Η πραγματική απειλή για την κυπριακή γεωργία

Με αφορμή την παναγροτική διαμαρτυρία της προηγούμενης Δευτέρας είναι σημαντικό να αναφερθούν μερικά σημεία, ούτως ώστε, όχι μόνο να γίνει κατανοητή η αντίδραση των αγροτών, αλλά και να καταστεί σαφής η χρησιμότητα ενός Κανονισμού, ο οποίος θα ρυθμίζει τη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και θα βαδίζει μαζί με τους υπόλοιπους φιλόδοξους στόχους και πολιτικές της ΕΕ που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος.

Η πρόταση Κανονισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που δημοσιεύτηκε πριν από ένα περίπου χρόνο, η οποία αφορά την ορθολογική χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, στάθηκε η αφορμή για τη συσπείρωση των Κυπρίων Αγροτών. Κύρια πρόνοια της πρότασης του Κανονισμού στην οποία αντιδρούν οι αγρότες είναι η μείωση κατά το ήμισυ των φυτοπροστατευτικών και η καθολική απαγόρευση της χρήσης τους σε ευαίσθητες περιοχές. Πρόταση την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ θα επεξεργαστεί, ενδεχομένως θα τροποποιήσει, θα οριστικοποιήσει και ακολούθως θα ψηφίσει ούτως ώστε να ισχύει άμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Το αίτημα για εξαίρεση από τη μείωση της χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων είναι ενδεχομένως παράδοξο σε ένα κράτος της ΕΕ στο οποίο παραβιάζονται συνεχώς οι ευρωπαϊκές οδηγίες που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και στο οποίο οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης αναμένονται σκληρές. Η αντίδραση των αγροτών μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη, καθώς οι συνέπειες που υποστηρίζουν πως θα επέλθουν είναι πιθανές, ωστόσο έχει ήδη προβλεφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι το κόστος για την επίτευξη της μείωσης των φυτοπροστατευτικών θα καλυφθεί από την Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Συνταγή καταστροφής, το κυπριακό μοντέλο

Το κυπριακό αναπτυξιακό μοντέλο, πόρρω απέχει από τις αρχές της βιωσιμότητας και την προστασία του περιβάλλοντος. Η άτακτη και διάσπαρτη δόμηση εκτός ορίων ανάπτυξης, η κατάληψη γης, η θυσία γεωργικής γης υψηλής φυσικής αξίας για ανάπτυξη έργων, σχεδίων ή προγραμμάτων, η καταστροφή της παράκτιας ζώνης και η μη αποτελεσματική προστασία και διαχείριση των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών και των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 αποτελούν τις κύριες απειλές για τη βιωσιμότητα της χώρας και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στο νησί.

Η αδυναμία συνειδητοποίησης ότι τίποτα στη φύση δεν μένει ανεπηρέαστο απ’ όσα συμβαίνουν παράλληλα και η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων μονόπλευρα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η συσσωρευτικότητα άλλων παραγόντων, οδηγεί σε ασύμφορα και πολλές φορές μη αναστρέψιμα αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, η απουσία μη ολιστικής προσέγγισης και η επιλογή της απατηλής οδού, η οποία πιστεύει ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η μείωση κατά 50% των φυτοπροστατευτικών προϊόντων θα καταστρέψει την αγροτική παραγωγή, αντί να την προστατέψει, δημιουργεί αλυσιδωτά προβλήματα.

Στη ζυγαριά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα συμφέροντα των αγροτών

Οι Κύπριοι αγρότες οφείλουν να προασπιστούν τα συμφέροντά τους, έχοντας όμως κατά νουν ότι καλό είναι αυτά να συμβαδίζουν με τις εξελίξεις των καιρών. Ειδικότερα, αιτήματα για περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτισή τους από τα καθ’ ύλην αρμόδια τμήματα του ΥΓΑΑΠ σχετικά με τις νέες μεθόδους φυτοπροστασίας, τους παράγοντες βιολογικού ελέγχου, τις πρακτικές της έξυπνης γεωργίας και την προώθηση της βιολογικής καλλιέργειας θα ήταν σαφώς λογικά και εναρμονισμένα με τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των πολιτών για τρόφιμα με λιγότερα φυτοφάρμακα.

Η πραγματική απειλή

Η βραχυπρόθεσμη ανάλυση των εξελίξεων και η εμμονή στα ιδία συμφέροντα αποτρέπει το κοινό καλό. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι η κυπριακή αγροτική ανάπτυξη, η γεωργία και η κτηνοτροφία δεν απειλούνται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και οδηγίες, που στόχο έχουν την προστασία του περιβάλλοντος. Αντιθέτως, απειλούνται από τη μη συμμόρφωση και την εμμονή σε πρακτικές ξεπερασμένες, που θέτουν σε κίνδυνο, όχι μόνο τη χλωρίδα και την πανίδα, αλλά και τον άνθρωπο. Η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας οφείλει να είναι η προτεραιότητά μας για να συνεχιστεί η ανθρώπινη παρουσία στον πλανήτη.

Μια ιστορία αναβλητικότητας, περίπου 45 χρόνων…

Η συζήτηση για τη βιώσιμη ανάπτυξη ή την αειφορία δεν ξεκίνησε τα τελευταία πέντε χρόνια, η αφετηρία της τοποθετείται στη μακρινή (πλέον) δεκαετία του ’80. Η αναβλητικότητα των προηγούμενων δεκαετιών είναι αυτή που έφτασε την κατάσταση στο μη περαιτέρω. Στόχος όλων πρέπει να είναι η διαχείριση της κλιματικής κρίσης και οι συνέπειές της, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, θα οδηγήσουν όχι μόνο στην εγκατάλειψη του αγροτικού επαγγέλματος στην Κύπρο, αλλά στην καθολική εγκατάλειψη του νησιού, το οποίο σαφέστατα θα καταστεί μη βιώσιμο μέχρι το τέλος της εκατονταετίας. Συνεπώς, θα ήταν φρόνιμο να θέτουμε όλο και πιο φιλόδοξους στόχους, αντί να μένουμε προσκολλημένοι στην πεπατημένη, η οποία όλα δείχνουν ότι οδηγεί σε αδιέξοδο.