Προετοιμασία εισβολής από Βρετανούς - ΔΙΑ ΠΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΥ

Τελευταίο Μέρος Η΄

1953 – Στην Κύπρο Βρετανός στρατιωτικός παρατήρησε ότι η διχοτόμηση δεν θα ήταν δύσκολη επιχείρηση…

1 Νοεμβρίου 1956 – ο Sir Ivone Kirkpatrick (Φόρεΐν Όφις) ομολογεί πως ο ίδιος προσωπικά ήταν που πρότεινε πρώτος την ιδέα της διχοτόμησης…

24 Νοεμβρίου 1956 – Σχέδιο Δρος Nihat Erim για επανάκτηση της Κύπρου

(Η έκθεση Erim δημοσιεύθηκε στα Ελληνικά στο βιβλίο του κ. Κώστα Χατζηκωστή «Επτά Προεδρικά Πορτραίτα», 2023).

18 Δεκεμβρίου 1956 – Ο Υπ. Αποικιών ανακοίνωσε στη Βουλή των Κοινοτήτων ότι σε τελική λύση δεν θα αποκλείεται η διχοτόμηση και η ξεχωριστή αυτοδιάθεση για το 18% (των Τούρκων της Κύπρου).

5 Ιουνίου 1957 – Οι Τούρκοι απαίτησαν ομοσπονδιακή λύση δύο ζωνών (συνομοσπονδία) βασισμένη στο οθωμανικό διαιρετικό σύστημα Μιλλέτ, πεπεισμένοι ότι με βοήθεια από τους Ελληνοκυπρίους θα ήταν κατορθωτή!!!

8 Ιανουαρίου 1958 - Το Φόρεΐν Όφις ενημέρωσε τον Αμερικανό Υπ. Εξωτερικών Foster Dulles ότι δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις διαβεβαιώσεις που έδωσαν στους Τούρκους στις 19 Δεκεμβρίου 1956…

1957 – 1958 Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ΝΑΤΟ απέρριψαν ασυζητητί τη διχοτόμηση.

22 Ιανουαρίου 1958 – Γραφείο Αποικιών - η διχοτόμηση έπρεπε να επιβληθεί διά ΠΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΥ…

23 Ιουνίου 1958 – Ο Αρχ. Μακάριος ενημέρωσε τους Βρετανούς ότι θα εγκατέλειπε την Ένωση…

17 Δεκεμβρίου 1958 - Ο Wade-Gery στο Φόρεΐν Όφις: «Πρέπει όσο πιο συχνά μπορούμε να λέμε όχι στη διχοτόμηση. Οι Τούρκοι θα παραπονιούνται, αλλά δεν θα τους νοιάζει…» (Φ.Α. Ο ίδιος το 1964 θα μιλά για «πραξικόπημα»).

4 Οκτωβρίου 1958 - Βρετανός Πρέσβης στην Αθήνα: «Το σχέδιό μας εκ φύσεώς του θα δημιουργήσει τις συνθήκες που θα οδηγήσουν στη διχοτόμηση».

1957 - Συνθήκη Εγγυήσεως – «Το κεντρικό σημείο για οποιαδήποτε λύση ανεξαρτησίας» θα είναι να:

1. Πεισθεί ο Μακάριος να δεχθεί τους περιορισμούς που θα πρέπει να επιβληθούν στην κυπριακή κυβέρνηση.
2. Να πεισθούν οι Τούρκοι ότι οι υπογράφοντες τη Συνθήκη όταν έλθει η ώρα, θα χρησιμοποιήσουν ένοπλη δύναμη για να εμποδίσουν την Ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία από το να ασκήσει πλήρη κυριαρχία…

31 Δεκεμβρίου 1963 - Πρώτο πραξικόπημα για κατάργηση της ΚΔ από τους Τούρκους. Βρετανός Πρωθυπουργός Sir Alec Douglas-Hume - «Έστω και να εισβάλουν οι Τούρκοι δεν θα τους σταματήσουμε». Επαναλήφθηκε το 1972, εκτελέστηκε το 1974.

3 Ιανουαρίου 1964 - Φόρεΐν Όφις: «Σχέδιο για ανασύσταση της Κύπρου σε Ομοσπονδιακό Κράτος» με «Greek and Turkish constituent states” (δύο συνιστώσες πολιτείες, μία ελληνική και μία τουρκική) σε συνεννόηση με την Άγκυρα…

16 Ιανουαρίου 1964 - Ο Ραούφ Ντενκτάς ζήτησε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμών, ο τουρκικός πληθυσμός να συγκεντρωθεί σε μια περιοχή…

14 Φεβρουαρίου 1964 - Σχέδιο «Το Μέλλον της Κύπρου», από το Τμήμα Σχεδιασμού του Φ.Ο., βλέποντας 10 χρόνια μπροστά, λύση γεωγραφικής ομοσπονδίας, διχοτόμηση μέσω διπλής Ένωσης, διχοτόμηση μέσω ομοσπονδίας – συνομοσπονδίας ή ομοσπονδία χωρίζοντας τη νήσο σε καντόνια… Προετοιμασία εδάφους με αποκοπή του ομφάλιου λώρου με την Ελλάδα, χρήση του 6ου αμερικανικού στόλου και του βρετανικού βασιλικού ναυτικού, για να εμποδίσουν τα ελληνικά πλοία να φθάσουν για βοήθεια της Κύπρου, συντονισμός με συμμάχους (και φιλο-βρετανικά στοιχεία στην Ελλάδα). Και κατέληγε:

«...11. Οι εισηγήσεις για τις πιο πάνω διάφορες επιλογές δράσης θα πάρουν χρόνο μέχρι να φέρουν αποτελέσματα. Από μια άποψη τουλάχιστον ο χρόνος είναι με το μέρος μας στο νησί. Ό,τι και να συμβεί, είναι σίγουρο ότι η σημερινή μετακίνηση πληθυσμού θα συνεχιστεί, με τους Tούρκους να μαζεύονται στη βόρεια πλευρά του νησιού. Όσο πιο πολύ επιτυγχάνεται αυτό, τόσο πιο ενδεικτική και αποδεκτή θα είναι η λύση του είδους…». Υπογραφή Sir Crispin Tickell, επικεφαλής του Τμήματος (Ο άνθρωπος που το 1990 πέρασε με τον Γ. Βασιλείου το ψήφισμα 649/90 – αντικαταστάθηκε από τον Sir David Hannay).

Πραξικόπημα, αλλά εμείς να μη γνωρίζουμε τίποτα!

Στις 20 Αυγούστου 1964, παραμονές του ναυαγίου των διαπραγματεύσεων Dean Acheson στη Γενεύη, ο αξιωματούχος του Φόρεΐν Όφις R. L. Wade-Gery στο Τμήμα Σχεδιασμού με επικεφαλής τον Sir Crispin Tickell εισηγήθηκε: «… Σίγουρα ένα πραξικόπημα πολιτικά θα ήταν αδύνατο για τους Έλληνες να το δικαιολογήσουν ή τους Τούρκους να το ανεχτούν… Όμως, μπορεί να έλθει η στιγμή που ένα επιτυχημένο πραξικόπημα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μια πραγματική λύση… αυτό μπορεί να γίνει κατορθωτό μόνο αν έχουμε χέρι εμείς και οι Αμερικανοί. Εμείς δεν πρέπει να γνωρίζουμε προκαταβολικώς τίποτα για το πραξικόπημα (θα είναι πραγματικά πολύ ανεπιθύμητο αν γνωρίζαμε), όμως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε γρήγορα έτσι και λάβει χώραν. Εκείνο που χρειαζόμαστε, είναι να εξασφαλίσουμε τις μίνιμουμ αναγκαίες μυστικές μονομερείς υποσχέσεις από την κάθε πλευρά, ότι οι δυνάμεις των δεν θα επιτεθούν η μία της άλλης…». Η υπογράμμιση της λέξης πραξικόπημα από τον Βρετανό αξιωματούχο.

Το σενάριο εκείνο δεν πραγματοποιήθηκε τότε. Όμως η πρόταση/σκέψη του ανώτερου αξιωματούχου Wade-Gery προβληματίζει σοβαρά σε σχέση με τα γεγονότα του Ιουλίου/Αυγούστου 1974, σε συνδυασμό με άλλα έγγραφα…

Σεπτέμβριος 1964 – Βρετανικά σχέδια για αντιμετώπιση προσφύγων στις Βρετανικές Βάσεις σε περίπτωση τουρκικής εισβολής …

1967 – Το τουρκικό αίτημα για απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας και Ελλήνων αξιωματικών υποστηρίχτηκε από Λονδίνο, Μόσχα, αλλά και από τον Αρχ. Μακάριο, ο οποίος δεν το έλεγε δημόσια από φόβο να αποκαλείτο προδότης.

4 Δεκεμβρίου 1967 – Βρετ. Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία: «Πρώτη μας προτεραιότητα πρέπει τώρα να είναι η ενθάρρυνση της πλήρους αποχώρησης όλων των υπολοίπων ελληνικών δυνάμεων και των αξιωματικών στην Εθνική Φρουρά... να κρατήσουμε την πίεση πάνω στον Μακάριο να ξεφορτωθεί την Εθνική Φρουρά…»

5 Ιανουαρίου 1968 - Αναθεωρήθηκαν τα σχέδια για υποδοχή προσφύγων. Μυστική απόφαση για διάσωση του Αρχ. Μακαρίου αν ζητούσε προστασία. Εκτελέστηκε το 1974.

17 Ιανουαρίου 1968 - Βρετανική ανακούφιση για την απόσυρση Μεραρχίας: «…Σίγουρα σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να συμμετέχει σε μάχη στο νησί...».

13 Φεβρουαρίου 1968 – Όμως, ο Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα «…σε περίπτωση τουρκικής εισβολής ο Γ. Παπαδόπουλος μπορούσε να αποπειραθεί και να κάνει ‘‘τη βλακεία’’ να στείλει βοήθεια στους Ελληνοκυπρίους...» - (Νοέμβριος 1973 - ο Γ. Παπαδόπουλος αντικαταστάθηκε από τον Δ. Ιωαννίδη).

4 Ιανουαρίου 1972- Ο Βρετανός ΄Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία ανησυχούσε για τουρκική επέμβαση, αλλά το Λονδίνο τού απάντησε «δεν υπήρχε οποιαδήποτε περίπτωση να σταματούσαν τους Τούρκους…».

27 Μαρτίου 1973 - Ο Βρετανός Συνταγματάρχης G. Stocker στην Υπ. Αρμοστεία προέβη σε μια πολύ περίεργη ενέργεια, ενημερώνοντας το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς στη Λευκωσία για τις τουρκικές προθέσεις για εισβολή με πλήρη στοιχεία και φωτοτυπίες σχεδίων. Ενημερώθηκε ο Υπ. Εσωτερικών και Άμυνας και ο στρατηγός Χαραλαμπόπουλος. Τους είπε ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επρόκειτο να επέμβουν προς παρεμπόδιση ενός τέτοιου σχεδίου. Τόσο η χουντική κυβέρνηση των Αθηνών όσο και η κυβέρνηση Μακαρίου ήταν ενήμερες για τις τουρκικές προθέσεις με κάθε τρομερή λεπτομέρεια… (Βιβλίο Χρ. Βενιαμίν, «Τα Δύσκολα Χρόνια, αναμνήσεις μιας ζωής».)

«Ο Μακάριος πρέπει να φύγει» – Μια καταπληκτική σκιαγράφηση των γεγονότων που ακολούθησαν

Ο περίεργος Συνταγματάρχης G. Stocker, βρήκα ότι, αποχωρώντας τον Απρίλιο του 1974 ως στρατιωτικός ακόλουθος στην Υπ. Αρμοστεία, στην έκθεσή του προς το Λονδίνο, υποστήριξε ότι ο Μακάριος έπρεπε να φύγει, αποχώρηση όχι μόνο των Ελλήνων αξιωματικών αλλά και των Ελλήνων δασκάλων. Έβρισκε επικίνδυνη τη δημιουργία εφεδρικού στρατού από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και, το πιο σημαντικό, στην παράγραφο 39 σκιαγράφησε τόσο το πραξικόπημα με αντικατάσταση Μακαρίου, όσο και την εισβολή, όταν μίλησε για χειρουργική επέμβαση πολύ δύσκολου χαρακτήρα. Η αναφορά του θυμίζει την έκθεση των δύο ακαδημαϊκών για την επαναφορά Κ. Καραμανλή (που δόθηκε στους Βρετανούς το 1969) αλλά και τα γραφόμενα του αξιωματούχου Wade – Gery τον Αύγουστο του 1964…

17 Ιουλίου 1974 – Η βρετανική κυβέρνηση συμφωνεί με τον Μπ. Ετζεβίτ για τις δύο εισβολές και αλλαγή του στάτους κβο της Κυπριακής Δημοκρατίας…Η προετοιμασία ολοκληρώθηκε «ΔΙΑ ΠΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΥ»…

(Πηγές: Βρετανικό Εθνικό Αρχείο και βιβλίο γράφουσας « Διζωνική vs Δημοκρατία», Λεμεσός, 2019).

Η ειδική σχέση ΗΒ/ΗΠΑ - ο ρόλος Κίσινγκερ το 1974

Η ειδική αυτή σχέση (Special Relationship) καθιερώθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, από μια ομιλία του Βρετανού τότε Πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1946. Ο οποίος τόνισε τις στενές συμμαχικές σχέσεις των δύο χωρών, που συνεχίστηκαν έκτοτε, αλλά στην πράξη προϋπήρξαν του 1946…

Η σχέση καλύπτει πολλές πτυχές, όπως πολιτικές, στρατιωτικές, μυστικών υπηρεσιών, διπλωματικές και οικονομικές, διασαλεύθηκε κατά περιόδους, αλλά επανήλθε στην «ομαλότητα». Όπως (από πλευράς ΗΒ) η επίθεση το 1955 στο Σουέζ δίχως τη γνώση των ΗΠΑ, όταν ο Βρετανός Πρωθυπουργός Άντονι Ίντεν είπε ψέματα στη Βουλή των Κοινοτήτων για τη μυστική του συμφωνία με τη Γαλλία και το Ισραήλ, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί της θέσεώς του, και μερικώς τον Ιούλιο/Αύγουστο 1974 με τον Κάλαχαν… Από πλευράς ΗΠΑ η εισβολή στην πρώην βρετανική αποικία Γρανάδα (Grenada) το 1983 επί Βρετανίδας Πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ, μέχρι που o Αμερικανός Πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν απολογήθηκε. Η πιο πρόσφατη τον Μάιο του 2017, όταν η «New York Times» άφησε να διαρρεύσουν απόρρητες πληροφορίες ότι η βρετανική Αστυνομία έδωσε στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες στοιχεία σχετικά με την τρομοκρατική έκρηξη στο Manchester, όπου δολοφονήθηκαν 22 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 59. Έντονα ενοχλημένη η βρετανική κυβέρνηση, με την Πρωθυπουργό Τερέζα Μέι να δηλώνει ότι η ειδική σχέση τους βασίζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και πλήγηκε πολύ σοβαρά. Έφθασε την επομένη ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και απολογήθηκε…

Τον Μάιο του 1982, το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών (Φόρεϊν Όφις) γιόρτασε τα 200 χρόνια του με κύριο ομιλητή στο Βασιλικό Ινστιτούτο για Διεθνή Θέματα (Royal Institute for International Affairs), στο Chatham House, τον Δρα Χένρι Κίσινγκερ.

Τίτλος της ομιλίας του Κίσινγκερ: «Reflections on a Partnership: British and American Attitudes to Post-war Foreign Policy» («Συλλογισμοί περί ενός Συνεταιρισμού: Βρετανική και αμερικανική στάση για τη μεταπολεμική εξωτερική πολιτική»).

Το αποκαλυπτικό περιεχόμενο της μακροσκελούς ομιλίας του Δρος Κίσινγκερ βοήθησε στο να επιβεβαιωθεί ότι όντως ήταν ο Κίσινγκερ που ακολούθησε το 1974 τη βρετανική πολιτική έναντι και του Κυπριακού και όχι αντιστρόφως. Εξήρε την ανωτερότητα της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής, ότι αυτή είχε αποφασιστική επιρροή πάνω στην αμερικανική τις δεκαετίες του 1940 και 1950, όταν οι δύο χώρες ανταποκρίθηκαν μαζί στις γεωπολιτικές προκλήσεις της Σοβιετικής Ένωσης και ηγήθηκαν της δημιουργίας των πυλώνων της δυτικής συνεργασίας…

Είπε ο Κίσινγκερ:

«Η ιστορία της μεταπολεμικής μας ιστορίας είναι γεμάτη από αγγλο-αμερικανικές ‘‘διευθετήσεις’’ και ‘‘κατανοήσεις’’, κάποτε πάνω σε κρίσιμα θέματα, που δεν εισχώρησαν σε επίσημα έγγραφα… Ήμασταν σύμμαχοι και φίλοι. Δεν χρειαζόταν να δένουμε τα πάντα…Οι Βρετανοί ουσιαστικά ήταν τόσο βοηθητικοί, που έγιναν μέτοχοι σε αμερικανικές εσωτερικές αποφάσεις, σε σημείο που ίσως ποτέ δεν συνέβη μεταξύ κυρίαρχων κρατών. Κατά την περίοδο της δικής μου υπηρεσίας (στην αμερικανική κυβέρνηση) οι Βρετανοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο για κάποιες αμερικανικές διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Σοβιετική Ένωση – στην πραγματικότητα βοήθησαν στη συγγραφή του εγγράφου-κλειδί. Κατά τη δική μου θητεία, κρατούσα το βρετανικό Φόρεϊν Όφις πολύ καλύτερα ενημερωμένο και πιο στενά αναμεμειγμένο, παρά το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ… Στις δικές μου διαπραγματεύσεις για το θέμα της Ροδεσίας δούλεψα έχοντας στα χέρια μου ένα βρετανικό έγγραφο, με βρετανική γραμματική, όταν ακόμα δεν αντιλαμβανόμουν τη διαφορά μεταξύ ενός εγγράφου εργασίας από ένα εγκεκριμένο έγγραφο από το Υπουργικό. Η πρακτική της συνεργασίας ανθεί μέχρι σήμερα…».

Σχετικό το άρθρο μου στη «Σημερινή» με την αποδέσμευση το 2019 φακέλων για την μυστική συνεργασία του Δρος Κίσινγκερ με τους Βρετανούς για τις διαπραγματεύσεις στο Παρίσι το 1971 με τους βορειο-Βιετναμέζους. «Ο Κίσινγκερ εμπιστευόταν περισσότερο τους Βρετανούς παρά τους δικούς του», «Σημερινή», 21 Ιουλίου 2019.

Η πίστη του Κίσινγκερ στην «ειδική σχέση»

Ο Δρ Κίσινγκερ έμεινε πιστός στην «ειδική σχέση». Το 1974 ήταν βάσει αυτής της «σχέσης» που ενήργησε για το Κυπριακό. Επισφράγισμα της οποίας ήταν η ιστορική τηλεφωνική συνομιλία του με τον Βρετανό ομόλογό του Τζέιμς Κάλαχαν στις 14.8.1974 και η συνάντηση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τους αξιωματούχους του Φόρεϊν Όφις στις 27.8.1974… (γεγονότα για τα οποία γίνεται αναφορά στα δύο προηγούμενα τεύχη της «Σ»).

Στις 9/1/1975 ο Δρ Κίσινγκερ ξεκαθάρισε στον Βρετανό πρέσβη στην Ουάσιγκτον ότι το Κυπριακό το έβλεπε από πλευράς ΗΠΑ στο ευρύτερο πλαίσιο της δυτικής ασφάλειας, από πλευράς ψυχρού πολέμου, ως ένα περιφερειακό θέμα, και εξήγησε τη θέση του έναντι της Τουρκίας… διαφορετικά από τη θέση του ΗΒ.

Συμπλήρωμα: «Το Κυπριακό ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ»

Συμπλήρωμα, οι δηλώσεις Δρος Βαγγέλη Κουφουδάκη, 27.8.2017, στο Ράδιο Πρώτο, πρόγραμμα Λάζαρου Μαύρου και Μάριου Πούλλαδου. Ερωτηθείς για την αμερικανική πολιτική έναντι της Κύπρου είπε: «…Για το Κυπριακό, δεν περιμένω κάτι παραπάνω από την πολιτική της αμερικανικής γραφειοκρατίας μέχρι τώρα, διότι το Κυπριακό ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εάν πετύχουμε μια λύση είναι αποδεκτή, διότι θα ικανοποιήσει την Τουρκία, την Αγγλία και μερικούς άλλους. Αλλά σε σύνολο, ΣΟΒΑΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ των Ηνωμένων Πολιτειών για το Κυπριακό ΔΕΝ υπάρχει».

Στις 20 Ιουνίου 1995, η Βασίλισσα Ελισάβετ τίμησε τον Δρα.Χένρι Κίσινγκερ με τον τίτλο του (Επίτιμου Ιππότη) Honorary Knight Commander of the Order of Saint Michael and Saint George (KCMG), τον πλέον διακεκριμένο τιμητικό τίτλο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου.

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ – ΓΝΩΜΗ

Η κυπριακή τραγωδία ξεκίνησε με συντονισμένο σχέδιο Λονδίνου/Αγκύρας την δεκαετία του 1950, περιφρονώντας τα συμφέροντα της τεράστιας πλειοψηφίας στο νησί, των Ελλήνων.

Δυστυχώς, στο διάβα των σχεδίων τους οι ξένοι βοηθήθηκαν από αγγλόφιλους αλλά κυρίως από την απειρία, ανικανότητα, άγνοια ιστορικών γεγονότων της ηγεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, των μωροφιλοδοξιών και αλαζονείας του Αρχ. Μακαρίου που του πρόσφερε η εξουσία. Αφού κατήντησε «επίορκος» του Όρκου του στη Φανερωμένη, ήλθαν το 1974 οι μοιραίες ψευδαισθήσεις του ότι ο Ετζεβίτ (ως εγγυήτρια δύναμη!) θα… εισέβαλε για να τον αποκαταστήσει ως Πρόεδρο όλων των Κυπρίων! Όταν γνώριζε πολύ καλά τις τουρκικές προθέσεις για εισβολή και διχοτόμηση. Και μας άφησε επί ερειπίων…

Τα ιστορικά αρχεία επιβεβαιώνουν ότι αρκετά βήματα του Αρχ. Μακαρίου ήταν «οδηγίες» των Βρετανών και απαιτήσεις των Τούρκων, με τις οποίες συμφωνούσε και η Μόσχα…

Η αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας. Των Ελλήνων αξιωματικών με την επιστολή προς Γκιζίκη. Η πρόθεσή του να διαλύσει την Εθνική Φρουρά και να την ανακηρύξει παράνομη… Η ευγνωμοσύνη του προς την τουρκική κυβέρνηση ώρες πριν από την περιβόητη ομιλία του στον ΟΗΕ 19 Ιουλίου 1974… (βλ. ελληνική μετάφραση στο βιβλίο Κ. Χατζηκωστή «Επτά Προεδρικά Πορτραίτα», 2023).

Το μέγα επίτευγμα των Βρετανών εν κατακλείδι πρέπει να λεχθεί - σε συνεργασία με τον Δρα Νιχάτ Ερίμ (τον οποίο θεωρούσαν αρχιτέκτονα των Συμφωνιών Ζυρίχης/Λονδίνου) - ήταν η κατ’ αρχήν διαστρέβλωση της έννοιας της αυτο-διαθέσεως. Αντί δηλαδή επί συνόλου του λαού, σε δύο κοινότητες με τη δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 19 Δεκεμβρίου 1956 για ξεχωριστή αυτοδιάθεση μιας μειονότητας του 18%, που δεν θα απέκλειε τη Διχοτόμηση σε τελική λύση, που εξελίχθηκε σε δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με δύο συνιστώντα κράτη (δύο ζώνες ζήτησαν οι Τούρκοι το 1957)…

Λόγω της αμερικανικής απόρριψης των διχοτομικών σχεδίων του Λονδίνου, το Γραφείο Αποικιών αποφάνθηκε τελικά το 1958 ότι ο διαχωρισμός θα ήταν πολύ δαπανηρός για το Ηνωμένο Βασίλειο. Προτίμησαν τη σταδιακή πορεία, η οποία θα έπρεπε να επιβληθεί ΔΙΑ ΠΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΥ. Ξεκίνησε η ετοιμασία το 1964. Επιβλήθηκε το 1974…

Όλοι οι ξένοι φταίνε. Αλλά όλοι αυτοί εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους. Φταίνε όμως περισσότερο οι ΔΙΚΟΙ μας, οι οποίοι δεν είχαν τη γνώση. Και κυρίως οι ηγέτες μας, που ΟΦΕΙΛΑΝ να την έχουν. Και που τραγικά ακόμα ενεργούν σαν να μην την έχουν…