Πάνε Υπουργικό οι αλλαγές στα στεγαστικά σχέδια προσφύγων

Έτοιμα για να τεθούν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση είναι τα αναθεωρημένα κριτήρια των στεγαστικών σχεδίων της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, για αγορά, ανέγερση και επιδιόρθωση κατοικίας ή διαμερίσματος. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ» τα νέα κριτήρια θα περάσουν από το Υπουργικό εντός των επόμενων δύο βδομάδων.

Τι αλλάζει στα εισοδηματικά κριτήρια

Η κύρια αλλαγή που προωθείται αφορά στην οριζόντια αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων κατά 5 χιλιάδες ευρώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση που τέθηκε ενώπιον της Επιτροπής Κριτηρίων καθορίζει τα εξής:

- Για μονήρες άτομο το ύψος του εισοδήματος δεν πρέπει να ξεπερνά τις 30.000 ευρώ, ενώ σήμερα καθορίζεται μέχρι 25.000 ευρώ.

- Για ζεύγος (οικογένεια δύο ατόμων) ή μονογονεϊκή οικογένεια το ύψος του εισοδήματος καθορίζεται μέχρι 50.000 ευρώ (ενώ σήμερα είναι μέχρι 45.000 ευρώ).

- Για οικογένεια με ένα τέκνο αυξάνεται από τις 50.000 ευρώ στις 55.000 ευρώ.

- Για οικογένεια με δύο τέκνα μέχρι 55.000 ευρώ (από 50.000 που ισχύει σήμερα).

- Για οικογένεια με τρία τέκνα και άνω μέχρι 70.000 ευρώ (από 65.000 ευρώ που καθορίζεται σήμερα).

Περαιτέρω, εισέρχεται μία νέα πρόνοια σύμφωνα με την οποία στις περιπτώσεις υπέρβασης των καθορισμένων εισοδηματικών κριτηρίων για ποσοστό μέχρι 10%, η αίτηση θα αξιολογείται και σε περίπτωση που πληρούνται οι υπόλοιποι όροι και προϋποθέσεις των παρόντων κριτηρίων, το ποσό της υπέρβασης θα αφαιρείται κατ’ αναλογία από το ποσό της οικονομικής βοήθειας.

Νοείται ότι, το ύψος της παραχωρηθείσας στεγαστικής βοήθειας δεν δύναται να είναι μεγαλύτερο από το κόστος αγοράς ή ανέγερσης της κατοικίας / διαμερίσματος ή το πραγματικό κόστος επιδιόρθωσης. «Ακαθάριστο εισόδημα», σημαίνει το ακαθάριστο εισόδημα του έτους που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης μαζί με το 13ο και 14ο μισθό όλων των μελών της οικογένειας. Λαμβάνονται υπόψη το επίδομα υπερωριών εάν είναι επαναλαμβανόμενο, το επίδομα διατροφής και άλλα επιδόματα από Δημόσια Ταμεία. Δεν λαμβάνονται υπόψη η φοιτητική χορηγία, το επίδομα τέκνου, μειώσεις απολαβών, όποιες έκτακτες αφορολόγητες αποκοπές σε μισθωτό αιτητή και άλλα μη επαναλαμβανόμενα επιδόματα / ωφελήματα. Σημειώνεται ότι, τα επιδόματα που αντισταθμίζουν απώλεια εισοδήματος, όπως επιδόματα ασθενείας, ανεργίας, αναπηρίας, μητρότητας, πατρότητας, γονικής άδειας και επιδόματα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και άλλα επιδόματα από Δημόσια Ταμεία που καταβλήθηκαν κατά το έτος που προηγείται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης, λαμβάνονται υπόψη. Στην περίπτωση που συμπεριληφθούν ανήλικα ή ενήλικα τέκνα με αναπηρίες οι οποίες τους εμποδίζουν να διαβιούν ανεξάρτητα, δεν θα λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμού του οικογενειακού εισοδήματος τα οποιαδήποτε επιδόματα καταβάλλονται από Δημόσια Ταμεία για το εν λόγω τέκνο / τέκνα λόγω της αναπηρίας του / τους.

Οι κύριες τροποποιήσεις

Περαιτέρω, στα αναθεωρημένα κριτήρια που καθορίζουν τους όρους και προϋποθέσεις για τα στεγαστικά σχέδια, τα οποία τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Κριτηρίων ως εισηγήσεις από το αρμόδιο Υπουργείο εντοπίζονται οι εξής τροποποιήσεις:

- Αίτηση για παροχή στεγαστικής βοήθειας εξετάζεται μόνο στην περίπτωση που ο αιτητής και η οικογένεια του είναι μόνιμα εγκατεστημένοι στην Κύπρο, με κάποιες όμως εξαιρέσεις, στις οποίες με τα νέα κριτήρια προστίθενται οι φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό (μέχρι 25 ετών θήλεις και 26 ετών άρρενες), εφόσον προσκομίζουν Βεβαίωση Φοίτησης.

- Στο κεφάλαιο που αφορά την κατοχή ακίνητης ιδιοκτησίας, προστίθεται πρόνοια ώστε να παραχωρείται ολόκληρο το ποσό της στεγαστικής βοήθειας, στις περιπτώσεις που το ένα μέλος του ζεύγους είναι μη εκτοπισθέντας και κατείχε μίαν οικιστική μονάδα την οποία αποξένωσε τουλάχιστον πέντε έτη πριν τη σύναψη γάμου, με το άλλο μέλος του ζεύγους.

- Περαιτέρω, στις περιπτώσεις αλλαγής στεγαστικού δανείου, η επιδότηση ενοικίου, με βάση τα ισχύοντα κριτήρια τερματίζεται με την καταβολή της στεγαστικής βοήθειας, ενώ στα αναθεωρημένα κριτήρια ο τερματισμός μπορεί να επέλθει είτε με την καταβολή της βοήθειας είτε με τη σύνδεση της νέας κατοικίας στο δίκτυο της ΑΗΚ.

- Για έγκριση των σχεδίων θα λαμβάνεται υπόψιν η ημερομηνία σύνδεσης με την ΑΗΚ και όχι η ημερομηνία του αγοραπωλητήριου εγγράφου. Εάν η κατοικία ή το διαμέρισμα δεν έχει αποπερατωθεί και συνδεθεί με το δίκτυο της ΑΗΚ, η βεβαίωση μπορεί να προσκομισθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που η οικοδομή ανεγέρθηκε και συνδέθηκε με το δίκτυο της ΑΗΚ στο όνομα του αιτητή ή /και του άλλου μέλους του ζεύγους πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και εντός 1 έτους πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, παραχωρείται το 100% της στεγαστικής βοήθειας. Εντός 1ου και 2ου έτους πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης παραχωρείται το 50% της στεγαστικής βοήθειας, νοουμένου ότι πληρούνται οι υπόλοιποι όροι και προϋποθέσεις. Εξυπακούεται ότι για την οικοδομή που συνδέθηκε με το δίκτυο της ΑΗΚ στο όνομα του αιτητή ή /και του άλλου μέλους του ζεύγους πέραν των 2 ετών πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης δεν παραχωρείται καμία στεγαστική βοήθεια.

- Παράλληλα, στις περιπτώσεις μεταβίβασης ολόκληρης της κατοικίας / διαμερίσματος δια αγοράς ή δωρεάς, συμπεριλαμβανομένου και της μεταβίβασης οικίας αυτοστέγασης ή οικίας κυβερνητικού οικισμού, από τα ακόλουθα συγγενικά πρόσωπα: Τέκνα, Γονείς, Πεθερικά, Παππούδες / γιαγιάδες, παραχωρείται το 50% της ισχύουσας στεγαστικής βοήθειας. Στις περιπτώσεις μεταβίβασης μεριδίου της κατοικίας / διαμερίσματος δια αγοράς ή δωρεάς από τα συγγενικά πρόσωπα που αναφέρονται πιο πάνω θα γίνεται αποκοπή του 50% της ισχύουσας στεγαστικής βοήθειας για το αντίστοιχο μερίδιο της κατοικίας / διαμερίσματος. Στις περιπτώσεις μεταβίβασης ολόκληρης της κατοικίας / διαμερίσματος δια δωρεάς από συγγενικά πρόσωπα μέχρι γ’ βαθμού συγγένειας, θα παραχωρείται το 50% της ισχύουσας στεγαστικής βοήθειας. Στις περιπτώσεις μεταβίβασης ολόκληρης της κατοικίας / διαμερίσματος δια δωρεάς από τα συγγενικά πρόσωπα που αναφέρονται πιο πάνω δεν θα γίνεται αποκοπή του ποσού της ισχύουσας στεγαστικής βοήθειας, όταν αποδεδειγμένα υπήρχε μη εξυπηρετούμενο δάνειο ή / και καταναγκαστική πώληση.

- Όσον αφορά το σχέδιο για επιδιόρθωση ιδιόκτητης κατοικίας ή διαμερίσματος, η παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας, στα αναθεωρημένα κριτήρια, εγκρίνεται εάν η οικοδομή ολοκληρώθηκε πέραν των 15 ετών πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, ενώ σήμερα το όριο ηλικίας είναι στα 20 έτη.

Δεν ικανοποιούν τους πρόσφυγες

Στο μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί πως οι εν λόγω αλλαγές που προωθούνται δεν αφήνουν ικανοποιημένο τον προσφυγικό κόσμο. Σε επιστολή της προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ημερομηνίας 23 Οκτωβρίου 2024, η Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων (Π.Ε.Π), αναφέρει πως οι πιο πάνω τροποποιήσεις δεν θα επιφέρουν βελτιώσεις που να δίνουν ανάσα στους πρόσφυγες. Η Π.Ε.Π. καλεί την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο προσωπικά να δουν με μεγαλύτερη ευαισθησία και αποφασιστικότητα το στεγαστικό ζήτημα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα τα νέα ζευγάρια προσφύγων και να προχωρήσουν σε πιο ουσιαστικές τροποποιήσεις. Υπενθυμίζει ότι η Π.Ε.Π. έχει καταθέσει συγκεκριμένη εισήγηση από τις αρχές του 2024, τις οποίες υπέβαλε ξανά στη Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, αλλά -όπως αναφέρουν- οι οποίες εισηγήσεις τους «προσέκρουαν πάντα στην άτεγκτη στάση των εκπροσώπων του Υπουργείου Οικονομικών».

Η Π.Ε.Π. επαναλαμβάνει τη θέση, ότι «τα εισοδηματικά κριτήρια για τα ζευγάρια και για όσους έχουν παιδιά θα πρέπει να αυξηθούν κατά €10.000 και όχι μόνο κατά €5.000, ιδιαίτερα δε όταν δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόθεση εκ μέρους της Κυβέρνησης για αύξηση του ύψους της χορηγίας». Θα μπορούσε παράλληλα, προστίθεται, «η μη περαιτέρω αύξηση του εισοδηματικού ορίου, να καλυφθεί με δυνατότητα εξασφάλισης μειωμένης χορηγίας. Για παράδειγμα, αν ο αιτητής υπερβαίνει μέχρι και 20% το εισοδηματικό όριο, να του γίνεται μια αντίστοιχη με το πόσο της υπέρβασης αποκοπή από το δικαιούμενο ποσό». Όσον αφορά την πρόταση της ΥΜΑΠΕ για παραχώρηση της δυνατότητας αυτής μέχρι και 10%, σύμφωνα με την Π.Ε.Π., κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά θα έπρεπε τουλάχιστον να συνδυαστεί με την αύξηση των ορίων ως έχουν προαναφέρει.

Η Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων επαναφέρει το φλέγον ζήτημα της εξασφάλισης δανείου, αναφέροντας ότι θεωρείται κρίσιμη η εξεύρεση λύσης ώστε οι αιτητές να μπορούν να λαμβάνουν κάποιου είδους προέγκριση η οποία να αποτελεί εγγύηση για τις τράπεζες με στόχο να θεωρούν το πόσο που θα λάβει ο δικαιούχος ως καταβλητέο στο δάνειο. Αυτό θα διευκολύνει την έγκριση δανείου ως αρχική συνεισφορά αλλά θα μειώνει και ταυτόχρονα τη μηνιαία δόση του αιτητή.