Αντικατάσταση του ανθρώπου ή δημιουργία νέων θέσεων εργασίας;

Τα τελευταία χρόνια η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence, ΑΙ) έχει εισβάλει για τα καλά στη ζωή μας, κρύβεται στο παρασκήνιο κάθε φορά που κάνουμε μιαν αναζήτηση στην Google, κάθε φορά που λαμβάνουμε οδηγίες στο GPS, με τη λήψη προτάσεων μουσικής στο Spotify και ταινιών στο Netflix. Επίσης τα διάφορα Chatbots, που βρίσκονται στις ιστοσελίδες των Οργανισμών και που μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις των καταναλωτών βελτιώνοντας την εξυπηρέτηση, είναι μια ακόμα καινοτομία εφαρμογής της ΑΙ.

Πέραν όμως της τεχνητής νοημοσύνης υπάρχουν και η εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality, VR), η επαυξημένη πραγματικότητα (Augmented Reality, AR), συνδυασμό των οποίων αποτελεί το «metaverse».

Ωστόσο, εκτός από τις διαδικτυακές εφαρμογές υπάρχουν και εφαρμοσμένες ιδέες, όπως είναι τα drones (μη επανδρωμένα αεροσκάφη), που με πολύ έξυπνο τρόπο η Amazon αξιοποίησε ώστε να κάνει την παράδοση των πακέτων προς τους πελάτες της μέσω αυτής της καινοτόμου υπηρεσίας.

Η έκρηξη του ChatGPT ήταν αυτό που πραγματικά τάραξε τα νερά. Ένα εργαλείο, που σε λάθος χέρια μπορεί να αποβεί μοιραίο.

Τι θα συμβεί, όμως, εάν η ΑΙ εισβάλει για τα καλά στην αγορά εργασίας; Τι θα κάνουν οι άνθρωποι σε μια τέτοια περίπτωση;

Τέταρτη βιομηχανική επανάσταση;

Οι δυνατότητες του ChatGPT εγείρουν ερωτήματα, με ένα από αυτά να αφορά στο πώς και πότε η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επηρεάσει τη δουλειά και την καριέρα των ανθρώπων. Οι ειδικοί ανά τον κόσμο καθησυχάζουν πως το θέμα δεν είναι τόσο απλό. Το ερώτημα που απασχολεί είναι ένα: «Αντικατάσταση των ανθρώπων ή δημιουργία θέσεων εργασίας;».

Με μια γρήγορη ματιά η απάντηση είναι ναι, για ορισμένες θέσεις εργασίας.

Ας θυμηθούμε την πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη βιομηχανική επανάσταση, που βασίστηκαν στις ατμομηχανές, στην ηλεκτρική ενέργεια και στα πληροφοριακά συστήματα (καινοτομίες της τότε εποχής, η αντίστοιχη ΑΙ).

Θα μπορούσε κανείς να πει πως βρισκόμαστε πλέον στα πρώτα στάδια της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, όπου οι μηχανές χαρακτηρίζονται από ευφυΐα, είναι σε θέση να διενεργούν προβλέψεις και κυρίως… να παίρνουν αποφάσεις.

Ο Steven Miller, ομότιμος καθηγητής συστημάτων πληροφοριών στο Πανεπιστήμιο Διαχείρισης της Σιγκαπούρης, έχει αναφέρει για το θέμα: «Οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη σημαίνουν ότι η τεχνολογία μπορεί να επιτύχει όλο και περισσότερα και αυτό, θα επηρεάσει τις θέσεις εργασίας, φυσικά».

Είναι άλλωστε κοινή λογική πως όσο οι φυσικές μηχανές, τα συστήματα λογισμικού και οι συνδυασμοί υλικού και λογισμικού γίνονται πιο ικανοί, εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης, οι επιχειρηματίες, και όχι μόνο, θα επιλέγουν ως πιο οικονομικά βιώσιμο να αντικατασταθεί μέρος της ανθρώπινης εργασίας με μηχανές αλάνθαστες και πιο αποδοτικές.

Πιο ευάλωτοι κλάδοι

Υπάρχουν κλάδοι που είναι πιο ευάλωτοι από άλλους, ειδικά όσοι βασίζονται σε συγκεκριμένες οδηγίες και κανόνες που καθορίζουν τι πρέπει να γίνει.

Πολλές καλά αμειβόμενες πνευματικές θέσεις εργασίας είναι ευάλωτες. Το ευρύ φάσμα των ευάλωτων επαγγελμάτων περιλαμβάνει φοροτεχνικούς, ακτινολόγους, δικηγόρους, ασφαλιστές και άλλες παρόμοιες θέσεις εργασίας.

Η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει στους οργανισμούς να αναδιαμορφώνουν τα δεδομένα με τρόπο που ελαχιστοποιεί τον χρόνο που αφιερώνεται σε επαναλαμβανόμενες εργασίες και μεγιστοποιεί τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων.

Κατ’ επέκτασιν αυτό περιλαμβάνει την εκπαίδευση των εργαζομένων, τη βοήθειά τους να αναβαθμίσουν και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να δημιουργήσουν πλαίσια σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας AI με υπεύθυνο τρόπο.

Ναι, υπάρχουν κλάδοι που θα πληγούν, ωστόσο η μεταβατική περίοδος θα οδηγήσει σε μια άλλη εποχή με νέα επαγγέλματα. Αναπόφευκτα η τεχνητή νοημοσύνη θα γίνει μέρος της καθημερινής εργασιακής ζωής μας αργά ή γρήγορα.

Η ιστορία έχει διδάξει πως, αν χάνονται θέσεις εργασίας λόγω της νέας τεχνολογίας, ήδη έχουν δημιουργηθεί άλλοι ρόλοι στη θέση τους.

Οι εργασίες που αλλάζουν, απαιτούν προσαρμοστικότητα και ευελιξία.

Αξία ανεκτίμητη ο άνθρωπος

Εργασίες με έντονο το ανθρώπινο στοιχείο, όπως οι θεραπευτές, οι νοσηλευτές κ.ο.κ., δύσκολα θα αντικατασταθούν από τις μηχανές. Θέσεις εργασίας που απαιτούν διαπροσωπικές δεξιότητες δεν θα αντικατασταθούν εύκολα από μια τεχνητή νοημοσύνη.

Νέες δουλειές στον ορίζοντα

Νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν αναπόφευκτα. Ο κόσμος αλλάζει και μαζί του πρέπει να αλλάξει και η εκπαίδευση.

Ουσιαστικά θα πρέπει οι κυβερνήσεις να επενδύσουν στην καλλιέργεια της ικανότητας προσαρμογής των πολιτών, καθώς σ’ ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ο άνθρωπος πρέπει να δώσει έμφαση στην προσαρμογή και σε μια συνεχή κατάρτιση μέσω του «Management of Change”.

Επιτακτική ανάγκη, η καθιέρωση κουλτούρας μάθησης με έμφαση στην ικανότητα εντοπισμού πληροφορίας, στην κριτική σκέψη για το φιλτράρισμα των νέων δεδομένων και στη διάθεση για μάθηση εντός εργασιακού περιβάλλοντος.

Επιπλέον η καλλιέργεια ομαδικότητας θα προσδώσει δύναμη στον ανθρώπινο παράγοντα, καθώς πολλές από τις θέσεις εργασίας στις μέρες μας προϋποθέτουν εγρήγορση και αλληλεπίδραση με πολλαπλά συστήματα και τεχνολογίες.

Με αυτόν τον τρόπο οι επιχειρήσεις θα μετατρέπονται σε κέντρα προσέλκυσης ανθρώπων με δεξιότητες απαραίτητες για τις επιχειρήσεις. Ο άνθρωπος θα παραμείνει στο επίκεντρο με καινοτόμες αποφάσεις και στρατηγικές που θα εξυπηρετούν οι τεχνολογίες που αφήσαμε να «εισβάλουν» στη ζωή μας.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου, υπάρχουν περισσότερες από 6 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας στους νέους τομείς.

Παρόλα αυτά, οι εργοδότες δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους υποψηφίους για πολλές καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Λέμε «ναι» στην αλλαγή

Ναι, η ΑΙ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο πρωταγωνιστή στη νέα εποχή, ωστόσο δεν μπορεί αποτελεσματικά να αναλάβει πρωτοβουλίες, να σκεφτεί καινοτόμες ιδέες και να δημιουργήσει νέες λύσεις «out of the box».

Άνθρωπος και τεχνολογία απαραίτητα θα συνυπάρξουν στους οργανισμούς και στις επιχειρήσεις και γι’ αυτό οφείλουν να δημιουργήσουν συνθήκες αρμονικής συνεργασίας.

Η τεχνητή νοημοσύνη, ως καινοτομία, όπως ήταν και ο ηλεκτρισμός όταν «εισέβαλλε» στη ζωή μας, έχει τη δυνατότητα να «φωτίζει» τα δεδομένα και να προσφέρει νέες γνώσεις. Οι οργανισμοί θα επωφεληθούν από την αυξημένη παραγωγικότητα και τα χαμηλότερα κόστη που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, με αποτέλεσμα να υιοθετήσουν, ως λύση στα προβλήματά τους, τους «ψηφιακούς μας συναδέλφους».

Ας μην ξεχνάμε πως κάθε εργαλείο μπορεί να έχει ευεργετικές αλλά και καταστροφικές συνέπειες, αυτό που το ορίζει είναι η πρόθεση αυτού που το χειρίζεται.

Η επιλογή είναι στα χέρια μας.