Ελαιόλαδο: Έρχονται τιμές-ρεκόρ και ελλείψεις

Σε μια σειρά ανοδικών τιμών έχει παγιδευτεί το ελαιόλαδο, με τους καταναλωτές να στρέφονται σε φθηνότερα φυτικά έλαια. Το ερχόμενο φθινόπωρο αναμένονται μεγάλες ελλείψεις αλλά και εκτίναξη των τιμών, λόγω της άνευ προηγουμένου κατάστασης που οφείλεται κυρίως στην ξηρασία και το υδατικό στρες*, το οποίο έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τη νότια Ευρώπη εδώ και αρκετούς μήνες.

«Χρυσό» το ελαιόλαδο στην Κύπρο

Για τους Κύπριους καταναλωτές το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής τους, όμως πλέον έχει γίνει απαγορευτικό για την «τσέπη» τους και προβλέπεται να γίνει ακόμη πιο απρόσιτο το προσεχές διάστημα.

Μιλώντας στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ελαιοτριβείων, Γιάγκος Γιάγκου, ανέφερε ότι η τιμή του ελαιολάδου καθορίζεται από την παραγωγή των μεγάλων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Τουρκία, αλλά κυρίως η Ισπανία, που παράγει περίπου το μισό ελαιόλαδο παγκοσμίως.

Όπως εξήγησε, ο καύσωνας που έπληξε την Ισπανία τον Μάιο οδήγησε τη χώρα στο να διπλασιάσει την τιμή του ελαιολάδου. Επισήμανε ότι οι προβλέψεις δείχνουν πως οι τιμές θα διατηρηθούν σε πρωτόγνωρα επίπεδα, καθώς η τιμή του ελαιολάδου δεν ήταν πότε πιο υψηλή.

Μέτρια η συγκομιδή ελιάς

Στην Κύπρο, ανέφερε, η συγκομιδή ήταν μέτρια και οι προβλέψεις τους είναι ότι οι τιμές θα έχουν ανοδική πορεία.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, το φθινόπωρο η αύξηση που θα παρουσιάσει το ελαιόλαδο θα κυμαίνεται γύρω στο 50% συγκριτικά με την περσινή περίοδο.

Επισήμανε ότι αυτό που φοβούνται είναι οι νοθείες. «Η αύξηση της τιμής του ελαιολάδου ωθεί επιτηδείους να προβούν σε νοθεία. Δηλαδή να πουλούν σαν ελαιόλαδο σκεύασμα που να περιέχει ελαιόλαδο μαζί με ηλιέλαιο. Συνήθως αυτά τα σκευάσματα πωλούνται στις λαϊκές αγορές». Εξήγησε ότι αυτά τα σκευάσματα είναι επικίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου, καθώς δεν αναγράφουν στη συσκευασία τα συστατικά, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος αλλεργιών.

Επιπλέον, όπως ανέφερε, στην Κύπρο, λόγω της αύξησης στην τιμή, καταναλωτές αλλά κυρίως εστιάτορες και ξενοδόχοι στρέφονται σε ένα νέο προϊόν, που ονομάζεται «σάλτσα σαλάτας». Το συγκεκριμένο προϊόν είναι μια ανάμειξη του ελαιολάδου με φθηνότερο ηλιέλαιο, το οποίο πωλούν σε τιμή ευκαιρίας.

Σταθερές προς το παρόν οι τιμές στα ελαιοτριβεία

Από την άλλη, μιλώντας για τις τιμές στα ελαιοτριβεία, ανέφερε πως για την ώρα δεν έχει αλλάξει το κόστος. «Σε δύο μήνες που θα ξεκινήσουμε, αν επιδοτηθεί το ηλεκτρικό ρεύμα σίγουρα οι τιμές θα παραμείνουν ίδιες, αλλά αν το ρεύμα μείνει στα ύψη, υποχρεωτικά θα αλλάξουν οι τιμές», είπε ο κ. Γιάγκου.

Ερωτηθείς πού αναμένεται να φτάσει η τιμή του ελαιολάδου το ερχόμενο φθινόπωρο, είπε ότι αυτήν τη στιγμή το ελαιόλαδο πωλείται στα 7-8 ευρώ το λίτρο, ενώ αναμένεται να φτάσει στα 10 ευρώ, όπως είναι και στην Ελλάδα.

Γιατί ανέβηκαν οι τιμές

Η ξηρασία αλλά και η έλλειψη αποθεμάτων, λόγω της δύσκολης περσινής χρονιάς που έχει καταγραφεί σε χώρες – παραγωγούς, φαίνεται πως είναι ο βασικός λόγος που ανεβάζει τις τιμές του λαδιού.

Το πρόβλημα που έχει η διεθνής βιομηχανία ελαιολάδου δεν είναι οι τιμές (του ελαιολάδου) αλλά η επάρκεια του προϊόντος. Στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια η τιμή του ελαιολάδου έχει αυξηθεί κατά 51%. Από την άλλη πλευρά, η κατανάλωση ελαιολάδου στη χώρα έχει μειωθεί κατά 30 τοις εκατόν από πέρυσι. Το πρόβλημα έγκειται στη χαμηλή παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία και στη μειωμένη απόδοση σε άλλες σημαντικές χώρες παραγωγής όπως η Ιταλία.

Η Ισπανία καθορίζει τις τιμές

Μεγάλη βαρύτητα στην πορεία της τιμής διεθνώς έχει η σημαντική πτώση στην παραγωγή της Ισπανίας, καθώς θεωρείται ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Το πρόβλημα στη χώρα είναι κυρίως στα αποθέματα του ελαιολάδου καθώς θα μπορούσαν να εξαντληθούν πριν από την έναρξη της επόμενης συγκομιδής, αφού οι ευρωπαϊκές θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν.

Οι μετεωρολογικές προβλέψεις είναι δυσοίωνες καθώς η έλλειψη νερού στην Ισπανία, η οποία έχει σοβαρές επιπτώσεις στο σύνολο της ισπανικής γεωργίας, είναι πιθανό να διαρκέσει μέχρι το φθινόπωρο, οπότε και αναμένεται αύξηση των βροχοπτώσεων.

Το ελαιόλαδο στην ΕΕ σήμερα κοστίζει κατά μέσο όρο 50% περισσότερο απ’ ό,τι πριν από δώδεκα μήνες. Το λάδι, απαραίτητο συστατικό της μεσογειακής διατροφής, απειλεί να γίνει αγαθό πολυτελείας, καθώς ο μαρασμός των ελαιοφυτειών ανεβάζει τις τιμές σε ύψη ρεκόρ.

Στροφή προς την Τυνησία από Ευρωπαίους παραγωγούς

Καθώς το ευρωπαϊκό ελαιόλαδο μετράει απώλειες από τις υψηλές θερμοκρασίες που πλήττουν την περιοχή, η Τουρκία αναστέλλει τις εξαγωγές ελαιολάδου μέχρι την περίοδο συγκομιδής του Νοεμβρίου, την ίδια ώρα που εκφράζονται ανησυχίες για παγκόσμια έλλειψη του προϊόντος.

Η κίνηση της Τουρκίας έρχεται ως απάντηση στην καταστροφική ξηρασία που έπληξε την Ευρώπη, προκαλώντας την έντονη ζήτηση τουρκικών προϊόντων.

Εξίσου σημαντικά είναι τα στοιχεία που παραθέτει το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, στα οποία αναγράφεται ότι η παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία και την Ιταλία, τους μεγαλύτερους παραγωγούς παγκοσμίως, μειώθηκε κατά 20% την περίοδο 2022-23 λόγω της ξηρασίας. Αντίθετα, την ίδια περίοδο η παραγωγή ελαιολάδου της Τουρκίας αυξήθηκε κατά 62%.

Την ίδια ώρα, το τουρκικό Υπουργείο Εμπορίου εξέφρασε την ανησυχία ότι ορισμένες χώρες, ιδίως η Ιταλία και η Ισπανία, επεξεργάζονται και μεταπωλούν σε τρίτες χώρες το εισαγόμενο ελαιόλαδο. Σε απάντηση η Τουρκία εισήγαγε φόρο εξαγωγής (0,20 σεντ) ανά κιλό για τις αποστολές χύμα ελαιολάδου στο εξωτερικό.

Αντιμέτωποι με τη δεινή κατάσταση οι Ευρωπαίοι παραγωγοί, στράφηκαν προς την Τυνησία, τον μεγαλύτερο παραγωγό ελαιολάδου στον αραβικό κόσμο, για να καλύψουν το κενό στην προσφορά.

Η Τυνησία πωλεί κατά κύριο λόγο το 90% του ελαιολάδου της χύμα σε μεγάλους παραγωγούς όπως η Ισπανία και η Ιταλία, όπου αναμειγνύεται με άλλα έλαια και πωλείται με τις ετικέτες αυτών των χωρών.

Παρ’ όλα αυτά, με την Ευρώπη να βιώνει ένα κύμα καύσωνα-ρεκόρ και τη φθινοπωρινή συγκομιδή να απέχει μόνο λίγους μήνες, γίνονται πιο έντονες οι ανησυχίες για επικείμενη παγκόσμια έλλειψη ελαιολάδου.

* ^{Το υδατικό στρες είναι μια μέτρηση σχετικά με το πόσο από το διαθέσιμο νερό πρέπει να χρησιμοποιήσει μια χώρα για να καλύψει τη ζήτηση. Όσο υψηλότερο είναι το υδατικό στρες, τόσο πιο ευάλωτη είναι μια χώρα σε λειψυδρία, ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης, όπως κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα.}

^{Σε πρόσφατη έρευνα το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (WRI) παρουσίασε τις 25 χώρες με ακραίο υδατικό στρες, με την Κύπρο να κατέχει τη 2η θέση. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιείται πάνω από το 80% του ανανεώσιμου νερού για άρδευση, κτηνοτροφία, βιομηχανία και οικιακές ανάγκες.}

^{Πρώτο στη λίστα είναι το Μπαχρέιν, ενώ ακολουθούν το Κουβέιτ, το Ομάν και το Κατάρ.}