Η εκκολαπτόμενη και πολλά υποσχόμενη κυπριακή αμυντική βιομηχανία

Στον χάρτη των χωρών που δραστηριοποιούνται στη σύγχρονη, καινοτόμο, αμυντική βιομηχανία έχει μπει η Κύπρος εδώ και λίγα χρόνια, μέσω μιας σειράς νέων εταιρειών. Οι εταιρείες αυτές έχουν ήδη πετύχει πολλά και αξιόλογα πράγματα, δημιουργώντας μια ελπιδοφόρα προοπτική για τη συνέχεια και δημιουργώντας δυνατότητες πολλαπλού οφέλους για την οικονομία, την άμυνα, την ασφάλεια, την εργασία και την ανάπτυξη στον τόπο μας.

Ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Εταιρειών Έρευνας και Καινοτομίας, Δρ Τάσος Κουνούδης, εξηγεί σε συνέντευξή του στη «Σ», τι είναι και πού συνίσταται η κυπριακή αμυντική βιομηχανία.

Μας μιλά για το πελατολόγιο των κυπριακών εταιρειών που ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την κατασκευή καινοτόμων προϊόντων και συστημάτων άμυνας και ασφάλειας, αλλά και για τη σχέση του Υπουργείου Άμυνας της Δημοκρατίας και της Εθνικής Φρουράς με τις εταιρείες αυτές.

Τέλος, εξηγεί τις προοπτικές και τα πολλαπλά οφέλη που θα έχει για την Κύπρο η περαιτέρω ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας, ενώ μας παρουσιάζει τα επόμενα βήματα του Συνδέσμου, προβαίνοντας μάλιστα και σε έναν σύντομο απολογισμό τού 1ου Συνεδρίου Άμυνας και Ασφάλειας που έγινε πριν από λίγες ημέρες στη Λεμεσό.

Πόσες εταιρείες και ποιο είναι το δυναμικό των εταιρειών αυτών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας;

Περίπου τριάντα καινοτόμες κυπριακές εταιρείες τεχνολογίας δραστηριοποιούνται στην κυπριακή αμυντική βιομηχανία. Οι εταιρείες αυτές, οι οποίες είναι μέλη του Κυπριακού Συνδέσμου Επιχειρήσεων Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΣΕΕΚ), σχεδιάζουν, παράγουν και εξάγουν κυρίως προϊόντα διττής χρήσης, δηλαδή προϊόντα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για ειρηνικούς σκοπούς. Μπορούμε να πούμε ότι σήμερα στην Κύπρο υπάρχει μία δυναμική, καινοτόμος και ραγδαία αναπτυσσόμενη κυπριακή αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει αναπτύξει υψηλής τεχνολογίας υποδομές, εξειδικευμένη τεχνογνωσία και διεθνείς συνεργασίες, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές για τη χώρα μας.

Πού συνίσταται η καινοτομία των εταιρειών αυτών; Τι παράγουν;

Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία έχει ήδη αναπτύξει την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, επιστημονικό δυναμικό και τεχνογνωσία, οι οποίες αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών. Είμαστε περήφανοι γιατί κυπριακές επιχειρήσεις σήμερα αναπτύσσουν, μεταξύ άλλων, πρωτοποριακές τεχνολογίες και προϊόντα ευφυών μη επανδρωμένων χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων οχημάτων, έξυπνων ραντάρ με δυνατότητα εντοπισμού στόχων πέραν του ορίζοντα, ενοποιημένων αντιαεροπορικών συστημάτων για εξουδετέρωση drones, συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, εξειδικευμένες πλατφόρμες κυβερνοασφάλειας, συστήματα έγκαιρου εντοπισμού στόχων, τεχνολογίες προστασίας επικοινωνιών από παρεμβολές, συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης και προηγμένα συστήματα στρατιωτικών επικοινωνιών.

Ποιοι είναι οι πελάτες των εταιρειών αυτών;

Οι κυπριακές εταιρείες προωθούν τα προϊόντα τους είτε ως ολοκληρωμένα συστήματα κατευθείαν στη διεθνή αγορά, όπου πελάτες είναι Υπουργεία Άμυνας ή υπηρεσίες ασφαλείας, είτε ως υποσυστήματα πιο μεγάλων και πολύπλοκων αμυντικών συστημάτων, όπου πελάτες μας είναι μεγάλες εταιρείες της διεθνούς αμυντικής βιομηχανίας. Για να το πετύχουμε αυτό, οι κυπριακές εταιρείες, με τη βοήθεια του ΚΣΕΕΚ, συμμετέχουν σε διεθνείς αμυντικές εκθέσεις με κυπριακά περίπτερα. Είχαμε ήδη μια πολύ πετυχημένη παρουσία των εταιρειών μας στη διεθνή έκθεση DEFEA στην Αθήνα το 2021, στη μεγαλύτερη αμυντική έκθεση στην Ευρώπη Eurosatory, στο Παρίσι το 2022, ενώ τον Μάιο θα είμαστε και πάλι στην DEFEA 2023 ενισχύοντας σημαντικά την εξωστρέφεια της κυπριακής αμυντικής βιομηχανίας.

Ποια είναι η σχέση των κυπριακών εταιρειών που συνιστούν την καινοτόμο αμυντική βιομηχανία της Κύπρου με το Υπουργείο Άμυνας της Δημοκρατίας μας και την Εθνική Φρουρά;

Υπάρχει μία εξαιρετική σχέση με το Υπουργείο Άμυνας, το οποίο τα τελευταία τρία χρόνια έχει πιστέψει και επενδύσει στην έρευνα και ανάπτυξη στην Άμυνα, μέσω εθνικών ή ευρωπαϊκών συγχρηματοδοτούμενων έργων, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, αφού σήμερα η Κύπρος βρίσκεται στον χάρτη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, συμμετέχοντας σε συμπαραγωγές αμυντικών συστημάτων με εταιρείες κολοσσούς. Περιμένουμε αυτή η υποστήριξη στην εγχώρια βιομηχανία να επεκταθεί και στους εξοπλισμούς μέσω της βιομηχανικής συνεργασίας, η οποία θα μετατρέψει τις αμυντικές δαπάνες σε πόλο ανάπτυξης της οικονομίας και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.

Θεωρείτε ότι η Εθνική Φρουρά είναι σε ικανοποιητικό βαθμό εναρμονισμένη με τις νέες τεχνολογίες και του σύγχρονους και καινοτόμους αμυντικούς εξοπλισμούς; Ποιο ρόλο μπορεί να παίξει η κυπριακή αμυντική βιομηχανία;

Νομίζω τα τελευταία χρόνια γίνεται μια σημαντική προσπάθεια αναβάθμισης. Παραμένουμε όμως πλήρως εξαρτημένοι σε ξένους προμηθευτές, αφού η αυτάρκειά μας βρίσκεται σε μηδενικό βαθμό. Παρά τα 8.5 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία πλήρωσε ο Κύπριος φορολογούμενος τα τελευταία 35 χρόνια, και τα 300 εκατομμύρια ευρώ σε έκτακτες εισφορές για την άμυνα τον χρόνο, δεν έχουμε καταφέρει να κατασκευάσουμε εγχώρια ούτε ένα εξάρτημα κυπριακό, δεν έχουμε δημιουργήσει ούτε ένα πρόγραμμα βιομηχανικής συνεργασίας για μεταφορά τεχνογνωσίας, δεν έχουμε αναπτύξει ούτε ένα εθνικό αμυντικό σύστημα.

Και, όμως, η κυπριακή αμυντική βιομηχανία έχει σήμερα τις δυνατότητες και την υποδομή να υποστηρίξει την Εθνική Φρουρά τόσο στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη λύσεων για επιχειρησιακές ανάγκες, όσο και στη συντήρηση και αναβάθμιση συστημάτων. Και όλα αυτά με σημαντικό οικονομικό και τεχνολογικό όφελος, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα το απόρρητο των τεχνολογιών, την αυτάρκεια, την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας και τη μακροχρόνια εγχώρια υποστήριξη.

Πού βλέπετε να προσανατολίζεται το μέλλον της αμυντικής βιομηχανίας γενικώς; Μπορεί η Κύπρος να παίξει κάποιο ρόλο και να έχει παρουσία στο μέλλον της παγκόσμιας ή ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας;

Βέβαια. Η Κύπρος ήδη παίζει ρόλο στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Τα τελευταία τρία χρόνια μάλιστα οι κυπριακές εταιρείες έχουν σημειώσει εξαιρετικά σημαντικές επιτυχίες με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα σχεδιασμού και συμπαραγωγής της επόμενης γενιάς ευρωπαϊκών αμυντικών συστημάτων σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες αμυντικές βιομηχανίες της Ευρώπης. Οι κυπριακές εταιρείες έχουν πετύχει, με την υποστήριξη του κυπριακού Υπουργείου Άμυνας, τη συμμετοχή τους σε συνολικά 17 συμβόλαια ανάπτυξης νέων ευρωπαϊκών αμυντικών συστημάτων συνολικής αξίας 172,5 εκατομμυρίων ευρώ, γεγονός που βάζει πλέον την Κύπρο σοβαρά στον χάρτη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανίας στην Κύπρο;

Οι προοπτικές είναι πάρα πολλές. Οι σημερινές επιτυχίες αποτελούν μόνο την αρχή, αφού μέσω αυτών δημιουργούνται οι δυνατότητες για ανάπτυξη. Εξαιρετικής σημασίας και πρωταρχικός στόχος του συνδέσμου μας είναι η θεσμοθέτηση της βιομηχανικής συνεργασίας στους εξοπλισμούς, η οποία θα δώσει τη δυνατότητα στις κυπριακές εταιρείες να εμπλακούν σε αμυντικά εξοπλιστικά προγράμματα με ξένους προμηθευτές, με πολλαπλά οφέλη για την οικονομία μας.

Τα Προγράμματα Βιομηχανικής Συνεργασίας είναι ένας θεσμός στις διεθνείς αμυντικές προμήθειες, ο οποίος εφαρμόζεται εδώ και χρόνια. Αποτελούν συμβατική υποχρέωση ξένων εταιρειών που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς αμυντικών προμηθειών να υλοποιήσουν συγκεκριμένο υποκατασκευαστικό έργο μέσω τοπικών εταιρειών, καθώς και επενδύσεων σε υποδομές είτε προς όφελος των Ενόπλων Δυνάμεων είτε της εγχώριας βιομηχανίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η μεταφορά τεχνολογίας και ο ασφαλής εφοδιασμός των Ενόπλων Δυνάμεων σε βάθος χρόνου. Αυτό ακριβώς θέλουμε να πετύχουμε και στην Κύπρο.

Ο συγκεκριμένος θεσμός εφαρμόζεται ήδη από δεκάδες χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων και χωρών ανεπτυγμένων τεχνολογικά, όπως η Μεγάλη Βρετανία, ο Καναδάς, η Ισπανία, η Φινλανδία, η Κορέα, το Ισραήλ, η Τουρκία, τα ΗΑΕ και πολλές άλλες. H Ελλάδα, μάλιστα, αξιοποιώντας αυτήν τη δυνατότητα, έχει ενισχύσει σημαντικά την ελληνική αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει συμπεριληφθεί μεταξύ άλλων στην αλυσίδα παραγωγής αμερικανικών αεροσκαφών, γερμανικών αρμάτων μάχης και γαλλικών φρεγατών.

Έχουμε στην Κύπρο πανεπιστημιακές σχολές, κλάδους, μέσα από τους οποίους μπορούν να βγουν τα νέα στελέχη των εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας, ή πρέπει όσοι νέοι θέλουν να δραστηριοποιηθούν σε αυτόν τον τομέα, να σπουδάσουν στο εξωτερικό;

Η αμυντική βιομηχανία θεωρείται μία οριζόντια βιομηχανία, όπου βρίσκουν εφαρμογή πάρα πολλές διαφορετικές τεχνολογίες και μπορούν να δουλέψουν πολλές διαφορετικές ειδικότητες. Τα πανεπιστήμιά μας είναι σε θέση να τροφοδοτήσουν τη βιομηχανία με υψηλού επιπέδου μηχανικούς και επιστήμονες. Αυτό, σε συνδυασμό με τους έμπειρους Κύπριους εργαζομένους στη βιομηχανία και με εξειδικευμένους στις αμυντικές τεχνολογίες Κύπριους εμπειρογνώμονες, που επαναπατρίζονται, δημιουργούν ένα εξαιρετικό οικοσύστημα για ανάπτυξη της συγκεκριμένης βιομηχανίας.

Το 1ο Διεθνές Συνέδριο Άμυνας και Ασφάλειας στην Κύπρο

Πριν από περίπου 10 ημέρες έλαβεν χώραν στη Λεμεσό το 1ο Διεθνές Συνέδριο Άμυνας και Ασφάλειας της Κύπρου. Ποιες εμπειρίες αποκομίσατε απ’ αυτό το Συνέδριο και ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια;

Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Εταιρειών Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΣΕΕΚ) σε συνεργασία με την εταιρεία CD Multimedia Services παρουσιάσαμε για πρώτη φορά το Διεθνές Συνέδριο Άμυνας και Ασφάλειας “BATTLEFIELD ReDEFiNED 2023”, που διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία στη Λεμεσό, μεταξύ 23-24 Ιανουαρίου 2023. Η όλη εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ), ενώ μεταξύ άλλων έλαβε τη στήριξη των Υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG-DEFIS), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA), της γαλλικής ένωσης κατασκευαστών GICAN, της Ένωσης Ελληνικών Εταιρειών Αεροδιαστημικής Ασφάλειας & Άμυνας (ΕΕΛΕΑΑ) και της EY.

Οι συμμετοχές στο συνέδριο ξεπέρασαν συνολικά τις 180, ενώ ανάμεσα στους υψηλούς προσκεκλημένους βρισκόταν ο Υπουργός Άμυνας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας της Βουλής, ο πρέσβης της Ελλάδος, ο πρέσβης της Τσεχίας, ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, και ακόλουθοι Άμυνας από Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Αίγυπτο. Παρευρέθησαν επίσης στελέχη της Εθνικής Φρουράς, της Αστυνομίας Κύπρου, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και στελέχη μεγάλων εταιρειών και οργανισμών.

Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία συμμετείχε ενεργά και διαδραστικά με εκθεσιακούς χώρους εντός του συνεδριακού χώρου, όπου παρουσιάσαμε εκθέματα όπως μη επανδρωμένα αεροχήματα, μη επανδρωμένα οχήματα εδάφους, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, λογισμικά, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης A.I κ.ά. Επίσης συμμετείχαν με εκθέματα εταιρείες από Ελλάδα και μεγάλες εταιρείες της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Ως κυπριακή αμυντική βιομηχανία είχαμε την ευκαιρία να αναδείξουμε τις δραστηριότητές μας, τις τεχνολογίες και τα προϊόντα που αναπτύσσουν τα μέλη μας, τις διεθνείς μας συνεργασίες και βέβαια την ενεργό μας συμμετοχή στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Εξαιρετικά σημαντική ήταν η υπογραφή του μνημονίου συναντίληψης μεταξύ του ΚΣΕΕΚ και του ΕΕΛΕΑΑ, παρουσία του πρέσβη της Ελλάδος και του Υπουργού Άμυνας, το οποίο προλειαίνει τον δρόμο για δημιουργικές και παραγωγικές συνεργασίες μεταξύ των δύο οργανισμών.

Η διεξαγωγή του εν λόγω Συνεδρίου αξιολογείται ως επιτυχημένη, διότι κατά τη διάρκειά του παρουσιάστηκε ένα ευρύ φάσμα συστημάτων, τεχνολογιών και μεθοδολογιών από εισηγητές, πανεπιστημιακούς, ερευνητές και στελέχη υψηλού κύρους, ενώ παράλληλα δημιούργησε τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι σύνεδροι αντάλλαξαν απόψεις και δημιούργησαν ένα ισχυρό δίκτυο συνεργασίας. Επιπλέον, το συνέδριο αποτέλεσε μια πολύ καλή βάση για ενδυνάμωση του οικοσυστήματος άμυνας και ασφάλειας για την Κύπρο, αλλά και ανάδειξης των δυνατοτήτων της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Είναι σημαντικό να ευχαριστήσουμε τους συνδιοργανωτές μας, τα στελέχη της CD Multimedia, οι οποίοι ήταν οι εμπνευστές και η κινητήριος δύναμη πίσω από την εξαιρετικά πετυχημένη διοργάνωση του Συνεδρίου.