι Τ/κ που εργάζονταν ανέρχονταν στους 1.605 (0,3%) και οι άνεργοι 171 (1%), ενώ οι υπήκοοι τρίτων χωρών που απασχολούνταν ήταν 62.877 (12,8%) και οι άνεργοι 2.137 (7%).

Τον Απρίλιο του 2022 η κατάσταση διαμορφώθηκε ως ακολούθως: οι Ε/κ που απασχολούνταν ανέρχονταν στους 359.257 (67,3%), οι άνεργοι ήταν 7.718 (67%), οι κοινοτικοί που απασχολούνταν ήταν 90.841 (17%) και οι άνεργοι 2.018 (17%), οι Τ/κ που εργάζονταν ανέρχονταν στους 2.316 (0,4%) και οι άνεργοι 100 (1%), ενώ οι υπήκοοι τρίτων χωρών που απασχολούνταν ήταν 81.051 (15,2%) και οι άνεργοι 552 (5%).

Από τα πιο πάνω δεδομένα προκύπτει πως ενώ η ανεργία μειώθηκε κατακόρυφα σε απόλυτους αριθμούς, το ποσοστό των Ε/κ ανέργων αυξήθηκε, ενώ για τις κατηγορίες κοινοτικών και υπηκόων τρίτων χωρών, το ποσοστό των ανέργων μειώθηκε. Το ίδιο ισχύει και για την απασχόληση, αφού ναι μεν αυξήθηκε σε αριθμούς σε όλες τις κατηγορίες, το ποσοστό όμως των Ε/κ που απασχολούνταν μειώθηκε, ενώ ταυτόχρονα το ποσοστό των κοινοτικών και υπηκόων τρίτων χωρών που απασχολούνταν αυξήθηκε.

Εργαζόμενοι σε πέντε τομείς της οικονομικής δραστηριότητας

Τα στοιχεία που αφορούν στην ανεργία και απασχόληση των κοινοτικών και ΥΤΧ σε πέντε τομείς οικονομικής δραστηριότητας για το 2021 καταδεικνύουν πως τον Ιανουάριο του υπό αναφορά έτους, στη Μεταποίηση απασχολούνταν 7.788 κοινοτικοί και 3.185 ΥΤΧ, ενώ υπήρχαν 2.033 άνεργοι, στις Κατασκευές απασχολούνταν 11.076 κοινοτικοί και 5.648 ΥΤΧ και 2.154 ήταν άνεργοι, στο Εμπόριο ενώ υπήρχαν 6.035 άνεργοι, απασχολούνταν 13.964 κοινοτικοί και 5.254 ΥΤΧ, στις Μεταφορές ενώ υπήρχαν 1.463 άνεργοι, απασχολούνταν 3.333 κοινοτικοί και 1.070 ΥΤΧ. Στα ξενοδοχεία οι δηλωμένοι άνεργοι ήταν 7.496 και οι απασχολούμενοι κοινοτικοί 6.498, ενώ οι ΥΤΧ που απασχολούνταν, ανέρχονταν στους 1.475. Στα εστιατόρια απασχολούνταν 9.074 κοινοτικοί και 4.763 ΥΤΧ.

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους μειώθηκαν κατά πολύ οι άνεργοι στους προαναφερθέντες οικονομικούς τομείς, ενώ παράλληλα οι αριθμοί των απασχολούμενων κοινοτικών και ΥΤΧ σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες σημείωσαν αύξηση, με εξαίρεση τους κοινοτικούς που απασχολούνταν στον τομέα των Κατασκευών, οι οποίοι μειώθηκαν περίπου κατά χίλιους.

Τα στοιχεία που αφορούν στην ανεργία και απασχόληση των κοινοτικών και ΥΤΧ σε πέντε τομείς οικονομικής δραστηριότητας για το 2022 καταδεικνύουν πως τον Ιανουάριο του υπό αναφορά έτους, στη Μεταποίηση απασχολούνταν 8.006 κοινοτικοί και 3.875 ΥΤΧ, ενώ υπήρχαν 868 άνεργοι, στις Κατασκευές απασχολούνταν 10.731 κοινοτικοί και 6.804 ΥΤΧ, ενώ 1.071 ήταν οι άνεργοι του τομέα, στο Εμπόριο ενώ υπήρχαν 2.364 άνεργοι, απασχολούνταν 14.501 κοινοτικοί και 6.230 ΥΤΧ, στις Μεταφορές ενώ υπήρχαν 590 άνεργοι, απασχολούνταν 3.948 κοινοτικοί και 1.736 ΥΤΧ. Στα ξενοδοχεία οι δηλωμένοι άνεργοι ήταν 4.599 και οι απασχολούμενοι κοινοτικοί 6.316, ενώ οι ΥΤΧ που απασχολούνταν, ανέρχονταν στους 1.736.

Τον Ιούλιο του 2022, παράλληλα με την περαιτέρω μείωση των ανέργων σε όλους τους οικονομικούς τομείς, αυξήθηκε η απασχόληση των κοινοτικών και ΥΤΧ, με εξαίρεση τους τομείς των Κατασκευών και της Μεταποίησης, όπου οι κοινοτικοί μειώθηκαν ελαφρώς. Συγκεκριμένα, στη Μεταποίηση οι άνεργοι μειώθηκαν στους 710, ενώ οι κοινοτικοί που απασχολούνταν, ανέρχονταν στους 7.645 και οι ΥΤΧ στους 4.550. Στις Κατασκευές απασχολούνταν 10.601 κοινοτικοί και 8.079 ΥΤΧ, ενώ 968 ήταν οι άνεργοι του τομέα. Στο Εμπόριο, ενώ υπήρχαν 2.022 άνεργοι, απασχολούνταν 14.581 κοινοτικοί και 7.599 ΥΤΧ. Στις Μεταφορές, ενώ υπήρχαν 410 άνεργοι, απασχολούνταν 4.595 κοινοτικοί και 4.100 ΥΤΧ. Στα ξενοδοχεία οι δηλωμένοι άνεργοι ήταν 1.198 και οι απασχολούμενοι κοινοτικοί 11.718, ενώ οι ΥΤΧ που απασχολούνταν, ανέρχονταν στους 4.357.

Από τα πιο πάνω στοιχεία διαφαίνεται η κατακόρυφη αύξηση της απασχόλησης κοινοτικών αλλά και των υπηκόων τρίτων χωρών, ιδίως στα ξενοδοχεία.