Στενεύουν τα περιθώρια - Η Βουλή ψάχνει λύσεις για τις εκποιήσεις

Μετά την άρνηση της Βουλής για μια νέα τρίμηνη αναστολή των εκποιήσεων στην τελευταία Ολομέλεια πριν από τις διακοπές του Πάσχα (6/4/2023), το θέμα θα τεθεί ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών. Η πρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, αφού παραδέχθηκε ότι υπάρχει σοβαρό ζήτημα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δεσμεύθηκε ότι θα συζητηθούν στην πρώτη συνεδρίαση μόλις ανοίξει η Βουλή, δηλαδή στις 24/4/2023.

Χρονίζουν

Οι 13 προτάσεις νόμου, που εκκρεμούν εδώ και χρόνια στη Βουλή, προέρχονται από διαφορετικά κόμματα, που βασικό στόχο έχουν την επαναφορά του δικαιώματος πρόσβασης των ενυπόθηκων δανειοληπτών στη Δικαιοσύνη, ώστε να μπορεί να επιτευχθεί αναστολή εκποίησης στις περιπτώσεις που πρέπει, όπως επίσης και η διασφάλιση στέγης σε περίπτωση εκποίησης.

Από το 2015

Μεταξύ άλλων, οι προτάσεις αφορούν τον καθορισμό για σκοπούς εκποίησης μέσω πλειστηριασμού, ως αξία ακινήτου θα λαμβάνεται υπόψη η αρχική αξία που έγινε αποδεκτή από το πιστωτικό ίδρυμα κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης. Προβλέπεται, επίσης, η δυνατότητα οφειλέτη υπό συγκεκριμένες συνθήκες, να ζητήσει τη διενέργεια εκτίμησης σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπει η βασική νομοθεσία. Προστασία ιδιοκτητών κύριας κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης, υπό προϋποθέσεις και για περίοδο δέκα ετών, σε περιπτώσεις που ακίνητη περιουσία είναι δεσμευμένη με σύμβαση υποθήκης ή εγγεγραμμένη σε κτηματικό μητρώο. Παράλληλα, προβλέπονται κίνητρα αποπληρωμής μέσω απαλλαγής από φόρους. Δικαίωμα σε ενυπόθηκο οφειλέτη να καταχωρίσει αίτηση/ έφεση για παραμερισμό ειδοποίησης σκοπούμενης πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου εκ μέρους ενυπόθηκου δανειστή, όταν αμφισβητείται το ύψος του απαιτητού από τον δανειστή, χρέους. Επιμήκυνση των προθεσμιών που περιλαμβάνονται στις διαδικασίες εκποιήσεων, κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και διασφάλιση του δικαιώματος σε στέγη. Η πρόταση ακυρώνει, ουσιαστικά, αλλαγές που έγιναν στο πλαίσιο εκποιήσεων τον Ιούλιο του 2018. Επαναφορά του δικαιώματος του δανειολήπτη για πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, προκειμένου να αμφισβητηθεί το εμφανιζόμενο ως ποσό της οφειλής, η νομιμότητα της υποθήκης ή να αναγνωριστεί η καταχρηστική συμπεριφορά του ενυπόθηκου δανειστή. Παροχή δικαιώματος σε δανειολήπτες που λαμβάνουν ειδοποίηση για εξόφληση ενυπόθηκου χρέους να υποβάλουν αίτηση στον χρηματοοικονομικό επίτροπο για παραπομπή σε διαιτησία χρηματοοικονομικής διαφοράς, με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ δανειοληπτών - πιστωτών και οι αναδιαρθρώσεις.

Από το 2021

Επιπρόσθετα, τα κόμματα ζητούν την αποκατάσταση του δικαιώματος ενυπόθηκων οφειλετών για πρόσβαση στη Δικαιοσύνη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων η επίκληση καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις δανείων ή υποθηκών, ως λόγος αναστολής διαδικασιών εκποίησης ακινήτου. Επίσης, προβλέπεται σε περιπτώσεις εκποίησης να ενεργοποιούνται επαρκείς διαδικασίες διασφάλισης στέγης του ενυπόθηκου οφειλέτη και της οικογένειάς του. Επίσης, μια άλλη πρόταση προβλέπει εξαιρέσεις συμβάσεων υποθήκης από τις διαδικασίες πώλησης ενυπόθηκων ακινήτων, όταν αφορούν κύρια κατοικία ή συνήθη διαμονή αξίας κάτω των €350 χιλ., επαγγελματική στέγη αξίας κάτω των €150 χιλ., ή γεωργική γη κάτω των €200 χιλ. Περιλαμβάνει, επίσης, πρόνοιες για διασφάλιση της πρόσβασης οφειλέτη στο δικαστήριο για αίτηση έκδοσης απαγορευτικού διατάγματος αναστολής σκοπούμενης εκποίησης ή παραμερισμό ειδοποίησης πώλησης, αμφισβητώντας το ποσό της οφειλής ή τη νομιμότητα της υποθήκης, καθώς και πρόνοιες για προστασία δικαιωμάτων ενυπόθηκων οφειλετών σε περιπτώσεις ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.

Σχέδιο ενοίκιο έναντι δόσης

Το ζήτημα των εκποιήσεων, αλλά και η προστασία των ευάλωτων είναι προφανώς και στα χέρια της Κυβέρνησης. Το πολυαναμενόμενο σχέδιο «Ενοίκιο έναντι δόσης» έχει καθυστερήσει πάρα πολύ και, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θα βρεθεί σύντομα η «χρυσή τομή». Το σχέδιο παραμένει «εγκλωβισμένο» στα γρανάζια μιας ατέρμονης αλληλογραφίας μεταξύ Βρυξελλών και Λευκωσίας. Το Υπουργείο Οικονομικών, από τη μια προτείνει να αγοράζει το κράτος τις ενυπόθηκες κατοικίες από τις εταιρείες εξαγοράς δανείων στο 65% της αξίας τους και από την άλλη η Κομισιόν διαφωνεί έντονα με το ποσοστό. Θεωρεί πως είναι πολύ υψηλό, για να το επωμισθεί ο φορολογούμενος πολίτης και μάλιστα υπάρχει έντονη ανησυχία πως εάν δεν πετύχει το σχέδιο, το κράτος θα φορτώσει τα δημόσια οικονομικά.