Πληθωριστικές τάσεις και ακρίβεια

Μπορεί τους τελευταίους μήνες να παρουσιάζεται, μέσα από τα επίσημα στατιστικά που ανακοινώνονται, σημαντική πτώση του ποσοστού πληθωρισμού, όμως η ακρίβεια παραμένει. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η νέα αύξηση στον πληθωρισμό, αν και ως ποσοστό χαμηλότερη από πέρυσι, προστίθεται στην ήδη ψηλή βάση του προηγούμενου χρόνου.

Την ίδια στιγμή, οι τιμές των τροφίμων συνεχίζουν την ανοδική πορεία ενώ οι αξίες στις διεθνείς αγορές είναι ιδιαίτερα «ευαίσθητες» σε γεγονότα που επηρεάζουν την προσφορά. Για παράδειγμα, ο τερματισμός της συμφωνίας Ουκρανίας-Ρωσίας σε ό,τι αφορά στο εμπόριο των σιτηρών οδήγησε σε αύξηση των τιμών, κυρίως για προθεσμιακά συμβόλαια για μελλοντικές παραδόσεις. Αυτό σταδιακά θα μεταφερθεί στον καταναλωτή, εφόσον τα σιτηρά αποτελούν σημαντική πρώτη ύλη για την παραγωγή αγαθών αλλά και μέρος της τροφοδοσίας στον τομέα της κτηνοτροφίας.

Οπότε, λαμβάνοντας τα πιο πάνω υπόψη, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο δομικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη παραμένει, αναμένεται να δούμε νέα αύξηση των επιτοκίων. Όμως, από την άλλη, φαίνεται να υπάρχει σημαντική επιβράδυνση στις οικονομίες, κάτι που θα αναλυθεί από τη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις μελλοντικές της αποφάσεις. Ήδη, κάποιοι δείκτες έχουν παρουσιάσει σημάδια οικονομικής επιβράδυνσης όπως, σύμφωνα με τις αναλύσεις, τον κυρίως αντίκτυπο της δημοσιονομικής σύσφιγξης θα τον «νιώσουν» οι οικονομίες προς το τέλος του έτους. Και η κυπριακή οικονομία δε θα αποτελέσει εξαίρεση.

Βασικό ζητούμενο της αύξησης των επιτοκίων είναι η ενίσχυση των καταθέσεων, ο περιορισμός της ρευστότητας αλλά και της ζήτησης στην αγορά, γεγονός που συνδέεται με την πτώση των τιμών. Η πορεία των οικονομιών επηρεάζεται αρνητικά, καθώς θα υπάρχει αύξηση των αποταμιεύσεων αλλά παράλληλα θα υπάρχει και περιορισμός των εξόδων.

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν να διαχειριστούν αντικρουόμενα ζητήματα, αναζητώντας το ύψος του επιτοκίου που θ’ αποτελέσει το ισοζύγιο μεταξύ του περιορισμού του πληθωρισμού, της διατήρησης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και των θετικών ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού οδηγεί σε αναβολή επιχειρηματικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται επιβράδυνση στην οικονομική δραστηριότητα. Η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής έχει ως στόχο τη μείωση της ρευστότητας στην αγορά, τον περιορισμό της ζήτησης και των πληθωριστικών πιέσεων.

Ο προϋπολογισμός κάθε νοικοκυριού και επιχείρησης, ο οποίος διασφαλίζει το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης τόσο για τα άτομα αλλά και για τις επιχειρήσεις, τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή τους, προσαρμόζεται στα δεδομένα που επικρατούν στην αγορά αλλά και στο γενικότερο οικονομικό και πολιτικό κλίμα. Είναι αναμενόμενο ότι σε περιόδους αστάθειας, μεταβλητότητας και οικονομικής επιβράδυνσης οι καταναλωτές θα είναι πιο επιφυλακτικοί αναφορικά με τις δαπάνες τους, ενώ σε περιόδους ευφορίας συμβαίνει το αντίθετο.

Πρόσθετα, σημαντικό είναι το επιπλέον κόστος για τους δανειολήπτες, οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν αυξημένες δόσεις, την ώρα που βλέπουν την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων τους να μειώνεται σημαντικά.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει τον οδικό χάρτη για επαναφορά των οικονομιών στους δείκτες του Δημοσιονομικού Συμφώνου, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής σύσφιγξης ενώ χώρες, όπως η Γερμανία, προχώρησαν σε σημαντική μείωση των δαπανών. Οπότε, μπορεί μια οικονομία το πρώτο εξάμηνο του έτους να παρουσιάζει αυξημένα έσοδα (αυτό θα πρέπει να αναλυθεί σε λεπτομέρεια για το πού οφείλεται), όμως προς το τέλος του επόμενου εξαμήνου ενδεχομένως να τεθεί αντιμέτωπη με ένα διαφορετικό παγκόσμιο και ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον. Συνεπώς, όπως και σε όλες τις χώρες, έτσι και στην Κύπρο η παρουσίαση του κρατικού προϋπολογισμού για το επόμενο έτος αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ο εκάστοτε προϋπολογισμός αποτυπώνει τις πολιτικές που μια κυβέρνηση θέλει να προωθήσει, έχοντας υπόψη πάντοτε τα δημοσιονομικά όρια τα οποία δρουν ως κατευθυντήριες γραμμές και τους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους ανήκει η χώρα, οι οποίοι, επίσης, προωθούν συγκεκριμένες γραμμές δράσης.

Είναι σημαντικό ο προϋπολογισμός να παρέχει κίνητρα για ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας, να προωθεί μέτρα που να βελτιώνουν τις υπηρεσίες του κράτους προς τους πολίτες και να προωθείται μια γενικότερη ορθολογιστική χρήση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων.

Η απελευθέρωση των παραγωγικών μονάδων της οικονομίας, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη, θα κατευθυνθεί από την καλύτερη στόχευση των κρατικών δαπανών σε τομείς με πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα, διά μέσου της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών στη δημόσια υπηρεσία.

Είναι απαραίτητο να υπάρχουν μηχανισμοί αξιολόγησης της πορείας υλοποίησης του προϋπολογισμού σε όλα τα υπουργεία και μηχανισμοί ελέγχου των κρατικών δαπανών, για να δημιουργηθούν τα ανάλογα αναχώματα σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων, ώστε να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα όταν και όπου χρειάζονται.

Περίοδοι ύφεσης και απρόβλεπτα γεγονότα στο διεθνές περιβάλλον είναι υπό καλύτερη διαχείριση, όταν η παραγωγική βάση της οικονομίας είναι διευρυμένη. Είναι σημαντικό το ΑΕΠ της χώρας να προσδιορίζεται από πολλούς τομείς και να μην υπάρχει εξάρτηση μόνο από συγκεκριμένους.

Κάθε χώρα και κάθε κυβέρνηση πρέπει να αξιολογεί το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται, να σχεδιάζει και να προωθεί τις κατάλληλες και καλύτερες στρατηγικές για την ίδια, καθώς δεν υπάρχει ένα καθολικό μοντέλο το οποίο πρέπει να ακολουθείται, όπως διδασκόμαστε και από την οικονομική θεωρία. Είναι σημαντικό να προωθούνται ενέργειες οι οποίες είναι συγκεκριμένες και σχεδιασμοί που μπορούν να υλοποιηθούν, με την αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων πόρων της χώρας αλλά και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της.

Το διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον μεταβάλλεται με γοργούς ρυθμούς, κάτι που επηρεάζει τις οικονομικές πολιτικές, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εξωγενείς οικονομίες. Οι ανάγκες των επενδυτών, των επιχειρηματιών αλλά και της κοινωνίας αλλάζουν, οικονομικοί τομείς αναπτύσσονται και άλλοι παρακμάζουν. Το σίγουρο είναι ότι ζούμε σε ένα δυναμικό περιβάλλον, τεχνολογικά αναβαθμισμένο με διαφορετικά και πολλές φορές συγκρουόμενα συμφέροντα και συσχετισμό γεγονότων.

Για κάθε κυβέρνηση, επιχείρηση και οικογένεια είναι σημαντικό να υπάρχει ένας οικονομικός σχεδιασμός σε ό,τι αφορά στο μέλλον. Η δημιουργία ισχυρών αναχωμάτων και αποθεμάτων κατά τη διάρκεια των καλών οικονομικά ετών, δίνει τη δυνατότητα καλύτερης απορρόφησης μελλοντικών αρνητικών γεγονότων και προβλημάτων.