Κρίσιμοι οι επόμενοι μήνες για τους δανειολήπτες

Ασφυκτιούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από το ακριβό κόστος δανεισμού, που τους τελευταίους 14 μήνες έχει γονατίσει τους δανειολήπτες. Το ανησυχητικό είναι πως τα μέτρα δεν κατάφεραν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό σε ικανοποιητικά επίπεδα. Μάλιστα, μέλη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκτιμούν ότι το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων θα συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με το μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, "o πληθωρισμός είναι μια ασθένεια και τα επιτόκια είναι το φάρμακο. Το φάρμακο αρχίζει να λειτουργεί. Έχουμε τη σωστή δόση, αλλά πρέπει να πάρουμε το φάρμακο για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα".

Φόβοι

Σε ό,τι αφορά τα κυπριακά δεδομένα, σύμφωνα με τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνο Ηροδότου, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αύξηση των «κόκκινων» δανείων. Παρά ταύτα, σύμφωνα με οικονομολόγους, οι κραδασμοί από τις απανωτές αυξήσεις των επιτοκίων σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση των δανείων, χρειάζονται μήνες να διαφανούν. Σημειώνεται ότι, βάσει των τελευταίων στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας, αφορούν μέχρι και τον μήνα Απρίλιο, αλλά από τότε μεσολαβούν τέσσερεις κρίσιμοι μήνες. Αναπόφευκτα όλα αυτά προκαλούν ανησυχία στους δανειολήπτες κατά πόσον θα είναι σε θέση να είναι τυπικοί με τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΠΡΟΔΑΤ, «αναμένουμε ότι οι Τράπεζες και οι Εταιρείες Διαχείρισης θα αντιληφθούν επιτέλους τη σοβαρότητα της συνεχούς αύξησης των επιτοκίων που ταλαιπωρεί τους δανειολήπτες μας, πέρα από ένα χρόνο, όταν όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες έχουν ακριβύνει, επιβαρύνοντας το ήδη βεβαρημένο καλάθι των δανειοληπτών".

Μεγάλη ψαλίδα

Η Κεντρική τράπεζα, μετά από αίτημα της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής, προώθησε στοιχεία σχετικά με τα δανειστικά και καταθετικά επιτόκια, καταδεικνύοντας την ψαλίδα που υπάρχει μεταξύ τους. Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία, τον Ιούλιο 2023, το επιτόκιο νέων δανείων προς νοικοκυριά για αγορά κατοικίας με κυμαινόμενο επιτόκιο και περίοδο αρχικού καθορισμού επιτοκίου έως 1 έτους, βρισκόταν περίπου στα ίδια επίπεδα στην Κύπρο και στην Ευρωζώνη. Το επιτόκιο στην Κύπρο για το συγκεκριμένο στεγαστικό δάνειο τον προηγούμενο Ιούλιο βρισκόταν στο 4,50%, ενώ στην Ευρωζώνη στο 4,47%. Παράλληλα, το επιτόκιο παρουσιάζει συνεχόμενη άνοδο στην Κύπρο από το τέλος του 2021, ενώ υποχώρησε ελαφρά τους μήνες Μάιο (4,19%) και Ιούνιο (4,21%), και παρουσίασε αύξηση τον Ιούλιο, φτάνοντας κοντά στα επίπεδα του 2013, που ανερχόταν στο 4,67%. Το στεγαστικό δάνειο στην Ευρωζώνη παρουσιάζει συνεχή αύξηση τα τελευταία χρόνια, αλλά και κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο του συγκεκριμένου στεγαστικού δανείου στην Ευρωζώνη το 2013 ανερχόταν στο 2,76%, δηλαδή σήμερα έχει διπλασιαστεί σχεδόν, καθώς βρίσκεται στο 4,47%.

Πιο ακριβά τα επιχειρηματικά

Με βάση τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, το επιτόκιο νέων δανείων σε μη-χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά έως €1 εκατ. με κυμαινόμενο επιτόκιο και περίοδο αρχικού καθορισμού επιτοκίου έως 1 έτους, έφτασε το 5,65% τον Ιούλιο στην Κύπρο, σε σχέση με 5,37% που ήταν στην Ευρωζώνη. Το επιτόκιο στην Κύπρο παρουσίασε αλλεπάλληλες αυξήσεις το πρώτο επτάμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ στα τέλη του 2022 βρισκόταν στο 4,71%. Μια εξαετία προηγουμένως, είχε κυμανθεί μεταξύ 3-4%. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο για επιχειρηματικά δάνεια μέχρι ενός εκατ. ευρώ βρισκόταν στο υψηλότερο επίπεδο κατά το 2013, που ανερχόταν στο 6,01%. Από την άλλη, ο δανεισμός μέχρι ενός εκατ. ευρώ για τις επιχειρήσεις βρισκόταν την τελευταία δεκαετία σε χαμηλότερο επίπεδο στην Ευρωζώνη, απ’ ό,τι στην Κύπρο. Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το σχετικό επιτόκιο το 2013 ανερχόταν σε 3,78%, ενώ υποχώρησε τα επόμενα χρόνια μέχρι και το 1,72% το 2021, διπλασιάστηκε το 2022 φτάνοντας στο 3,69% και συνέχισε την ανιούσα τους επόμενους μήνες, φτάνοντας τον Ιούλιο στο 5,37%, ελαφρά πιο κάτω απ’ όσο στην Κύπρο. Όσον αφορά τα επιτόκια νέων δανείων προς εταιρείες για ποσά άνω του ενός εκατ. ευρώ, με κυμαινόμενο επιτόκιο και περίοδο αρχικού καθορισμού επιτοκίου έως 1 έτους, αναφέρεται στο σημείωμα της Κεντρικής ότι τον Ιούλιο του 2023 ανερχόταν στην Κύπρο στο 6,33 %, ενώ στην Ευρωζώνη στο 4,86%. Με βάση τα στοιχεία, το συγκεκριμένο επιτόκιο παρουσιάζει συνεχείς αυξήσεις τους τελευταίους μήνες, πλην ελαφριάς υποχώρησης τον προηγούμενο Ιούνιο, ενώ βρίσκεται στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδο της δεκαετίας.

Στον πάτο..

Το επιτόκιο νέων καταθέσεων προθεσμίας έως ενός έτους για νοικοκυριά στην Κύπρο ανήλθε στο 0,87% τον Ιούλιο 2023, μετά από οκτώ αυξήσεις που σημείωσε τους προηγούμενους μήνες και από 0,24% που βρισκόταν τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους. Την ίδια ώρα, το επιτόκιο νέων καταθέσεων προθεσμίας έως ενός έτους στην Ευρωζώνη, έφτασε το 2,83%, από το 1,55% που ήταν επίσης στην αρχή του έτους. Το καταθετικό επιτόκιο στην Κύπρο είχε παρουσιάσει μείωση τον πρώτο μήνα του έτους, από το 0,35% τον Δεκέμβριο 2022, ενώ την ίδια ώρα στην Ευρωζώνη έκανε άλμα, φτάνοντας στο 1,37% από 0,15% που ήταν τον τελευταίο μήνα του προηγούμενου έτους. Το επιτόκιο νέων καταθέσεων προθεσμίας έως ενός έτους ήταν στο 2,23% τον Δεκέμβριο του 2013 στην Κύπρο, σε σχέση με 1,56% στην Ευρωζώνη. Τον Δεκέμβριο του 2014 ανήλθε στο 2,63%, σε σχέση με 0,97% στην Ευρωζώνη, τον Δεκέμβριο του 2015 στο 1,54% σε σύγκριση με 0,65% στην Ευρωζώνη και τον ίδιο μήνα του 2016 στο 1,47% σε σχέση με 0,45% στην Ευρωζώνη. Υποχώρηση παρουσίασε ο συγκεκριμένος δείκτης επιτοκίου, τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ευρωζώνη κατά το 2017, οπότε κινήθηκε στο 1,17% και στο 0,34% αντίστοιχα. Βουτιά σημείωσε η συγκεκριμένη κατηγορία επιτοκίου τα επόμενα δύο χρόνια, 2018 και 2019 στην Κύπρο, φτάνοντας στο 0,40% και 0,16% αντίστοιχα, ενώ το 2020 υποχώρησε περαιτέρω στο 0,08% και το 2021 βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο της δεκαετίας, στο 0,6%. Όσον αφορά την Ευρωζώνη, το καταθετικό επιτόκιο, τον Δεκέμβριο του 2017 βρισκόταν στο 0,31%, τον ίδιο μήνα του 2018 στο 0,31%, τον Δεκέμβριο του 2019 στο 0,21% και στο τέλος του 2020 και 2021 στο 0,15% και 0,14% αντίστοιχα.