Φορολογικός αχταρμάς

Οφείλω να ομολογήσω ότι η γνωριμία μου με την εννοιολογική σημασία της λέξης «αχταρμάς» είναι σχετικά πρόσφατη και φαντάζομαι αυτό ισχύει και για την πλειοψηφία των συμπολιτών μας. Η έννοια της λέξης αχταρμάς, στο πλαίσιο των πολιτικών συζητήσεων και αντιπαραθέσεων μέσα από τις οποίες αρχικά μας συστήθηκε, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ερμηνειών ανάλογα με την πολιτική απόχρωση που της δίνεται από τον χρήστη. Κατ’ επέκτασιν η ερμηνεία της λέξης αχταρμάς με πολιτικούς όρους είναι τουλάχιστον διττή και μπορεί να σημαίνει αφ’ ενός την σύνθεση απόψεων και ιδεών μέσα από εποικοδομητική συζήτηση με σκοπό την εξεύρεση λύσεων προς όφελος των πολλών και της κοινωνίας ευρύτερα και αφ’ ετέρου μπορεί απλώς να σημαίνει ανακάτεμα, μπέρδεμα και σύγχυση.

Στο πλαίσιο της δικής μας τεχνοκρατικής ανάλυσης και ως περιγραφή του υφιστάμενου φορολογικού μας συστήματος, η ερμηνεία της λέξης αχταρμάς δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση ως προς την έννοια και το νόημά της. Κάθε άλλο. Αποτελεί σημείο σύγκλισης και συμφωνίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων και επαγγελματιών του κλάδου χωρίς εξαιρέσεις. Σημαίνει ανακάτεμα, μπέρδεμα και σύγχυση.

Χωρίς ίχνος υπερβολής, υπάρχουν σήμερα σε ισχύ και αποτελούν κομμάτι του ευρύτερου φορολογικού μας πλαισίου, νομοθεσίες που θεσπίστηκαν αμέσως μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, νομοθεσίες που θεσπίστηκαν μετά την τουρκική εισβολή ως μέτρο αντιμετώπισης των καταστροφικών επιπτώσεων του πολέμου, νομοθεσίες που υιοθετήθηκαν για να προετοιμάσουν την ένταξή μας στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια και να εναρμονίσουν τη φορολογική μας νομοθεσία με το κοινοτικό κεκτημένο και πληθώρα άλλων φορολογικών οδηγιών που έχουν κατά καιρούς ενσωματωθεί (ως είναι και η υποχρέωσή μας ως πλήρους μέλους της ΕΕ) και αποτελούν και αυτές αναπόσπαστο μέρος του φορολογικού μας πλαισίου και συστήματος.

Άμεση ανάγκη για μια εφ’ όλης της ύλης φορολογική μεταρρύθμιση και ενοποίηση

Εύκολα μπορεί λοιπόν να αντιληφθεί κανείς ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να προχωρήσουμε σε μια εφ’ όλης της ύλης φορολογική μεταρρύθμιση, μέσω της οποίας θα υιοθετηθεί ένα μοντέρνο, πλήρως ψηφιοποιημένο και αποτελεσματικό φορολογικό πλαίσιο, που θα βασίζεται στις βέλτιστες φορολογικές πρακτικές, θα προωθεί και θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας μέσω στοχευμένων και μετρήσιμων κινήτρων όπως ήδη εφαρμόζονται σε άλλες ανταγωνιστικές προς εμάς δικαιοδοσίες, θα καταργεί πεπαλαιωμένες και αναχρονιστικές νομοθεσίες που προσφέρουν λίγα έως καθόλου στα έσοδα του Κράτους, θα ενοποιεί νομοθεσίες εκεί και όπου χρειάζεται ενισχύοντας έτσι τη φοροεισπρακτική ικανότητα του Τμήματος Φορολογίας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αναπτυξιακή προοπτική της οικονομικής δραστηριότητας.

Η Κύπρος είναι, αναντίλεκτα, μια μικρή και εξωστρεφής οικονομία, εξαιρετικά ευάλωτη και επιρρεπής σε εξωγενείς παράγοντες, όπως ήταν (και ακόμα είναι σε κάποιο βαθμό) η παρατεταμένη υγειονομική κρίση της πανδημίας, η οποία εξελίχτηκε και σε παγκόσμια οικονομική κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι απότοκες υψηλές πληθωριστικές τάσεις που δημιούργησε, όπως αυτές αποτυπώνονται στις τιμές των καυσίμων, των τροφίμων και γενικά των ειδών πρώτης ανάγκης.

Η σημασία των φορολογικών εσόδων στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής

Το κράτος και γενικά η εκάστοτε κυβέρνηση οφείλει και πρέπει να είναι σε θέση να στηρίζει άμεσα, έμπρακτα και στοχευμένα τις πιο ευάλωτες ομάδες ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης και παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης, όπως αυτήν που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Η δημοσιονομική πολιτική του κράτους καταρτίζεται και ασκείται σε μεγάλο βαθμό στη βάση των φορολογικών εσόδων που θα εισρεύσουν στον κρατικό κορβανά. Μικρές και εύκαμπτες οικονομίες, όπως είναι η δική μας, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην προσέλκυση αειφόρων ξένων επενδύσεων στο έδαφός τους, προσδοκώντας στην αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση που δημιουργείται από το φρέσκο χρήμα που διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά και που μεταφράζεται στο τέλος του ευρύτερου καταναλωτικού κύκλου σε αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους και κατ’ επέκτασιν στην απρόσκοπτη ενάσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής της εκάστοτε κυβέρνησης.

Επίκληση εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό

Ανέκαθεν το φορολογικό (και νομικό) μας πλαίσιο αποτελούσε το εφαλτήριο για ανάκαμψη όσον αφορά τόσο τον τομέα των υπηρεσιών όσο και των άμεσων ξένων επενδύσεων. Για να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί και αξιόπιστοι πρέπει να αναλύσουμε προσεκτικά και εμπεριστατωμένα τις νέες τάσεις και τα νέα δεδομένα όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί και να κατανοήσουμε το νέο και διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο καλούμαστε να λειτουργήσουμε.

Ως εκ τούτου, η επίκληση ομάδας εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό με σχετική πείρα στον σχεδιασμό φορολογικών συστημάτων και μοντέλων, η οποία σε συνεργασία με μια επίλεκτη ομάδα εμπειρογνωμόνων και τεχνοκρατών που να γνωρίζουν καλά την κυπριακή πραγματικότητα καθώς και τις ιδιαιτερότητες, τις ανάγκες και τις προκλήσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν στον σχεδιασμό του νέου φορολογικού μας συστήματος, είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Η επιτυχής έκβαση του όλου εγχειρήματος της φορολογικής μεταρρύθμισης και ενοποίησης έγκειται στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της εισαγωγής φορολογικών κανόνων που θα μπορούσαν να αυξήσουν τα έσοδα και τη ,φοροεισπρακτική ικανότητα του κράτους από την μια (προσελκύοντας στοχευμένες αειφόρες ποιοτικές επενδύσεις, εταιρείες ξένων συμφερόντων και ιδιώτες υψηλής κατάρτισης στην Κύπρο), δίνοντας παράλληλα φορολογικά κίνητρα στους ξένους επενδυτές για να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, καθιστώντας έτσι την Κύπρο ως τη βάση τους.

Αν αναλογιστεί κανείς ότι μεσολάβησαν 20 και πλέον χρόνια από την τελευταία φορά που οργανωμένα προχωρήσαμε σε μια εφ’ όλης της ύλης φορολογική μεταρρύθμιση, είμαι βέβαιος ότι, ανεξαρτήτως του προσώπου που θα εκλεγεί στο ύπατο αξίωμα της χώρας την 1η του Μάρτη, θα υπάρχει η δεδηλωμένη πολιτική βούληση και υποστήριξη για να προχωρήσει η πολυ-αναμενόμενη φορολογική μεταρρύθμιση και ενοποίηση, με στόχο να καταστεί η Κύπρος ένα σύγχρονο και πλήρως ψηφιοποιημένο και πράσινο επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κέντρο, που να μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην προσέλκυση νέων αειφόρων επενδύσεων.

*Διοικητικός Σύμβουλος και Eπικεφαλής Διεθνών Φορολογικών Υπηρεσιών, KPMG Kύπρου