«Ένας στους τέσσερις θανάτους στην ΕΕ οφείλεται στον καρκίνο»

Η παγκόσμια ημέρα κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου, καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC), ως μια υπενθύμιση για ανάγκη για πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της νόσου καθώς αναμφίβολα η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά για επιτυχή θεραπεία.

Κάνοντας μια έρευνα στο διαδίκτυο βρίσκει κάποιος ότι ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε τους όρους «καρκίνος» και «καρκίνωμα» για να περιγράψει διάφορους όγκους που εμφάνιζαν εσωτερικά ή εξωτερικά. Στην Ελληνική γλώσσα οι λέξεις αυτές αναφέρονται στα καβούρια, τα οποία θυμίζουν τον καρκίνο, αφού οι ακτινωτές μεταστάσεις των καρκινικών κυττάρων, φέρνουν αμυδρά στο μυαλό τη μορφή που έχουν τα πόδια και οι δαγκάνες του καβουριού.

Ο καρκίνος αποτελεί τη δεδομένη στιγμή τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του αρχείου καρκίνου της Κύπρου, το 1998 καταγράφηκαν 1608 περιστατικά, το 1999 1623, το 2000 1769, το 2001 1920, το 2002 2068, το 2003 2174, το 2004 2399, το 2005 2432, το 2006 2494, το 2007 2783, το 2008 2983, το 2009 2960, το 2010 3120, το 2011 3348, το 2012 3291, το 2013 3383, το 2014 3528, το 2015 3722, το 2016 3879, το 2017 3776, το 2018 3770 και το 2019 3823 νέα περιστατικά. Συνολικά από 1998 μέχρι το 2019 καταγράφηκαν 62853 περιστατικά. Τα 32494 αφορούν άντρες και τα 30359 γυναίκες.

Οι κύριες αιτίες θνησιμότητας από καρκίνο στους άνδρες ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ενώ στις γυναίκες ήταν ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του πνεύμονα και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου, σημειώνεται πως η κατανάλωση καπνού εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας, με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά στους άνδρες.

«Να μπει τέλος στην αδικία που οι καρκινοπαθείς αλλά και οι οικογένειας τους βιώνουν»

Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα καρκίνου, η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της ΕΕ Στέλλας Κυριακίδου, μίλησε στη «Σημερινή» για την καταπολέμηση των ανισοτήτων.

Αρχικά είπε ότι «τιμούμε σήμερα την Παγκόσμια μέρα Καρκίνου, έχοντας εισέλθει στον 4ο χρόνο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Σχέδιου Καταπολέμησης του Καρκίνου-EUCancerPlan. Μια παγκόσμια μέρα αφιερωμένη στην εξάλειψη των ανισοτήτων στην αντιμετώπιση του καρκίνου, όπως ακριβώς στοχεύει και το Ευρωπαϊκό μας Σχέδιο». Συμπλήρωσε ότι οι ανισότητες στη αντιμετώπιση του καρκίνου δεν έχουν χώρο σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας.

Επεσήμανε ότι ο καρκίνος, είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Ένας στους τέσσερις θανάτους στην ΕΕ οφείλεται στον καρκίνο. Έχουμε βάλει τα θεμέλια, έχουμε δουλέψει σκληρά και έχουμε την αποφασιστικότητα να εξασφαλίσουμε ότι όλοι και όλες στην ΕΕ, οπουδήποτε κι αν ζουν, έχουν τις ίδιες δυνατότητες πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία», είπε.

Υπογράμμισε ότι «έχουμε μετατρέψει το Σχέδιο σε χειροπιαστές δράσεις, συνολικά 30 νέες Δράσεις μόνο για το 2023. Οι οποίες υποστηρίζονται με σημαντική, χωρίς προηγούμενο, οικονομική ενίσχυση. Έχουμε για πρώτη φορά δημιουργήσει το πρώτο ευρωπαϊκό μητρώο ανισοτήτων το οποίο ανακοινώσαμε μόλις πρόσφατα». Τόνισε ότι αντανακλά το Στόχο του Σχεδίου να εντοπίσει τις ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της αντιμετώπισης του καρκίνου ώστε να στοχεύσει απόλυτα τις επενδύσεις στηρίζοντας τα Κράτη Μέλη. Οι ανισότητες και οι διακρίσεις δεν έχουν χώρο στην ΕΕ.

Ακόμη είπε ότι κάθε χρόνο γίνονται 2.7 εκατομμύρια διαγνώσεις καρκίνου όμως το 40% από αυτούς μπορούν να προληφθούν. «Ο προ συμπτωματικός έλεγχος είναι το κλειδί της έγκαιρης διάγνωσης, για αυτό και προχωρήσαμε σε νέες κατευθυντήριες οδηγίες προς τα ΚΜ»..

Η κα. Κυριακίδου τόνισε ότι με την πρόοδο στην έγκαιρη ανίχνευση, και θεραπεία όλο και περισσότεροι άνθρωποι θεραπεύονται, ωστόσο, πολύ συχνά, αφού ξεπεράσουν την ασθένεια βρίσκουν άλλα εμπόδια, όπως η ισότιμη πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. «Το δικαίωμα στη λήθη συνεχίζει να είναι προτεραιότητα για μας, ώστε να ενταχθεί στις εθνικές νομοθεσίες».

Σημείωσε ότι πρέπει να μπει τέλος στην αδικία που οι καρκινοπαθείς αλλά και οι οικογένειας τους βιώνουν, ακόμη και χρόνια μετά από την αποθεραπεία τους. «Τέλος στο στιγματισμό και τις διακρίσεις».

Εξήγησε ότι «επενδύουμε στην καινοτομία, την έρευνα, στη συνεργασία μας με το αντίστοιχο πρόγραμμα των ΗΠΑ, στους παιδικούς αλλά και στους σπάνιους καρκίνους».

Τέλος, ανέφερε ότι «αυτή είναι η αλληλεγγύη που η ΕΈ μας εξασφαλίζει, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας και που μας καθοδηγεί ώστε να επιτύχουμε το καλύτερο, για τον κάθε έναν από εμάς που η ζωή του έχει επηρεαστεί από τον καρκίνο».

Σύμφωνα με το Αρχείο Καρκίνου Κύπρου, συνολικά από 1998 μέχρι το 2019 καταγράφηκαν 62.853 περιστατικά. Τα 32.494 αφορούν άντρες και τα 30.359 γυναίκες

«Πρόληψη του καρκίνου είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της νόσου»

Στη «Σ» μίλησε και η Διευθύντρια μάρκετινγκ του ΠΑΣΥΚΑΦ Γεωργία Ορφανού, η οποία ανέφερε ότι τα κύρια αίτια που αφορούν στην αύξηση των περιστατικών καρκίνου αφορούν κυρίως τόσο στην αύξηση όσο και στην γήρανση του πληθυσμού, ωστόσο οι ανθυγιεινές συνήθειες όπως είναι το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, οι κακές διατροφικές συνήθειες που οδηγούν στην παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η επικίνδυνη έκθεση στον ήλιο, μπορούν να κάνουν μεγαλύτερη την άνοδο των περιστατικών.

Σημείωσε ότι οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι οι περισσότεροι καρκίνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά εάν ανιχνευθούν έγκαιρα. Συμπλήρωσε ότι η έγκαιρη ανίχνευση και η πρόληψη του καρκίνου είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της νόσου, ιδίως σε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας, ένα τμήμα του γενικού πληθυσμού που θα συνεχίσει να αυξάνεται παγκοσμίως τις επόμενες δεκαετίες. «Τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου έχουν επανειλημμένα αποδειχθεί με την εφαρμογή τους που αφορούν μεταξύ άλλων στον καρκίνο του μαστού και στον καρκίνο του παχέος εντέρου».

Επεσήμανε ότι σε συνάρτηση με την Ευρωπαϊκή στρατηγική για τον καρκίνο «Europe’s beating cancer plan», εφαρμόστηκε στην Κύπρο το πρόγραμμα για την εξάλειψη του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV προσφέροντας από το 2010 δωρεάν εμβόλια έναντι του HPV και στα δυο φύλα. «Το εμβόλιο προσφέρεται πλέον μέσω ΓεΣΥ σε κορίτσια που γεννήθηκαν από την 01/01/2004 και σε αγόρια τα οποία γεννήθηκαν από την 01/01/2008».

Όπως εξήγησε, με τη επανασύσταση της Εθνικής Επιτροπής Καρκίνου έχει τροχοδρομηθεί η δημιουργία του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου θα συμβάλει στην αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρονται στους ασθενείς αφού θα έχει την ευθύνη της αξιολόγησης, της διαπίστευσης και της οργάνωσης όλων των ογκολογικών υπηρεσιών.

Διευκρίνισε όμως ότι Κύπρος κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση στην Ευρώπη με ποσοστό 35.10% στους καπνιστές ηλικίας 15+ ετών, προσθέτοντας ότι εκκρεμεί η εφαρμογή πληθυσμιακών προγραμμάτων όπως του Καρκίνου του παχέος εντέρου και του πνεύμονα καθώς και η καθολική εφαρμογή του νόμου για το κάπνισμα.

Στη συνέχεια μίλησε για τις δράσεις του ΠΑΣΥΚΑΦ για ενημέρωση του κοινού. Όπως είπε, η πρόληψη και η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου αποτελούν βασικούς τομείς στους οποίους ο ΠΑΣΥΚΑΦ επενδύει από το 1986, έτος της ίδρυση του.

Υπογράμμισε ότι τα έτη 2020 και 2021, όταν εμφανίστηκε η πανδημία της νόσου Covid 19 και επισκίασε τα πάντα εντός και εκτός νοσοκομείων, συνέχισαν να ενημερώνουν το κοινό και να ενισχύουν την πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη του καρκίνου, της νόσου που αποτελεί μόνιμη πανδημία και πραγματική μάστιγα, η οποία υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει και να πλήττει τους ανθρώπους ακόμη και μετά το τέλος αυτής της πανδημίας. «Μέσω των προγραμμάτων μας, στοχεύουμε στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τα πιθανά προειδοποιητικά σημάδια καρκίνου και στην ενίσχυση του ρόλου της πρωτοβάθμιας περίθαλψης στη βελτίωση της έγκαιρης διάγνωσης», είπε.

Πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι να κατανοούν τι είναι ο καρκίνος, τις αιτίες του καρκίνου, να γνωρίζουν τα διαθέσιμα εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου και τι πρέπει να κάνουν όταν ανησυχούν για ένα πιθανό σύμπτωμα. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στον τομέα ισότητας, των δικαιωμάτων και αξιών των ατόμων με εμπειρία καρκίνου, εντοπίζοντας τις ανάγκες και λειτουργώντας ως σύνδεσμος ή και ως μοχλός πίεσης προς την Πολιτεία προς επίλυση των προβλημάτων».

Καταληκτικά είπε ότι στα προγράμματά τους περιλαμβάνονται εκστρατείες ενημέρωσης, υπενθύμισης και παρακίνησης όπως για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας/HPV, για τους καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος, τον καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα, τον ανδρικό καρκίνο, το καρκίνο του δέρματος/μελάνωμα και απευθύνονται στοχευμένα σε κοινό υψηλού κινδύνου. «Προωθούμε και εκπαιδεύουμε τα παιδιά για τον Ευρωπαϊκό κώδικα κατά του καρκίνου».