Οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία

Δημοσιεύθηκαν τη βδομάδα που μας πέρασε οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) σε σχέση με την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας παγκοσμίως αναμένεται να παραμείνει σταθερός στο 3,2% για φέτος και το 2025.

Ενδεχομένως κάποιος να ανέμενε διαφορετικές προβλέψεις, μέσα σε μια περίοδο αποπληθωρισμού, όμως εκφράζονται ανησυχίες όσον αφορά τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, ειδικότερα στη Μέση Ανατολή, και τις πολιτικές προστατευτισμού («αποπαγκοσμιοποίησης») που παρουσιάζονται στο διεθνές εμπόριο. Όσον αφορά το τελευταίο, το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών ενδεχομένως να οξύνει το ζήτημα.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ συνάδουν σε γενικές γραμμές με τις εκτιμήσεις των μεγαλύτερων διεθνών επενδυτικών τραπεζών, τόσο για την παγκόσμια οικονομία, όσο και για τις εθνικές και περιφερειακές οικονομίες.

Οι ανησυχίες για κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή εστιάζονται στον ενδεχόμενο περιορισμό στην εμπορία πετρελαίου στην περίπτωση που υπάρξει ενεργότερη εμπλοκή του Ιράν στις συγκρούσεις.

Στα θετικά καταγράφονται οι μειώσεις στα ναύλα, μετά την αυξημένη ζήτηση του καλοκαιριού και η πτωτική πορεία του πληθωρισμού που οδηγεί σε χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από τις Κεντρικές Τράπεζες.

Τα σενάρια του ΔΝΤ

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα υπάρξουν τρεις αλλαγές στις πολιτικές που εφαρμόζονται στον πλανήτη. Το πρώτο αφορά τη μείωση των επιτοκίων. Παρά το γεγονός ότι θα είναι σταδιακή, αναμένεται να ενισχύσει την επιχειρηματική δραστηριότητα και την αγορά εργασίας. Την ίδια στιγμή επισημαίνεται ότι το βλέμμα θα πρέπει να είναι και την πορεία του πληθωρισμού.

Το δεύτερο αφορά στο «μάζεμα» των δημοσιονομικών πολιτικών μετά από μια περίοδο χαλαρώσεων. Θα υπάρξει έμφαση στη δημιουργία πλεονασμάτων (και για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων αρνητικών γεγονότων στο μέλλον), μείωσης του δημόσιου χρέους και «συσταρίσματος» των κρατικών δαπανών. Όλα αυτά στο πλαίσιο της ενίσχυσης της δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Το τρίτο αφορά την προώθηση των μεταρρυθμίσεων για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της παραγωγικότητας. Όλο και περισσότερες κυβερνήσεις αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα πάνω τις εκτιμήσεις του για την πορεία των ΗΠΑ σε 2,8% για φέτος και 2,2% για του χρόνου, σημαντικά ψηλότερα από την Ευρωζώνη. Την ίδια στιγμή, όμως, το δημόσιο χρέος στις ΗΠΑ παραμένει υψηλότερο του 100% του ΑΕΠ σε αντίθεση με αυτό της Ευρωζώνης. Παράλληλα, η οικονομία της Ρωσίας αναμένεται να παρουσιάσει θετικό ρυθμό ανάπτυξης 3,6%.

Προβληματική Γερμανία

Παρόλο που η παγκόσμια οικονομία αναμένεται στο σύνολό της να παρουσιαστεί υποτονική, η Ευρωζώνη φαίνεται να είναι η περιοχή που παρουσιάζει τα σημαντικότερα προβλήματα. Ισχυρές οικονομίες του πυρήνα της φαίνεται να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Ειδικότερα η Γερμανία, παραμένει στάσιμη από το 2019, με το ρυθμό ανάπτυξης να είναι κοντά στο μηδέν.

Η αύξηση του κόστους ενέργειας, η μείωση των εξαγωγών και η περιορισμένη κατανάλωση οδήγησαν, σύμφωνα με τους αναλυτές, στην επιβράδυνση της γερμανικής οικονομίας.

Υπενθυμίζεται ότι η Γερμανία είναι από τους βασικούς εμπορικούς εταίρους των πλείστων ευρωπαϊκών χωρών και το εμπορικό της πλεόνασμα και η μεταποιητική της δραστηριότητα συρρικνώνονται σημαντικά.

Επιπλέον, η Γερμανία, εφησυχασμένη στα προηγούμενα καλά οικονομικά χρόνια, απόρροια των καλών αποδόσεων της βαριάς της βιομηχανίας και των εξαγωγών, δεν προχώρησε στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ώστε να καταστεί η χώρα πιο ανταγωνιστική, με αποδοτικές παραγωγικές μονάδες. Οι οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία και η απότομη διακοπή τους μετά την επέμβαση στην Ουκρανία, κυρίως όσον αφορά την παροχή φθηνού φυσικού αερίου αλλά και τις εξαγωγές, επηρέασαν αρνητικά την οικονομία της.

Όσον αφορά την Κύπρο, το ΔΝΤ αναβάθμισε τις εκτιμήσεις του για τον ρυθμό ανάπτυξης από το 2,7% σε 3,3% για το 2024 και 3,1% το 2025. Την ίδια στιγμή αναμένεται να συνεχιστεί η μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους ως προς ΑΕΠ, κυρίως λόγω σημαντικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ της χώρας

Η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες και η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης των επενδύσεων έχουν οδηγήσει αρκετές σε αναστολή ή ακόμα και σε ακύρωση. Η μεγάλη ρευστότητα που υπήρχε στις αγορές τα προηγούμενα χρόνια αφαιρέθηκε από το σύστημα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Δεν συμφωνούν στην ΕΕ

Επιπρόσθετα, αναδεικνύονται σταδιακά οι διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης και η αδυναμία προώθησης της οικονομικής ολοκλήρωσης και της λήψης συλλογικών οικονομικών αποφάσεων.

Ξεκάθαρη ήταν η διαπίστωση του κ. Ντράγκι στην έκθεσή του ότι, αν δεν ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, ενδεχομένως να καταρρεύσει. Αναφέρεται στην αναγκαιότητα της ψηφιακής μετάβασης, ενώ τα κράτη μέλη καλούνται να αναπροσαρμόσουν το οικονομικό και βιομηχανικό τους μοντέλο, ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικό και να προωθήσουν ένα πιο καθαρό ενεργειακό μοντέλο, ενισχύοντας την κυκλική οικονομία. Πολλοί είναι οι αναλυτές των οποίων οι απόψεις συγκλίνουν ότι οι προτάσεις του κ. Ντράγκι θα «μπουν στο συρτάρι» εφόσον οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν τη διάθεση για να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές.

Οι χώρες παραγωγής αγαθών στην Ευρωζώνη, όπως η Γερμανία που αναφέρθηκε πιο πάνω, παρουσιάζουν τα σημαντικότερα προβλήματα, την ίδια στιγμή που χώρες των οποίων το ΑΕΠ βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στις υπηρεσίες παρουσιάζουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως Μάλτα, Ισπανία, Ελλάδα και Κύπρος.

Κυπριακή οικονομία

Όσον αφορά την Κύπρο, το ΔΝΤ αναβάθμισε τις εκτιμήσεις του για τον ρυθμό ανάπτυξης από το 2,7% σε 3,3% για το 2024 και 3,1% το 2025 (οι εκτιμήσεις του κρατικού προϋπολογισμού είναι 3,7% και 3,1% αντίστοιχα). Την ίδια στιγμή αναμένεται να συνεχιστεί η μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους ως προς ΑΕΠ, κυρίως λόγω σημαντικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ της χώρας. Επιπλέον θα συνεχίζει να παρουσιάζει πλεονάσματα.

Ως εκ τούτου οι δημοσιονομικοί δείκτες αναμένεται να συνεχίσουν τη θετική τους πορεία, με το μεγάλο ζητούμενο να παραμένει η μεταφορά των καλών δημοσιονομικών επιδόσεων στην καθημερινότητα των πολιτών και η προώθηση των μεταρρυθμίσεων για βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται και του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος.

Την ίδια στιγμή συνεχίζουν οι προκλήσεις, ειδικά όσον αφορά το συνεχώς μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον, με τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, τα προβλήματα στις μεταφορές και την εξάρτηση στις τιμές του πετρελαίου/ενέργειας. Προκλήσεις οι οποίες πρέπει να τύχουν σωστής διαχείρισης.