Σχέδια ενεργειακής «κοροϊδίας» εις βάρος των επιχειρήσεων

Το ενεργειακό κόστος αποτελεί σήμερα ενδεχομένως το μεγαλύτερο έξοδο για τις κυπριακές επιχειρήσεις. Οι τιμές του ρεύματος βρίσκονται στα ύψη, με αποτέλεσμα να πλήττεται καίρια η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και να δημιουργούνται εμπόδια στην παραπέρα ανάπτυξη και επέκτασή τους. Όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται, η «ενεργειακή φτώχια» πλήττει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων.

Ο ίδιος ο Υπουργός Ενέργειας σε προ ημερών δηλώσεις του σημείωσε ότι το ρεύμα στην Κύπρο είναι πανάκριβο και δεν μπορεί να στηρίξει την ανάπτυξης της οικονομίας. Ειδικότερα, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας στο 21ο Παγκόσμιο Συνέδριο Κυπρίων Διασποράς, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι είναι «πολύ ακριβό» το ρεύμα στην Κύπρο, και σημείωσε ότι αυτήν τη στιγμή η ηλεκτρική ενέργεια στο νησί είναι περίπου 35 με 40 σεντ την κιλοβατώρα, ενώ στην πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη είναι γύρω στα 15 σεντ. Πρόσθεσε ότι η Σαουδική Αραβία, που παράγει πολλή πράσινη ενέργεια «από τα φωτοβολταϊκά που γέμισε τις ερήμους», όπως είπε, παράγει αυτήν τη στιγμή ρεύμα σε 0,5 σεντ την κιλοβατώρα. Σύντομα, είπε, θα ξεκινήσει η υλοποίηση έργων για τη μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού, «διότι η οικονομία μας δεν μπορεί να αντέξει 40 σεντ την κιλοβατώρα, δεν είναι ανταγωνιστική», προσθέτοντας πως «έχουν γονατίσει» οι καταναλωτές και ότι ο κόσμος φοβάται να ανοίξει τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού.

Η χρήση φωτοβολταϊκών φαντάζει για την ώρα η καλύτερη λύση για τη μείωση του κόστους ενέργειας. Όπως μας ανέφεραν εκπρόσωποι της ΟΕΒ, του ΚΕΒΕ και της ΠΟΒΕΚ, με τους οποίους επικοινωνήσαμε, υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από πλευράς επιχειρήσεων για να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά. Είναι όμως ελκυστικά τα σχέδια που έχει ετοιμάσει η Κυβέρνηση και δη το Υπουργείο Ενέργειας για τις επιχειρήσεις; Αριθμός επιχειρήσεων μας ανέφεραν ότι τα σχέδια net metering, net billing και τα αντίστοιχα virtual θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο ελκυστικά, ώστε να συμφέρει στις επιχειρήσεις να προβούν στις ανάλογες επενδύσεις. Όπως θα διαβάσετε στην ανάλυση πιο κάτω, υπάρχει έντονη επιχειρηματολογία για τα προαναφερόμενα σχέδια. Σε επιστολή, την οποία υπογράφει ο Φυσικός, Κυριάκος Κάλαττας, για την Επιτροπή Πρωτοβουλίας «ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ», αλλά και σε δηλώσεις του στη «Σημερινή», αναλύει την κατάσταση με τα κυβερνητικά σχέδια, υποστηρίζοντας ότι αυτά δεν ικανοποιούν, ενώ παραθέτει και εισηγήσεις.

Αναζητώντας απαντήσεις για την «απάτη»

Ιδιαίτερη αναφορά από τον κ. Κάλαττα γίνεται για το Σχέδιο «Virtual Net-Billing (Εικονικός Συμψηφισμός Λογαριασμών)», το οποίο χαρακτηρίζει ως «απάτη». Ο κ. Κάλαττας αναφέρεται στην απόφαση της ΡΑΕΚ να μειώσει από 22 στα 11 σεντ το ποσό που πιστώνεται στον καταναλωτή από τις κιλοβατώρες που παρήγαγε. Απευθυνθήκαμε στη ΡΑΕΚ, ζητώντας να μας εξηγήσει το σκεπτικό της απόφασης και κατά πόσον σκοπεύει να την επανεξετάσει. Η Αρχή μάς παρέπεμψε στον ηλεκτρονικό σύνδεσμο της σχετικής Απόφασης της ΡΑΕΚ υπ’ Αριθμόν 112/2023, ημερομηνίας 11 Απριλίου 2023, όπου παρατίθεται το όλο σκεπτικό.

Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι ο καθορισμός της Τιμής Αγοράς από ΑΠΕ-Η από την ΑΗΚ-Προμήθεια ώστε αυτή να ισούται με το Κόστος Αποφυγής θερμικής παραγωγής της ΑΗΚ-Παραγωγή με Μέγιστη Τιμή τη μέση τιμή Αγοράς από ΑΠΕ-Η της δεκαετίας 2013-2022, ήτοι Χαμηλής Τάσης στα 11€σ/kWh, θεωρείται εύλογος καθώς επιτυγχάνεται η ορθολογική και δίκαιη αποζημίωση της ενέργειας που παράγεται από τα εν λόγω συστήματα ΑΠΕ-Η και αποφεύγεται η στρέβλωση της πραγματικής τιμής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας του συστήματος, με αποτέλεσμα να δίδονται τα σωστά επενδυτικά σήματα στην αγορά ηλεκτρισμού, καθώς και να αποφεύγεται η κακή διαχείριση και αποζημίωση της περίσσειας ενέργειας που διοχετεύεται στο ηλεκτρικό δίκτυο.

Η χρήση των σχεδίων με στοιχεία και αριθμούς

Ενδιαφέροντα πάντως είναι και τα στοιχεία που εξασφαλίσαμε από την υπηρεσία ενέργειας όσον αφορά τα συστήματα που εγκαταστάθηκαν μέχρι τις 31.5.23 και την ισχύ τους. Αναλυτικότερα, για το σχέδιο net billing εγκαταστάθηκαν 48 συστήματα με ισχύ 30,56 MW. Για το net metering έγιναν 40.770 εγκαταστάσεις ισχύος 182,55 MW. Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο σχέδιο ξεκίνησε από το 2013. Όσον αφορά το virtual net billing, το οποίο ξεκίνησε φέτος τον Απρίλιο, υποβλήθηκαν 14 αιτήσεις ισχύος 382 KW. Για το virtual net metering δεν υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα στοιχεία.

«Κοροϊδία» τα σχέδια για τις επιχειρήσεις

Σε επιστολή, την οποία υπογράφει ο Φυσικός Κυριάκος Κάλαττας για την Επιτροπή Πρωτοβουλίας «ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» με θέμα την εξάλειψη της «Ενεργειακής Φτώχιας», τονίζεται η ανάγκη για δημιουργία κατάλληλων Σχεδίων Εγκατάστασης Φωτοβολταϊκών για Επιχειρήσεις, όπως επίσης και η δυνατότητα εγκατάστασης Φωτοβολταϊκών χωρίς αρχικό κεφάλαιο. Η επιστολή στάλθηκε σε όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και φορείς, όπως το Υπουργείο Εμπορίου, την ΑΗΚ, την ΡΑΕΚ, ΟΕΒ, ΚΕΒΕ, ΠΟΒΕΚ και ΠΑΣΥΞΕ.

Στην επιστολή αναφέρεται πως σήμερα ισχύουν 4 Σχέδια τα οποία απευθύνονται στις Επιχειρήσεις: το Net Metering (Συμψηφισμός Μετρήσεων), το Virtual Net Metering (Εικονικός Συμψηφισμός Μετρήσεων), το Net- Billing (Συμψηφισμός Λογαριασμών) και το Virtual Net-Billing (Εικονικός Συμψηφισμός Λογαριασμών).

Επεξηγώντας το πρώτο «Σχέδιο Net Metering», λέγει πως όταν λειτουργεί το Φωτοβολταϊκό κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ηλεκτρική ενέργεια του Φωτοβολταϊκού καταναλώνεται από το υποστατικό εφόσον την χρειάζεται. Αν δεν την χρειάζεται, τότε καταμετράται, διοχετεύεται στο δίκτυο της ΑΗΚ και πιστώνεται σε κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας στον λογαριασμό του πελάτη. Το βράδυ, που δεν λειτουργεί το Φωτοβολταϊκό, ο καταναλωτής παίρνει τις κιλοβατώρες που έδωσε και πληρώνει 4,3 σεντ για την κάθε κιλοβατώρα. Αν όμως ο καταναλωτής δεν έχει αποθηκευμένες κιλοβατώρες, τότε για τις κιλοβατώρες που θα πάρει από το δίκτυο θα πληρώσει 32 σεντ (σήμερα) για την κάθε κιλοβατώρα.

Όσον αφορά το δεύτερο Σχέδιο, «Virtual Net Metering», εξηγεί πως όταν το υποστατικό δεν διαθέτει τον απαραίτητο χώρο για εγκατάσταση του Φωτοβολταϊκού, τότε το Φωτοβολταϊκό εγκαθίσταται σε άλλο κατάλληλο χώρο. Σε αυτήν την περίπτωση όλες οι παραγόμενες κιλοβατώρες καταμετρούνται και διοχετεύονται στο δίκτυο της ΑΗΚ και πιστώνονται στον λογαριασμό του ιδιοκτήτη καταναλωτή προς 4,3 σεντ ανά κιλοβατώρα.

Τα δύο πρώτα σχέδια έχουν πρόνοια για παραγωγή μέχρι 10 Kw, γεγονός που αποκλείει τις επιχειρήσεις από την εκμετάλλευσή τους, ή τουλάχιστον τις μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πολύ μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες. Ενδεικτικά, ο κ. Κάλαττας εξηγεί πως μία μέση οικία χρειάζεται 5 Kw. Οπότε, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, τα 10 Kw που προνοούν τα δύο πρώτα σχέδια είναι «κοροϊδία».

Μιλώντας στη «Σ», ο κ. Κάλαττας εξήγησε πώς με το δεύτερο σχέδιο όλη η παραγωγή μπαίνει στο δίκτυο. «Το ‘‘εικονικό’’ σημαίνει ότι τα φωτοβολταϊκά είναι εγκατεστημένα αλλού. Για παράδειγμα, εάν είναι εγκατεστημένα στο Παραλίμνι κι εγώ καταναλώνω στη Λευκωσία, σημαίνει ότι η παραγωγή μου δίνεται στο Παραλίμνι κι εγώ παίρνω κιλοβατώρες από την ΑΗΚ. Αν έδωσα 1000 κιλοβατώρες και στη Λευκωσία κατανάλωσα 1200, τις 1000 που έδωσα και θα τις πάρω στη Λευκωσία θα τις πληρώσω ανά 4,3 σεντ την καθεμία για το δίκτυο της ΑΗΚ. Τις 200, όμως, θα τις πληρώσω 32 σεντ που είναι η τιμή της κιλοβατώρας σήμερα από την ΑΗΚ. Αν έχω πλεόνασμα όμως και δεν τις κατανάλωσα όλες, π.χ. κατανάλωσα 1000 και μου έμειναν 100, τότε αυτές θα μεταφερθούν στο επόμενο δίμηνο».

«Η διαφορά με το πρώτο σχέδιο, που έχω τα φωτοβολταικά στον χώρο μου, είναι ότι παράγω την κιλοβατώρα και αν την χρειάζομαι την παίρνω από το φωτοβολταϊκό. Αν δεν την χρειάζομαι, τότε αυτή η παραγωγή θα φορτωθεί στο δίκτυο για να την πάρω τη νύχτα και θα την πληρώσω 4,3 σεντ την καθεμία για να μου την φυλάξει η ΑΗΚ. Και εάν έχω περίσσευμα τότε αυτό θα πάει στο δίκτυο».

Επεξηγώντας το τρίτο Σχέδιο, «Net-Billing (Συμψηφισμός Λογαριασμών)», λέει πως όταν λειτουργεί το φωτοβολταϊκό κατά τη διάρκεια της ημέρας, η ηλεκτρική ενέργεια του φωτοβολταϊκού καταναλώνεται από το υποστατικό εφόσον την χρειάζεται. Αν δεν την χρειάζεται τότε καταμετράται, διοχετεύεται στο δίκτυο της ΑΗΚ και πιστώνονται οι κιλοβατώρες που έδωσε προς 11 σεντ (σήμερα) ανά κιλοβατώρα, ενώ η τιμή της κιλοβατώρας είναι 32 σεντ (σήμερα).

Ενώ με το τέταρτο Σχέδιο «Virtual Net-Billing (Εικονικός Συμψηφισμός Λογαριασμών)» εξηγεί πως, όταν λειτουργεί το φωτοβολταϊκό κατά τη διάρκεια της ημέρας, όλη η ηλεκτρική ενέργεια του φωτοβολταϊκού καταμετράται, διοχετεύεται στο δίκτυο της ΑΗΚ και πιστώνονται οι κιλοβατώρες που έδωσε προς 11σεντ ανά κιλοβατώρα (σήμερα), ενώ η τιμή της κιλοβατώρας είναι 32 σεντ (σήμερα).

Δίνοντας ένα παράδειγμα για το τρίτο σχέδιο, μιλώντας στη «Σ», ο κ. Κάλαττας ανέφερε: «Εάν επί παραδείγματι μάς περίσσεψαν 1000 κιλοβατώρες, θα πιστωθούν στον λογαριασμό μας 110 ευρώ. Τη νύχτα όμως που δεν παράγει το φωτοβολταϊκό μου, παίρνω από το δίκτυο υποχρεωτικά. Εάν πάρω 1000, αυτές θα μου χρεωθούν 32 σεντ η καθεμία. Και εκείνες που μου πιστώθηκαν, που αναλογούν στα 110 ευρώ, θα μου αφαιρεθούν από το ποσό που πρέπει να πληρώσω, δηλαδή από τα 320 ευρώ».

Ιδιαίτερη αναφορά από τον κ. Κάλαττα γίνεται για το τέταρτο Σχέδιο «Virtual Net-Billing (Εικονικός Συμψηφισμός Λογαριασμών)», το οποίο χαρακτηρίζει ως «απάτη».

Συγκεκριμένα, όπως εξηγεί, «με αυτό το σχέδιο εάν παραγάγω 1000 κιλοβατώρες στο Παραλίμνι, θα πιστωθούν στον λογαριασμό μου 110 ευρώ, δηλαδή 11 σεντ για την καθεμία. Την ίδια ώρα, εάν καταναλώσω 1000 κιλοβατώρες στο υποστατικό μου στη Λευκωσία, θα μου χρεωθούν 32 σεντ η μία και θα έρθει η ΑΗΚ να μου αφαιρέσει τα 110 ευρώ που μου πιστώθηκαν από τις κιλοβατώρες που παρήγαγα».

Όσον αφορά την τιμή των 11 σεντ ανά κιλοβατώρα, όπως ανέφερε ο κ. Κάλαττας, αυτή ορίζεται από τη ΡΑΕΚ. Αρχικά στα σχέδια υπήρχε πρόνοια για 22 σεντ, που ήταν το κόστος αποφυγής της ΑΗΚ, ωστόσο με απόφασή της η ΡΑΕΚ τα μείωσε στα 11 σεντ. Και αυτό το ποσό, πρόσθεσε, μένει σταθερό, ασχέτως εάν αυξηθεί η τιμή της κιλοβατώρας.

Η «πηγή του κακού» για τις επιχειρήσεις

Στην επιστολή του ο κ. Κάλαττας προσθέτει πως από τα πιο πάνω προκύπτει, γιατί οι επιχειρήσεις που πάσχουν από ενεργειακή φτώχια ζητούν μείωση κατά μερικά σεντ της τιμής της κιλοβατώρας, ενώ μπορούν να έχουν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.

Τονίζει, επίσης, πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσει ζητούν: α) Net Metering τουλάχιστον μέχρι 100kW (σήμερα ισχύει μέχρι 10kW), β) Virtual Net Metering τουλάχιστον μέχρι 100kW (σήμερα ισχύει μέχρι 10kW) και γ) φωτοβολταϊκά χωρίς αρχικό κεφάλαιο.

Εισηγήσεις για φωτοβολταϊκά χωρίς αρχικό κεφάλαιο

Αναφορικά με το τελευταίο σημείο, δηλαδή τη δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών χωρίς αρχικό κεφάλαιο, ο κ. Κάλαττας σημειώνει πως είναι γεγονός ότι το φωτοβολταϊκό παράγει «εισόδημα» από την πρώτη μέρα της σύνδεσής του με το δίκτυο της Α.Η.Κ. Μάλιστα, όπως προσθέτει, το «εισόδημα» από την εξοικονόμηση των χρημάτων, που θα πλήρωναν οι πελάτες της ΑΗΚ για την κατανάλωση, μπορεί να υπερκαλύψει την απαραίτητη δόση για εξόφληση τυχόν δανείου για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού εντός 4 ετών, περίπου. Με βάση τα πιο πάνω, καταθέτει τις εξής εισηγήσεις:

1η Εισήγηση: Ο κάθε καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να δανειστεί το απαραίτητο ποσό για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού από τράπεζα, με κυβερνητική εγγύηση και με διασφάλιση της αποπληρωμής του δανείου, την αποσύνδεση του φωτοβολταϊκού, με έξοδα του πελάτη, σε περίπτωση μη τήρησης των όρων του σχετικού συμβολαίου, που θα υπογράψει ο πελάτης με την ΑΗΚ και με το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Εμπορίου. Σε περίπτωση που το φωτοβολταϊκό αποσυνδεθεί, ο πελάτης θα συνεχίσει να είναι συνδεδεμένος με το δίκτυο, όπως προηγουμένως, και θα πληρώνει τον λογαριασμό της ΑΗΚ.

2η Εισήγηση: Το φωτοβολταϊκό σύστημα, κατόπιν σχετικής συμφωνίας, πληρώνεται από την Α.Η.Κ. στην Εταιρεία Εγκαταστάτη που επιλέγει ο ενδιαφερόμενος, και ο εν λόγω πελάτης πληρώνει την Α.Η.Κ. με διμηνιαίες δόσεις ισόποσες περίπου με την εξοικονόμηση μέχρις εξοφλήσεως. Εγγύηση της πληρωμής των δόσεων αποτελεί, όπως αναφέρεται πιο πάνω, η δυνατότητα διακοπής της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού. Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να ισχύσει το νομικό καθεστώς που ίσχυσε για την εγκατάσταση από την ΑΗΚ των 200 φωτοβολταϊκών για ευάλωτους με σχετικές διαφοροποιήσεις.

Και στις δύο περιπτώσεις, σύμφωνα με τον κ. Κάλαττα, τα απαιτούμενα κεφάλαια μπορούν να εξασφαλιστούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Δίνει, μάλιστα, το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο εξασφάλισε 10 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με επιτόκιο 0,5%.