Δοκιμάζονται οι δανειολήπτες - Ψάχνει λύσεις το ΥΠΟΙΚ

Στη σκιά των υψηλών επιτοκίων και της αναπόδραστης αύξησης των δόσεων, το Υπουργείο Οικονομικών μελετά μέτρα για ανακούφιση των δανειοληπτών. Στο μικροσκόπιο των σχεδιασμών δεν αποκλείεται να τεθεί το πρόγραμμα της Ελληνικής Κυβέρνησης, για επιδότηση των επιτοκίων. Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, γίνονται παρόμοιες σκέψεις και επεξεργασία διαφόρων εργαλείων, ώστε ν’ αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Υπενθυμίζεται ότι o Μάκης Κεραυνός, με επιστολή του προς τα πιστωτικά ιδρύματα, κάλεσε τις διοικήσεις να υπάρξει συγκράτηση της αύξησης των επιτοκίων, ιδιαίτερα στα στεγαστικά δάνεια.

Ελλαδικό μοντέλο

Ο Υπουργός Οικονομικών στην Ελλάδα, Χρήστος Σταϊκούρας, κατέθεσε πρόταση προς τους τραπεζίτες να «παγώσουν» περίπου για ένα χρόνο τα επιτόκια βάσης (Euribor ενός και τριών μηνών, libor και βασικό επιτόκιο ΕΚΤ), βάσει των οποίων τιμολογούνται τα στεγαστικά δάνεια, γεγονός που έγινε αποδεκτό. Το μέτρο είναι οριζόντιο για όλα τα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου. Δεν αφορά γενικά στα δάνεια που έχουν υποθήκη στην πρώτη κατοικία, στα μικρά επιχειρηματικά, ενώ εκτός μένουν και όσα θα χορηγηθούν στη συνέχεια. Το επιτόκιο θα κλειδώσει σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία που θα συμφωνήσουν οι τράπεζες. Οι δόσεις, λοιπόν, που θα πρέπει να πληρωθούν απ’ εδώ και στο εξής θα τιμολογούνται με βάση το επίμαχο επιτόκιο -ανεξαρτήτως των αυξήσεων που ενδεχομένως ακολουθήσουν- συν το περιθώριο που χρεώνει η εκάστοτε τράπεζα. Με τον τρόπο αυτό, τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο μετατρέπονται σε σταθερά, αφού για ένα χρόνο οι δανειολήπτες θα γνωρίζουν ακριβώς το ύψος της δόσης που πρέπει να καταβάλουν. Σε περίπτωση που εντός 12μήνου επέλθει αποκλιμάκωση των επιτοκίων αναφοράς, τότε το πρόγραμμα θα διακόπτεται και οι τράπεζες θα περνούν το όφελος στον δανειολήπτη. Η παρέμβαση στο επιτόκιο αναφοράς φέρεται να έχει το «πράσινο φως» από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ μένει να αποσαφηνιστεί εάν θα απαιτηθεί -σε δεύτερο χρόνο- και η έγκριση της Ευρώπης. Οι ελλαδικές τράπεζες, σε συνεννόηση με τον Υπουργό Οικονομικών, επιδοτούν το 50% της αύξησης των επιτοκίων, χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Το σχέδιο αφορά νοικοκυριά με εισοδηματικά κριτήρια ως τα €27.300, ενώ τα περιουσιακά κριτήρια να φθάνουν έως τα €234.000, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.

Παράδειγμα

Δάνειο €200.000

Ημερ. Επιτόκιο Δόση

Ιούνιος 2022 2,3% €1.140

Απρίλιος 2023 5,8% €1.409

Διαφορά +€269

Οι ελλαδικές τράπεζες επιδοτούν το 50% της αύξησης των επιτοκίων, χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού

Άρνηση τραπεζών

Στην Κύπρο, φαίνεται ότι οι τράπεζες αντιστέκονται σθεναρά σε παρόμοιο πρόγραμμα επιδότησης επιτοκίων, χωρίς κρατική επιδότηση. Οικονομολόγοι πάντως υποστηρίζουν πως υπάρχουν περιθώρια, ώστε οι τράπεζες να βοηθήσουν στοχευμένα τους δανειολήπτες που χρειάζονται πραγματική στήριξη. Κυρίως σε ευάλωτα νοικοκυριά που το στεγαστικό τους είναι πέραν των 20 χρόνων και για το συγκεκριμένο διάστημα πιέζονται οικονομικά, ώστε να βγάλουν τον μήνα, με τις υψηλές δόσεις. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, εάν οι τράπεζες μειώσουν τα περιθώρια κέρδους, που είναι πέραν του 3%, θα μειωθούν και τα επιτόκια και κατ’ επέκτασιν και η δόση.

«Εγκλωβισμένοι δανειολήπτες»

Στο μεταξύ, οι δανειολήπτες έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις, ωστόσο, όχι αυτοί που εμπίπτουν στα σχέδια του Υπουργείου Οικονομικών για επιδότηση του επιτοκίου σε νέα δάνεια που εξήγγειλε η Κυβέρνηση την περίοδο της πανδημίας. Εάν ένας δανειολήπτης επιλέξει να κάνει αναδιάρθρωση, αυτόματα φεύγει από το συγκεκριμένο σχέδιο. Συνεπώς, αυτοί οι δανειολήπτες παραμένουν εγκλωβισμένοι στις υψηλές δόσεις του δανείου τους χωρίς κάποια βοήθεια. Οι δόσεις, πραγματικά έχουν φθάσει στον Θεό και οι εκτιμήσεις δεν είναι καθόλου αισιόδοξες. Πολλά νοικοκυριά είναι οριακά βιώσιμα καθώς έχουν ν’ αντιμετωπίσουν, πέραν της αύξησης των επιτοκίων, και την ακρίβεια σε βασικά αγαθά. Παραδείγματος χάριν, η δόση ενός στεγαστικού δανείου ύψους €200.000 με διάρκεια αποπληρωμής 20 χρόνια, τον Ιούνιο του 2022 ήταν €1.140 και σήμερα, Απρίλιο του 2023, είναι €1.409, δηλαδή περισσότερα κατά €269.

Πιέσεις για νέες αυξήσεις

Οι εκτιμήσεις των κεντρικών τραπεζών είναι πως θα αυξηθούν περαιτέρω τα επιτόκια. O πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει επίμονα υψηλός και η Fed θα χρειαστεί να συνεχίσει τη μάχη κατά του πληθωρισμού για να τον επαναφέρει στον στόχο του 2%, δήλωσε ο αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας, Τζέιμς Μπούλαρντ. Όπως είπε, «έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε και πιστεύω ότι ο πληθωρισμός θα είναι επίμονος απ’ εδώ και πέρα, θα είναι δύσκολο να επαναφέρουμε τον πληθωρισμό στον στόχο τού 2%. Οπότε θα πρέπει να επιμείνουμε για να ασκήσουμε πίεση και να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί χαμηλότερα». Η ίδια ρητορική και στην Ευρώπη, με τον επικεφαλής οικονομολόγο της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, να δηλώνει στο ΚΥΠΕ (6/4/2023) πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα χρειαστεί να αυξήσει ξανά τα επιτόκια τον Μάιο, εάν ο πληθωρισμός εξελιχθεί όπως φαίνεται στις οικονομικές προβλέψεις της τράπεζας του Μαρτίου. Σημειώνεται ότι οι ανησυχίες για άνοδο του πληθωρισμού εντείνονται μετά την απόφαση του OPEC+ να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου, η οποία εκτόξευσε τις τιμές του πετρελαίου κοντά στο 10%, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών για τιθάσευση του πληθωρισμού.