Προκαθορισμένο το δείπνο, χωρίς… τους οικοδεσπότες

Στη Νέα Υόρκη στις 15 Οκτωβρίου θα βρεθεί εκ νέου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, για την άτυπη τριμερή συνάντηση που προγραμματίστηκε με τον Γενικό Γραμματέα του Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το «Σίγμα», το άτυπο δείπνο φαίνεται να ήταν προαποφασισμένο από την Αθήνα και την Άγκυρα, χωρίς η Λευκωσία να γνωρίζει αρχικά το περιεχόμενό του. Η Κυπριακή Δημοκρατία φαίνεται να ανησυχεί για ενδεχόμενη αλλαγής της βάσης λύσης, καθώς δημιουργούνται νέες προϋποθέσεις στο πλαίσιο ενός δείπνου, που δεν είναι ευδιάκριτο ακόμα τι θα περιλαμβάνει στη διάταξή του. Αυτό βέβαια προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό στο ευρύ κοινό, καθώς φαίνεται να έχει προκαθοριστεί μια συνάντηση χωρίς τους… οικοδεσπότες.

Κίνδυνος αλλαγής της βάσης των συνομιλιών

Το ζήτημα που προκύπτει αυτήν τη στιγμή, είναι κατά πόσον ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα προσπαθήσει να «τετραγωνίσει» επί της ουσίας τον κύκλο για να ευδοκιμήσουν οι διαπραγματεύσεις ή θα προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας ή αν θα κηρύξει νέο αδιέξοδο ή, τέλος, αν θα αφήσει τη διαδικασία να οδεύει προς ένα ναρκοπέδιο. Η ανησυχία της ΚΔ έγκειται στο κατά πόσον ενδεχομένως θα δοθούν άτυπα έγγραφα από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, στα οποία θα υπάρχει συνδυασμός σημείων των δύο πλευρών. Κατά συνέπειαν, η ε/κ πλευρά αυτόματα θα μπει σε μια διαδικασία αλλαγής βάσης των συνομιλιών. Το άτυπο έγγραφο, αν δεν έχει αποσαφηνιστεί το περιεχόμενο του δείπνου εκ των προτέρων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διαδικαστικούς τρόπους, μπορεί εύκολα να γίνει επίσημη βάση για τη συνέχεια των διαπραγματεύσεων, αν βέβαια συνεχιστούν οι προσπάθειες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μπορούσε να τοποθετηθεί εκ των προτέρων σε θέματα διαδικαστικά. Επί παραδείγματι, η θέση για τη δημιουργία μιας ζώνης κοινού εμπορίου στην περιοχή της Αμμοχώστου, όπως αναφέρεται και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών, και που θα αφαιρούσε από το τουρκικό αφήγημα περί απομόνωσης των Τ/κ. Αυτό θα προσέβλεπε σε σταδιακή ενσωμάτωση των Τ/κ, οι οποίοι, μέσω της λύσης που επιδιώκει η Τουρκία, δηλαδή των δύο κρατών, θα καταργούσαν το δίκαιο της ΕΕ μέσω της αναγνώρισης του ψευδοκράτους είτε ως ισότιμου συνιστώντος κράτους είτε ως χωριστού κράτους. Η Λευκωσία πρέπει να ξεκαθαρίσει εκ των προτέρων τα ζητήματα, ούτως ώστε το άτυπο δείπνο να μην είναι ακόμα μία αποτυχημένη προσπάθεια συνομιλιών.

Οι επιδιώξεις Τατάρ

Ανακοινώνοντας το δείπνο στη Νέα Υόρκη, το γραφείο του Ερσίν Τατάρ φρόντισε να στείλει από νωρίς το μήνυμα ότι «το άτυπο δείπνο δεν θα έχει καμία ατζέντα και οι δύο ηγέτες θα ανταλλάξουν απόψεις σε κοινωνικό περιβάλλον». Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα «Κίπρις», ο κατοχικός ηγέτης μετέφερε τη συνομιλία που είχε στη Νέα Υόρκη με τον ΓΓ του ΟΗΕ, λέγοντας πως του είπε ότι «μπορούμε να συμμετάσχουμε σε μια συνάντηση της μορφής 4+1 με τη συμμετοχή των “μητέρων πατρίδων” -και όχι των εγγυητριών δυνάμεων- για να συζητήσουμε τι μπορεί να γίνει για το μέλλον της Κύπρου εκτός από την αναζήτηση ομοσπονδιακής λύσης. Δεν θέλουμε να συμμετάσχει το Ηνωμένο Βασίλειο σε αυτό το στάδιο». Συνέχισε λέγοντας πως «ο Γενικός Γραμματέας με ρώτησε επίσης αν θα μπορούσε να υπάρξει ένα άτυπο τριμερές δείπνο. Του είπα ότι μπορούμε να συμμετάσχουμε σε ένα άτυπο δείπνο. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε το θέμα των φυσικών πόρων, το υδατικό έργο, το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης, την παράτυπη μετανάστευση ή τους υδρογονάνθρακες στη βάση της ισότητας. Θα μιλήσουμε με την προϋπόθεση ότι αυτό θα γίνει στη βάση της ισότητας». «Μεταφέραμε τις γνωστές μας απόψεις για την αναγνώριση της “κυριαρχικής ισότητας” και του “ισότιμου διεθνούς καθεστώτος” του τουρκοκυπριακού “λαού” στον Αντόνιο Γκουτέρες. Τα αιτήματά μας βασίζονται στις συνθήκες του 1960. Του μεταφέραμε, επίσης, ότι οι διαπραγματεύσεις μπορούν να επαναληφθούν εάν αρθούν τα “εμπάργκο” και οι “απομονώσεις” που έχουν επιβληθεί στον τουρκοκυπριακό “λαό”, αλλά ότι δεν θα συζητήσουμε ομοσπονδιακή λύση και υπό αυτές τις συνθήκες», ανέφερε. «Η ελληνοκυπριακή πλευρά θέλει να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Αυτό δεν είναι δυνατόν», πρόσθεσε.

Χριστοδουλίδης: «Δεν είναι ανοικτής ατζέντας»

Από πλευράς του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε που είναι «ανοικτής ατζέντας» και στόχος «είναι η επανέναρξη των συνομιλιών σε βάση του συμφωνημένου πλαισίου και από το σημείο όπου σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά». Ο Νίκος Χριστοδουλίδης σε εκδήλωση του Cyprus Forum δήλωσε ότι θα ενημερώσει εν όψει της άτυπης τριμερούς τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου, ενώ στις 14 Οκτωβρίου θα μεταβεί στο Ηνωμένο Βασίλειο για να συναντηθεί με τον Πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ, και ακολούθως στις Βρυξέλλες, όπου και θα ενημερώσει τους Ευρωπαίους ηγέτες. Στο μεταξύ, ως σημαντικό βήμα και θετική εξέλιξη σχολίασε ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Κόλιν Στιούαρτ, τη σύγκληση της άτυπης συνάντησης. Στη συνέχεια ανέφερε ότι «οι οικονομικοί δεσμοί είναι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να φέρουμε το νησί πιο κοντά, καθώς η οικονομική ολοκλήρωση ανοίγει τον δρόμο για την πολιτική ενότητα».

Σε αχαρτογράφητα νερά

Συνεπώς, και μετά τις δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη για μιαν «άδικη λύση» και τη δήλωση του Τούρκου Υπουργού Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, προ ημερών, ότι «ποτέ δεν θα φύγουμε από την Κύπρο», η Λευκωσία οδηγείται σε ένα αχαρτογράφητο «άτυπο» δείπνο, που προαποφασίστηκε από την Αθήνα και την Άγκυρα με κινδύνους να ελλοχεύουν. Αφενός η αλλαγή της βάσης λύσης για το Κυπριακό και η απομάκρυνση από τις τελευταίες προσπάθειες για συγκλίσεις και, αφετέρου, η αποδοχή τετελεσμένων, που μόνο σε μία πραγματικά άδικη λύση θα οδηγήσουν, όπως και στην κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας…