Αναλύσεις

H «εγγύηση» του ΗΒ και «οι απειλές που αυξάνονται και διαφοροποιούνται»

Σύνοψη κατάθεσης στη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση στο Ηνωμένο Βασίλειο

Σε κυρίαρχα κράτη που εμπνέονται από τις ιδέες των αρχαίων Ελλήνων, πρωτοπόρων της δημοκρατίας, οι πολίτες κάποτε έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στις κυβερνητικές διαδικασίες που οδηγούν στη χάραξη πολιτικής ή στη λήψη αποφάσεων.

Στις 28 Αυγούστου 2024, ακριβώς αυτό επιβεβαιώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκείνη τη μέρα, το Υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε ανοιχτή πρόσκληση για αποδεικτικά στοιχεία προς όφελος της Στρατηγικής Αμυντικής Ανασκόπησης (Strategic Defence Review). Αυτή η Ανασκόπηση είχε ήδη ανακοινωθεί στις 16 Ιουλίου από τη νέα βρετανική κυβέρνηση υπό την Πρωθυπουργία του Sir Keir Starmer KC MP, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 5 Ιουλίου, μια ημέρα μετά τη νίκη του Εργατικού Κόμματος στις Βρετανικές Γενικές Εκλογές που διεξήχθησαν την προηγούμενη ημέρα.

Η Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση συγκαλέστηκε στο Υπουργείο Άμυνας στο Λονδίνο υπό την καθοδήγηση μιας εξωτερικής επιτροπής με πρόεδρο τον Λόρδο Robertson του Port Ellen, μέλος της Βουλής των Λόρδων, πρώην Εργατικό βουλευτή, Υπουργό Άμυνας και Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τους δημοσιευμένους όρους εντολής, ημερομηνίας 17ης Ιουλίου 2024, η Ανασκόπηση έχει ένα «σκοπό».

Αυτός είναι: «Να καθορίσει τους ρόλους, τις ικανότητες και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από την Άμυνα του Ηνωμένου Βασιλείου για να μπορεί να αντιμετωπίσει τις δοκιμασίες, απειλές και ευκαιρίες του εικοστού πρώτου αιώνα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτοί οι ρόλοι, ικανότητες και μεταρρυθμίσεις θα είναι παραδοτέοι και οικονομικά προσιτοί στο πλαίσιο των πόρων που διαθέτει η Άμυνα εντός της τροχιάς των αμυντικών δαπανών που θα ανέλθουν στο 2,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος».

(Για λεπτομέρειες, δείτε στο www.gov.uk/government/news/government-launches-root-and-branch-review-of-uk-armed-forces, www.gov.uk/government/calls-for-evidence/strategic-defence-review-2024-call-for-evidence και www.gov.uk/government/publications/strategic-defence-review-2024-2025-terms-of-reference).

ΕΙΚΟΝΑ 1.jpg

Εικόνα που δημοσιεύθηκε από την Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας των ΗΠΑ (DIA), στις 6.02.2024. Πηγή: DIA, 6.02.2024, www.dia.mil/News-Features/Articles/Article-View/Article/3662325/

«Απειλές που αυξάνονται και διαφοροποιούνται»

Ο «σκοπός» της Στρατηγικής Αμυντικής Ανασκόπησης συνδέεται με την υπόθεση, πάνω στην οποία εδραιώθηκε η ανοιχτή πρόσκληση της 28ης Αυγούστου 2024:

«Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει απειλές που αυξάνονται και διαφοροποιούνται σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει: πόλεμο στην Ευρώπη· σύρραξη στη Μέση Ανατολή· κράτη σε όλον τον κόσμο που ενεργούν όλο και περισσότερο με τρόπους που αμφισβητούν την περιφερειακή και παγκόσμια σταθερότητα καθώς και τις αξίες μας και τα συμφέροντά μας· τρομοκρατικές ομάδες· υβριδικές επιθέσεις· και αστάθεια που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή».

Στις 28 Σεπτεμβρίου, υπό την ιδιότητά μας ως ακαδημαϊκών, συμπληρώσαμε το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο της Στρατηγικής Αμυντικής Ανασκόπησης. Επειδή μας ζητήθηκε να περιοριστούμε σε μόνο τρεις «προτεραιότητες» εντός ορίου λέξεων, εκφράσαμε ορισμένες προσωπικές απόψεις για τρία κρίσιμα ζητήματα, τα οποία θα αναδείξουμε παρακάτω: α) οι υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασίλειου ως «Εγγυήτριας Δύναμης» της Κυπριακής Δημοκρατίας, β) οι πυρηνικές απειλές που πηγάζουν από την Ανατολική Μεσόγειο και γ) οι υβριδικές απειλές που πολλαπλασιάζονται.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, λίγες ώρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την κατάθεση αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλάβαμε περαιτέρω λεπτομέρειες σε email προς τον Λόρδο Robertson. Εσωκλείσαμε μια προηγουμένη 22-σελιδη κατάθεσή μας, της 5ης Ιουνίου 2023, που στείλαμε τότε στην Επιτροπή Άμυνας της Βουλής των Κοινοτήτων στο Westminster και που ενσωματώθηκε στα δημοσιευμένα πρακτικά της Επιτροπής.

(Η κατάθεσή μας της 5ης Ιουνίου 2023 και σχετικές λεπτομέρειες στα Ελληνικά εντοπίζονται στο https://committees.parliament.uk/work/7654/armed-forces-readiness/publications/written-evidence/, https://simerini.sigmalive.com/article/2024/3/27/oi-pollaplasiazomenes-apeiles-pou-thetoun-se-kinduno-te-neso-kupro/ και https://simerini.sigmalive.com/article/2024/4/23/oi-bretanikes-enoples-dunameis-einai-e-den-einai-etoimes-na-prostateusoun-ten-kupriake-demokratia/ αντίστοιχα.)

ΕΙΚΟΝΑ 2.jpg

Οι Πρόεδροι της Τουρκίας και Ρωσίας στην Αστάνα, 3.07.2024. Πηγή: Το Κρεμλίνο, 3.07.2024, http://en.kremlin.ru/events/president/news/74460

Η «εγγύηση» του Ηνωμένου Βασίλειου

Στην κατάθεσή μας στη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση υποστηρίξαμε ότι οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις (και επομένως οι Βρετανικές Δυνάμεις Κύπρου) πρέπει να είναι έτοιμες να τηρήσουν τις υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Ορισμένες από αυτές απορρέουν από το άρθρο II της Συνθήκης Εγγύησης της 16ης Αυγούστου 1960, βάσει του οποίου το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύεται «να αναγνωρίσει και να εγγυηθεί την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας…» (Δείτε στο https://peacemaker.un.org/node/9382).

Θέσαμε αυτό το ζήτημα έχοντας κατά νουν τις γνωστές συμπεριφορές του Ηνωμένου Βασίλειου το καλοκαίρι του 1974 – μετά το πραξικόπημα και μετά από καθεμία από τις δύο επακόλουθες τουρκικές εισβολές. Είχαμε επίσης κατά νουν το γεγονός ότι διαδοχικές βρετανικές κυβερνήσεις διακηρύττουν το Ηνωμένο Βασίλειο ως «Εγγυήτρια Δύναμη» της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς, ωστόσο, και παράλληλα να δηλώνουν δημοσίως εάν οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες να διασφαλίσουν στην πράξη «την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας…» και, εάν ναι, πώς.

Στην κατάθεσή μας προς τη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση σε μία ανησυχητική και διαδεδομένη αντίληψη. Διαδοχικές βρετανικές κυβερνήσεις έχουν διστάσει να διασυνδέσουν τις υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με τις προκλήσεις οι οποίες προκύπτουν από το γεγονός ότι ένα τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας βρίσκεται υπό συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή και από την επεκτατική στρατιωτική στάση της Τουρκίας, η οποία είναι ΝΑΤΟϊκή χώρα. Ως εκ τούτου, προτρέψαμε τους διαμορφωτές της Στρατηγικής Αμυντικής Ανασκόπησης – η οποία θα οδηγήσει σε δημοσιευμένη έκθεση – να μας διαφωτίσουν ως προς τα κρίσιμα αυτά ζητήματα που άπτονται της ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μη ΝΑΤΟϊκής χώρας και του λαού της.

Ερωτήματα υψίστης σημασίας

Την 1η Οκτωβρίου 2024, μία ημέρα μετά την ολοκλήρωση της επικοινωνίας μας με τη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση, το Ιράν εκτόξευσε σχεδόν 200 βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον του Ισραήλ. Σύμφωνα με «αρχική εκτίμηση» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, «το Ισραήλ, με άμεση βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους εταίρους του, μπόρεσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτήν την επίθεση». (Δείτε στο www.state.gov/briefings/department-press-briefing-october-1-2024/).

Αυτό το επεισόδιο υπογράμμισε την κρισιμότητα των ζητημάτων που θέσαμε, ιδιαίτερα εν όψει των πολύ περιορισμένων δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι εξάλλου γνωστό πως αυτές δεν διαθέτουν πολεμική αεροπορία, αλλά ούτε συστήματα αεράμυνας αντίστοιχα με αυτά του Ισραήλ. Σύμφωνα με μιαν ανάλυση που δημοσιεύτηκε από το Washington Institute for Near East Policy, στις 21 Ιουνίου 2024: «Προς το παρόν, η Κύπρος και η επικράτειά της δεν προστατεύονται από ένα ισχυρό και πολυεπίπεδο δίκτυο αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας» (Δείτε στο www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/hezbollah-threatens-cyprus-capabilities-intentions-and-potential-consequences).

Εάν, φέρ' ειπείν, 200 βαλλιστικοί πύραυλοι, 200 βομβαρδιστικά αεροσκάφη ή 200 οπλισμένα μη επανδρωμένο αεροσκάφη καμικάζι (‘καμικάζι drones’) ξαφνικά εκτοξευτούν από οπουδήποτε κατά των πόλεων, των υποδομών και των στρατοπέδων της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι αυτή σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της;

ΕΙΚΟΝΑ 3.jpg

Αφίσα για τη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση. Πηγή: Υπουργείο Άμυνας του ΗΒ, 17.07.2024, https://mobile.x.com/DefenceHQ/status/1813518873230283186

Σε περίπτωση τέτοιας ή κάποιας άλλης επίθεσης, οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες να εγγυηθούν «την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας»; Ακόμη κι αν είναι έτοιμες, υπάρχει πολιτική βούληση στο Λονδίνο υπέρ της χρήσης στρατιωτικής βίας γι’ αυτόν τον σκοπό; Ή θα επαναληφθούν οι συμπεριφορές των Βρετανών του 1974;

Περαιτέρω ερωτήματα προκύπτουν και από την μπερδεμένη γεωπολιτική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Για παράδειγμα, η ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας τίθεται σε κίνδυνο από το γεγονός ότι, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία ανήκουν στο ΝΑΤΟ αλλά όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κυπριακή Δημοκρατία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά όχι στο ΝΑΤΟ και η Ελλάδα ανήκει και στα δύο;

Τέτοια και άλλα συναφή ερωτήματα έχουν αποκτήσει πλέον ύψιστη σημασία, ειδικά εν όψει πρόσφατων τρομακτικών εξελίξεων. Αυτές περιλαμβάνουν την ωμή απειλή που εκτόξευσε ο τότε Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ στον Λίβανο (και τώρα δολοφονημένος) Hassan Nasrallah κατά της Κυπριακής Κυβέρνησης και της Κύπρου στις 19 Ιουνίου 2024. Περιλαμβάνουν επίσης την επιδείνωση των σχέσεων Ισραήλ-Ιράν και την καταστροφική κλιμάκωση των συρράξεων στη Συρία, στον Λίβανο, στη Γάζα και αλλού τριγύρω από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ακόμη και η σύρραξη στην Υεμένη αποτελεί πιθανή απειλή. Σύμφωνα με εικόνα στην τέταρτη σελίδα μιας έκθεσης της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας των ΗΠΑ (DIA), που δημοσιεύθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2024, όλη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εντός εμβέλειας των ιρανικών καμικάζι drones Shahed-136, που βρίσκονται στα χέρια των Χούθι στην Υεμένη. Στην ίδια σελίδα, η DIA προειδοποιεί ότι αυτά τα καμικάζι drones «συνδυάζουν εκτεταμένη εμβέλεια, χαμηλό κόστος και εκρηκτικό ωφέλιμο φορτίο... για να απειλήσουν την εδαφική κυριαρχία, την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια οικονομία» (Δείτε στο www.dia.mil/Portals/110/Documents/News/Military_Power_Publications/Iran_Houthi_Final2.pdf και www.dia.mil/News-Features/Articles/Article-View/Article/3662325/).

Το Ιράν δεν είναι το μόνο κράτος που κατέχει και διακινεί τα διαβολικά αυτά ιπτάμενα αντικείμενα. Η ΝΑΤΟϊκή Τουρκία έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές και προμηθευτές των καμικάζι drones. Απόδειξη είναι η ανακοίνωση της Προεδρίας της Τουρκίας της 10ης Οκτωβρίου 2024. Η Τουρκία «θα δώσει» έναν «σημαντικό» αριθμό καμικάζι drones στην Αλβανία… (Δείτε στο www.iletisim.gov.tr/english/haberler/detay/albania-to-get-kamikaze-drones-from-turkiye).

Προϋπάρχουν και αναδυόμενες πυρηνικές απειλές

Στην κατάθεσή μας προς τη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση υπογραμμίσαμε ότι οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις (και επομένως οι Βρετανικές Δυνάμεις Κύπρου) πρέπει να έχουν την ικανότητα να προβλέψουν και να αποτρέψουν οποιαδήποτε πυρηνική απειλή. Στη χειρότερη περίπτωση, θα πρέπει επίσης να έχουν την ικανότητα ν’ ανταποκριθούν αποτελεσματικά.

Πυρηνικά όπλα ήδη βρίσκονται στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά στην αμερικανική Βάση στο Ιντσιρλίκ στην Τουρκία, σε ισραηλινές Βάσεις που δεν έχουν κοινοποιηθεί επισήμως και σε αμερικανικά, βρετανικά, ρωσικά ή άλλα ξένα πυρηνικά υποβρύχια και πλοία που βρίσκονται στην περιοχή.

Ταυτόχρονα, πολλαπλασιάζονται οι τοπικά επικίνδυνοι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής υπό κατασκευή στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Εξ ου κι ο Πυρηνικός Σταθμός Άκιουγιου στη νότια ακτή της Τουρκίας (περίπου 85 χιλιόμετρα βόρεια της Κυπριακής Δημοκρατίας) και ο Πυρηνικός Σταθμός Ελ Ντάμπα στη βόρεια ακτή της Αιγύπτου (περίπου 555 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κυπριακής Δημοκρατίας).

Και οι δύο αυτοί πυρηνικοί σταθμοί κατασκευάζονται από τη Ρωσική Κρατική Εταιρεία Ατομικής Ενέργειας (ROSATOM). Αυτή είναι απτή απόδειξη της γεωπολιτικής αναδιάταξης της Τουρκίας και της Αιγύπτου. Υπάρχει, όμως, κρίσιμη διαφορά μεταξύ των δύο. Η Τουρκία είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, υποψήφια χώρα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, στη θεωρία, μέρος της «Δύσης». Η Αίγυπτος δεν εμπίπτει σε καμιάν από αυτές τις κατηγορίες, αν και έχει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Εάν ο πρώτος από τους τέσσερεις πυρηνικούς αντιδραστήρες στον Πυρηνικό Σταθμό Άκιουγιου τεθεί σε λειτουργία το 2025, όπως τώρα προβλέπεται, τι θα προκύψει; Η Κυπριακή Δημοκρατία, τα κατάλοιπα της Βρετανικής Αποικίας του Στέμματος της Κύπρου γνωστά ως Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων και οι Βρετανικές Δυνάμεις Κύπρου θα συνυπάρχουν με παραθαλάσσιο πυρηνικό σταθμό στην επικράτεια της Τουρκιάς άλλα υπό τον έλεγχο της Ρωσίας, με οποιοδήποτε κρυφό ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό στο Άκιουγιου, με τα ραδιενεργά απόβλητα που θα εκπέμπονται και με όλους τους υπόλοιπους καθημερινούς ή πιθανούς κινδύνους που θα πηγάζουν από εκεί.

Παράλληλα, θα συνυπάρχουν με τη ρεαλιστική πιθανότητα ότι κάποια μέρα θα εμφανιστούν ξαφνικά οι αφάνταστες συνέπειες οποιουδήποτε πυρηνικού ατυχήματος ή οποιασδήποτε άλλης πυρηνικής καταστροφής.

Εκτός από τον Πυρηνικό Σταθμό Άκιουγιου, οι συνιστώσες ενός αναδυόμενου ρωσο-τουρκικού άξονα περιλαμβάνουν την απόκτηση του ρωσικού αμυντικού συστήματος πυραύλων S-400 από την Τουρκία (ως αποτέλεσμα διμερούς συμφωνίας της 29ης Δεκεμβρίου 2017), το καθεστώς της Τουρκίας ως «εταίρου διαλόγου» του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (από την 26η Απριλίου 2013) και το ενδιαφέρον που προφανώς δείχνει η Τουρκία για να ενταχθεί στον οργανισμό BRICS. Και οι δύο αυτοί οργανισμοί λειτουργούν υπό την καθοδήγηση της Ρωσίας χέρι-χέρι με την Κίνα.

Ο αναδυόμενος ρωσοτουρκικός άξονας συμβολίζεται από μια θερμή φιλία μεταξύ του Προέδρου Ερντογάν της Τουρκίας και του Προέδρου Πούτιν της Ρωσίας. Αυτή η φιλία απεικονίστηκε ξανά όταν συναντήθηκαν στην Αστάνα στις 3 Ιουλίου 2024, κατά την 24η ετήσια σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης.

Μήπως η Τουρκία λαχταρά πυρηνικά όπλα;

Την 1η Οκτωβρίου 2024, μια μέρα μετά την ολοκλήρωση της κατάθεσής μας στη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση, κυκλοφόρησε εντυπωσιακό άρθρο του Egecan Alan Fay με υπαινικτικό ερώτημα στον τίτλο – «Μήπως μια Τουρκία οπλισμένη με πυρηνικά είναι απαραίτητη για την περιφερειακή σταθερότητα;»

Ο Fay παρατήρησε ότι «η πυρηνική ενέργεια πιστεύεται ότι είναι ένα σκαλοπάτι προς την προμήθεια πυρηνικών κεφαλών». Πρόσθεσε ότι, εκτός από τη Ρωσία, που ήδη βοηθάει την Τουρκία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, τρεις χώρες «κρατούν τα κλειδιά» που μπορεί να διευκολύνουν την απόκτηση στρατιωτικής πυρηνικής τεχνολογίας από την Τουρκία: «Ο Νίγηρας με το υψηλής ποιότητας ουράνιο του»· «η Σομαλία που ανοίγει τον δρόμο προς δοκιμές στον διπλανό Ινδικό Ωκεανό»· και «το Πακιστάν ως το έθνος που φαίνεται να είναι ο πιο πιθανός υποψήφιος για τη μεταφορά τεχνολογίας».

Ο Fay κατέληξε σε ένα αινιγματικό συμπέρασμα. «Καθώς αυξάνεται η αβεβαιότητα σε ολόκληρη την περιοχή, με τη Ρωσία και το Ισραήλ να κατέχουν πυρηνικά όπλα και το Ιράν να σκέφτεται να τα αποκτήσει, είναι θέμα χρόνου πριν ακούσουμε για πρόοδο στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας» (Δείτε στο www.turkiyetoday.com/turkiye/is-nuclear-armed-turkiye-imperative-for-regional-stability-60090/).

Υπό το φως των εξελίξεων, μεγεθύνονται οι υποψίες ότι η Τουρκία σκοπεύει να συμπληρώσει το ορατό της ενεργειακό πυρηνικό πρόγραμμα με κρυφό στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα. Ό,τι και να γίνει, οι κυβερνώντες στο Λονδίνο, στην Αθήνα, στη Λευκωσία και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά. Αργά ή γρήγορα, ως αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης αλλά συνεχιζόμενης πολιτικής κατευνασμού προς όφελός της, η Τουρκία θα αποτελεί πηγή μιας υπαρξιακής πυρηνικής απειλής εις βάρος της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας, των Περιοχών Κυρίαρχων Βάσεων και της ευρύτερης Ευρώπης.

Πρόσφατη ένδειξη της πολιτικής του κατευνασμού της Τουρκίας είναι η Διακήρυξη της 11ης Συνόδου Κορυφής των MED9, στην Πάφο, που κυκλοφόρησε στις 11 Οκτωβρίου 2024. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μεταξύ των εννέα μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους MED9, η Διακήρυξη δεν καταγράφει λέξη ούτε για τον Πυρηνικό Σταθμό Άκιουγιου ούτε για την ευρύτερη πυρηνικοποίηση της Τουρκίας (Δείτε στο www.primeminister.gr/2024/10/11/35094).

Υβριδικές απειλές

Στην κατάθεσή μας προς τη Στρατηγική Αμυντική Ανασκόπηση εκφράσαμε την άποψη ότι οι Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις (και επομένως οι Βρετανικές Δυνάμεις Κύπρου) πρέπει να έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν αντισυμβατικές αλλά αναδυόμενες απειλές, οι οποίες ισοδυναμούν με υβριδικές απειλές εις βάρος του Ηνωμένου Βασίλειου, των Περιοχών Κυρίαρχων Βάσεων, της Κυπριακή Δημοκρατίας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Τέτοιες υβριδικές απειλές περιλαμβάνουν τις παράτυπες καθώς και παράνομες μετακινήσεις πληθυσμών (π.χ. ο αποικισμός του κατεχόμενου τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η λαθρεμπορία παράνομων μεταναστών και η εμπορία ανθρώπων), την παράνομη μετακίνηση τρομοκρατών, την παράνομη μετακίνηση ναρκωτικών και τη σχετική ναρκo-διαφθορά.

Η καθεμία τέτοια υβριδική απειλή πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά όχι μόνο καθ' οδόν αλλά επίσης στην πηγή της. Όπως θα γνωρίζει το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας, η πηγή του κακού σε πολλές περιπτώσεις έχει να κάνει με την Τουρκία, ειδικά, αλλά όχι μόνο λόγω διεφθαρμένων τουρκικών κρατικών φορέων και τουρκικών οργανωμένων εγκληματικών οργανώσεων στην ίδια την Τουρκία ή στην τουρκική διασπορά.

Η μεταμόρφωση της γεωπολιτικής σκηνής

Την 1η Οκτωβρίου 2024, η Γραμματεία της Στρατηγικής Αμυντικής Ανασκόπησης μάς ευχαρίστησε, μέσω email, για το ενδιαφέρον που δείξαμε στην Ανασκόπηση. Τώρα περιμένουμε την έκθεση που θα ακολουθήσει εν ευθέτω χρόνω.

Εν τω μεταξύ, όπως υποδείξαμε στην κατάθεσή μας, η γεωπολιτική σκηνή μεταμορφώνεται σταδιακά αλλά ριζικά.

Από τη μια, έχοντας ήδη ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, η Κυπριακή Δημοκρατία πλησιάζει τη «Δύση» βήμα προς βήμα, εμβαθύνει στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και, εν μέσω ενός κυπριακού βάλτου διαφθοράς, εκδημοκρατίζει το απαρχαιωμένο κυπριακό σύστημα διακυβέρνησης.

Από την άλλη, βήμα προς βήμα, η Τουρκία απομακρύνεται από τη «Δύση», εμβαθύνει τις σχέσεις της με τη Ρωσία, καλλιεργεί παράλληλες σχέσεις με την Κίνα, προωθεί τον Ισλαμισμό και, εν μέσω ενός τουρκικού βάλτου διαφθοράς, ενισχύει τον αυταρχισμό.

Σε συνδυασμό με «τις απειλές που αυξάνονται και διαφοροποιούνται», η μεταμόρφωση της γεωπολιτικής σκηνής θέτει υπό αμφισβήτηση τις επικρατούσες απόψεις που παραμένουν αγκυροβολημένες σε υποθέσεις του παρελθόντος, οι οποίες έχουν εξαντληθεί.

Απαιτείται, λοιπόν, νέα σκέψη για το πώς θα αντιμετωπιστούν οι τρομεροί κίνδυνοι που πηγάζουν από τόσες πολλές πηγές.